iStock
Informacja o wyniku badania – analiza przypadku
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 24.02.2022
Źródło: Miesięcznik Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie „Puls”/Karolina Podsiadły-Gęsikowska i Aleksandra Powierża
Obowiązek informowania chorego o jego stanie zdrowia przez medyków ma bardzo duże znaczenie w procesie leczenia. Warto jednak zastanowić się, jak często konieczność ta zmusza lekarzy do dotarcia do czasami nieuchwytnych pacjentów. Na to pytanie odpowiadają adwokat Karolina Podsiadły-Gęsikowska i radca prawny Aleksandra Powierża.
Analiza adwokat Karoliny Podsiadły-Gęsikowskiej i radcy prawnego Aleksandry Powierży z Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Podsiadły-Gęsikowska, Powierża:
– W orzecznictwie coraz częściej spotkamy się ze stanowiskiem, że to pacjent powinien być najbardziej zainteresowany stanem swojego zdrowia i właśnie on, rzecz jasna pouczony np. o potrzebie odebrania wyników, powinien zadbać o pozyskanie tych informacji medycznych. Zaniedbanie przez lekarzy obowiązku informacyjnego ma poważne konsekwencje. Ale czy zawsze?
10 maja 2020 r. pani A przeszła w szpitalu X planowany zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego z kamieniami. Zlecono wykonanie badania histopatologicznego wyciętego narządu, które – jak się później okazało – wskazało na chorobę nowotworową, gruczolakoraka G2. Szpital X otrzymał wyniki badania 22 maja 2020 r., jednak nie przekazał pacjentce informacji o jej stanie zdrowia, mimo że 26 maja 2020 r. była na badaniach kontrolnych w poradni chirurgicznej. Wobec deficytu wiedzy o swoim stanie zdrowia pacjentka nie podjęła wówczas dalszego leczenia. 20 grudnia 2020 r. pani A została ponownie przyjęta do szpitala X z rozpoznaniem żółtaczki mechanicznej w przebiegu choroby nowotworowej pęcherzyka żółciowego, cukrzycy i guza nerki prawej. Guz nerki był odrębnym, niezależnym nowotworem złośliwym. Dopiero podczas tego pobytu w szpitalu X pani A dowiedziała się o wynikach wykonanego w maju 2020 r. badania histopatologicznego. Świadczenia zdrowotne jej udzielane miały już jednak jedynie charakter paliatywny. W wyniku rozwoju choroby nowotworowej pęcherzyka żółciowego 2 marca 2021 r. pacjentka zmarła.
Sąd Apelacyjny w Y ustalił, że bezpośrednią przyczyną śmierci pani A był rozwój nowotworu pęcherzyka żółciowego, a wdrożenie leczenia jeszcze w maju 2020 r. mogło wydłużyć jej życie od kilku do kilkunastu miesięcy. W związku z dwoma rozwijającymi się nowotworami złośliwymi oraz występującą cukrzycą odporność chorej była skrajnie obniżona już w maju, istniało więc prawdopodobieństwo, że nawet gdyby przeprowadzono operację pod koniec maja 2020 r., nowotwór pęcherzyka żółciowego przyjąłby formę agresywną i doszłoby do śmierci pacjentki już w czerwcu. Sąd Apelacyjny w Y wykluczył odpowiedzialność szpitala X za śmierć pani A, mimo niepoinformowania pacjentki o wynikach badania histopatologicznego. Uznał, że bezpośrednią przyczyną śmierci była choroba nowotworowa, a nie zaniedbanie szpitala. Rodzina zmarłej wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Y do Sądu Najwyższego, który ją oddalił jako niezasadną w przedmiotowej sprawie. Potwierdził jednak niedopełnienie obowiązku informacyjnego szpitala względem pacjentki na podstawie art. 31 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 514 z późn. zm., dalej jako u.z.l.). W świetle okoliczności sprawy nie budzi wątpliwości, że proces diagnozowania stanu zdrowia pani A nie został zakończony, gdyż zlecono pobranie tkanek do badań histopatologicznych, które stanowią część bardziej złożonego procesu diagnozy.
