iStock
Co z pytaniem o zgodę na transplantację?
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 22.12.2021
Urszula Pasławska z Polskiego Stronnictwa Ludowego – w interpelacji – spytała resort, czy wyrażenie zgody na pobranie narządów można byłoby umożliwić w Internetowym Koncie Pacjenta. Odpowiedziano, że nie ma na to szans, bo...
– W Polsce teoretycznie obowiązuje domniemana zgoda na pobranie organów do przeszczepu po udokumentowaniu śmierci mózgu, ale warunkiem jest brak sprzeciwu wyrażony przez potencjalnego dawcę za życia. Często rodziny nie znają jednak woli zmarłego i niejako asekuracyjnie sprzeciwiają się pobraniu organów. Rozwiązaniem, jakie proponuję, jest rozszerzenie konta w serwisie e-pacjent o możliwość wpisania zgody na pobranie narządów do transplantacji po śmierci – napisała w interpelacji posłanka Pasławska, pytając o dwie sprawy:
– czy Ministerstwo Zdrowia podjęło działania w celu umożliwienia wyrażania zgód na pobranie narządów za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta,
– kiedy takie rozwiązanie ma szansę wejść w życie.
Do sprawy odniósł się wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski.
– Przepisy prawne systemu medycyny transplantacyjnej funkcjonującego w Polsce w zakresie autoryzacji pobrania, to jest uzyskania zgodnego z prawem przyzwolenia na pobranie komórek, tkanek i narządów od dawcy, zostały oparte na braku sprzeciwu potencjalnego dawcy na pobranie komórek, tkanek i narządów po śmierci. Zgodnie z obowiązującymi normami każda osoba zmarła jest uważana za potencjalnego dawcę, jeżeli za życia nie wyraziła ku temu sprzeciwu. Oznacza to, że składane oświadczenie woli odnosi się jedynie do sytuacji, w której dana osoba nie wyraża zgody na przekazanie swoich komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia – napisano w odpowiedzi, dodając, że „zgodnie z obowiązującymi przepisami pobrania komórek, tkanek bądź narządów w celu ich przeszczepienia od osoby zmarłej można dokonać, jeżeli sprzeciw osoby zmarłej nie widnieje w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów bądź nie został wyrażony w formie pisemnego oświadczenia lub w formie oświadczenia ustnego, złożonego w obecności dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego”.
– Oświadczenie zawierające wyrażenie zgody na pobranie ma jedynie charakter informacyjny i nie jest ono prawnie wiążące, co oznacza, że nie ma możliwości rejestrowania go czy umieszczania w dokumentach tożsamości lub innych narzędziach, takich jak systemy teleinformatyczne. Działania w tym zakresie nie znajdują podstawy prawnej – odpisano na interpelację. Wspomniano też, że „na gruncie obowiązujących regulacji prawnych wola rodziny zmarłego nie powinna wpływać na legalność pobrania”. – Przyjęta praktyka wskazuje jednak, że w przypadku braku potwierdzonego sprzeciwu osoby zmarłej przeprowadzana jest rozmowa z rodziną, w celu uzyskania informacji o ewentualnym sprzeciwie osoby zmarłej wyrażonym ustnie oraz w celu zebrania, niezwykle istotnego w medycynie transplantacyjnej, wywiadu medycznego. Celem rozmowy z rodziną nie powinno być zatem uzyskanie jej zgody na pobranie narządów, a jedynie ustalenie, jaka była wola osoby zmarłej. Brak potwierdzonego sprzeciwu osoby zmarłej, nie sprzeciwu asekuracyjnie wyrażonego przez bliskich zmarłego, umożliwia przeprowadzenie zgodnego z prawem pobrania komórek, tkanek bądź narządów – wyjaśniono.
– czy Ministerstwo Zdrowia podjęło działania w celu umożliwienia wyrażania zgód na pobranie narządów za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta,
– kiedy takie rozwiązanie ma szansę wejść w życie.
Do sprawy odniósł się wiceminister zdrowia Sławomir Gadomski.
– Przepisy prawne systemu medycyny transplantacyjnej funkcjonującego w Polsce w zakresie autoryzacji pobrania, to jest uzyskania zgodnego z prawem przyzwolenia na pobranie komórek, tkanek i narządów od dawcy, zostały oparte na braku sprzeciwu potencjalnego dawcy na pobranie komórek, tkanek i narządów po śmierci. Zgodnie z obowiązującymi normami każda osoba zmarła jest uważana za potencjalnego dawcę, jeżeli za życia nie wyraziła ku temu sprzeciwu. Oznacza to, że składane oświadczenie woli odnosi się jedynie do sytuacji, w której dana osoba nie wyraża zgody na przekazanie swoich komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia – napisano w odpowiedzi, dodając, że „zgodnie z obowiązującymi przepisami pobrania komórek, tkanek bądź narządów w celu ich przeszczepienia od osoby zmarłej można dokonać, jeżeli sprzeciw osoby zmarłej nie widnieje w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów bądź nie został wyrażony w formie pisemnego oświadczenia lub w formie oświadczenia ustnego, złożonego w obecności dwóch świadków, pisemnie przez nich potwierdzonego”.
– Oświadczenie zawierające wyrażenie zgody na pobranie ma jedynie charakter informacyjny i nie jest ono prawnie wiążące, co oznacza, że nie ma możliwości rejestrowania go czy umieszczania w dokumentach tożsamości lub innych narzędziach, takich jak systemy teleinformatyczne. Działania w tym zakresie nie znajdują podstawy prawnej – odpisano na interpelację. Wspomniano też, że „na gruncie obowiązujących regulacji prawnych wola rodziny zmarłego nie powinna wpływać na legalność pobrania”. – Przyjęta praktyka wskazuje jednak, że w przypadku braku potwierdzonego sprzeciwu osoby zmarłej przeprowadzana jest rozmowa z rodziną, w celu uzyskania informacji o ewentualnym sprzeciwie osoby zmarłej wyrażonym ustnie oraz w celu zebrania, niezwykle istotnego w medycynie transplantacyjnej, wywiadu medycznego. Celem rozmowy z rodziną nie powinno być zatem uzyskanie jej zgody na pobranie narządów, a jedynie ustalenie, jaka była wola osoby zmarłej. Brak potwierdzonego sprzeciwu osoby zmarłej, nie sprzeciwu asekuracyjnie wyrażonego przez bliskich zmarłego, umożliwia przeprowadzenie zgodnego z prawem pobrania komórek, tkanek bądź narządów – wyjaśniono.
