HTA – historia sukcesu

Czy określona metoda leczenia działa na tyle dobrze, by uzasadnić jej wspieranie przez rządowe programy zdrowotne lub ubezpieczycieli? Poszukiwanie rzetelnej odpowiedzi na to pytanie, to najbardziej ogólna definicja działalności agencji HTA (Health Technology Assessment, ocena technologii medycznych). To właśnie rozwojowi HTA oraz możliwościom działania i współpracy Europejskiej Sieci Oceny Technologii Medycznych (EUnetHTA) poświęcone było VI Międzynarodowe Sympozjum EBHC pt. „East meeting West”, które odbyło się w dniach 10-11 października br. w Krakowie.

Pierwsza agencja HTA powstała w Stanach Zjednoczonych z 1972 roku. W 1975 roku HTA stała się formalnie dziedziną nauki i od tego momentu nastąpił rozwój sieci rządowych agencji HTA w Europie, których obecnie jest kilkadziesiąt na całym świecie. W pierwszych latach nacisk kładziono na uzyskiwanie informacji, ponieważ dane dotyczące skuteczności, bezpieczeństwa, efektywności kosztowej i innych wymiarów stosowania technologii medycznych były rozproszone i trudne do odszukania. We wczesnych latach osiemdziesiątych punkt ciężkości przesunął się na zastosowanie wyników HTA w zagadnieniach formalnych, takich jak przepisy, opłaty, polityka w zakresie zdrowia publicznego oraz wytyczne praktyki klinicznej. Z czasem ocena technologii medycznych stała się podstawowym narzędziem polityki refundacyjnej i cenowej państw.

Znaczenie HTA, jako działalności dotyczącej zdrowia publicznego i finansowanej ze środków publicznych, wzrasta na całym świecie. Nawet w Afryce, gdzie nie ma formalnych programów HTA, przy podejmowaniu decyzji dotyczących polityki zdrowotnej wykorzystywane są np. informacje z programu „podstawowych leków” WHO. Nasilanie i rozpowszechnianie się działań w zakresie HTA na świecie wskazuje, że żaden system opieki zdrowotnej nie może sprawnie działać bez rzetelnej oceny korzyści i ryzyka.
Szereg ocen wpływu technologii medycznych na decyzje w ochronie zdrowia potwierdza ich duże znaczenie. Zarówno politycy podejmujący decyzje refundacyjne, jak też lekarze w swojej praktyce biorą pod uwagę wyniki raportów HTA.

Aktualnie coraz bardziej skupiamy się na efektywnym zastosowaniu HTA, poświęcając wiele uwagi jakich informacji potrzebują decydenci. Najważniejszym obszarem wykorzystania HTA są decyzje dotyczące finansowania świadczeń i polityki cenowej. Obszar ten jest bardzo aktywny i wyjątkowo szybko rośnie. Oblicze medycyny już się zmieniło, a wpływ HTA w przyszłości będzie o wiele większy. Wiele uwagi poświęcamy również zachowaniom lekarzy i pacjentów, a na całym świecie prowadzone są liczne eksperymenty mające na celu włączenie lekarzy i pacjentów w proces HTA, a ostatecznie – zwiększenie ich zainteresowania uzyskiwanymi wynikami – powiedział profesor David Banta w czasie VI Międzynarodowego Sympozjum EBHC (Evidence Based Health Care, ochrony zdrowia opartej na dowodach naukowych).

Wprowadzenie oceny technologii medycznych jako narzędzia do racjonalnego podejmowania decyzji wszędzie na świecie zmniejszyło obszar niepewności ich podejmowania przez płatnika lecz przede wszystkim zwiększyło przejrzystość systemu. Ocena technologii medycznych pozwala na szerokie spojrzenie na każdy aspekt prowadzenia pacjentów – diagnostykę, leki, wyroby medyczne i wszystkie inne interwencje. Zostało to wprowadzone nie tylko przez świat zachodni, lecz także kraje naszego regionu – mówi Magdalena Władysiuk, prezes CEESTAHC.