Pytania i odpowiedzi
Jakich informacji lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi?
Stanowi o tym art. 31 u.z.l.: „Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu”. Co więcej, pacjent ma prawo uzyskania informacji o wynikach przeprowadzonych badań zgodnie z art. 9 ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta (t.j. Dz.U. 2020.0.849).
Czy pacjent ma prawo uzyskania informacji o swoim zdrowiu tylko od lekarza lub lekarza dentysty?
Co do zasady, nie tylko. Obowiązek informacyjny spoczywa również na osobach wykonujących inne zawody medyczne – pielęgniarkach, położnych, ratownikach medycznych, fizjoterapeutach. Najważniejsze, aby udzielona pacjentowi informacja uwzględniała zakres udzielanych mu świadczeń, a osoba udzielająca owej informacji posiadała stosowne do tego upoważnienie.
Tekst opublikowano w Miesięczniku Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie „Puls” 2/2022.
– W orzecznictwie coraz częściej spotkamy się ze stanowiskiem, że to pacjent powinien być najbardziej zainteresowany stanem swojego zdrowia i właśnie on, rzecz jasna pouczony np. o potrzebie odebrania wyników, powinien zadbać o pozyskanie tych informacji medycznych. Zaniedbanie przez lekarzy obowiązku informacyjnego ma poważne konsekwencje. Ale czy zawsze?
10 maja 2020 r. pani A przeszła w szpitalu X planowany zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego z kamieniami. Zlecono wykonanie badania histopatologicznego wyciętego narządu, które – jak się później okazało – wskazało na chorobę nowotworową, gruczolakoraka G2. Szpital X otrzymał wyniki badania 22 maja 2020 r., jednak nie przekazał pacjentce informacji o jej stanie zdrowia, mimo że 26 maja 2020 r. była na badaniach kontrolnych w poradni chirurgicznej. Wobec deficytu wiedzy o swoim stanie zdrowia pacjentka nie podjęła wówczas dalszego leczenia. 20 grudnia 2020 r. pani A została ponownie przyjęta do szpitala X z rozpoznaniem żółtaczki mechanicznej w przebiegu choroby nowotworowej pęcherzyka żółciowego, cukrzycy i guza nerki prawej. Guz nerki był odrębnym, niezależnym nowotworem złośliwym. Dopiero podczas tego pobytu w szpitalu X pani A dowiedziała się o wynikach wykonanego w maju 2020 r. badania histopatologicznego. Świadczenia zdrowotne jej udzielane miały już jednak jedynie charakter paliatywny. W wyniku rozwoju choroby nowotworowej pęcherzyka żółciowego 2 marca 2021 r. pacjentka zmarła.
Sąd Apelacyjny w Y ustalił, że bezpośrednią przyczyną śmierci pani A był rozwój nowotworu pęcherzyka żółciowego, a wdrożenie leczenia jeszcze w maju 2020 r. mogło wydłużyć jej życie od kilku do kilkunastu miesięcy. W związku z dwoma rozwijającymi się nowotworami złośliwymi oraz występującą cukrzycą odporność chorej była skrajnie obniżona już w maju, istniało więc prawdopodobieństwo, że nawet gdyby przeprowadzono operację pod koniec maja 2020 r., nowotwór pęcherzyka żółciowego przyjąłby formę agresywną i doszłoby do śmierci pacjentki już w czerwcu. Sąd Apelacyjny w Y wykluczył odpowiedzialność szpitala X za śmierć pani A, mimo niepoinformowania pacjentki o wynikach badania histopatologicznego. Uznał, że bezpośrednią przyczyną śmierci była choroba nowotworowa, a nie zaniedbanie szpitala. Rodzina zmarłej wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w Y do Sądu Najwyższego, który ją oddalił jako niezasadną w przedmiotowej sprawie. Potwierdził jednak niedopełnienie obowiązku informacyjnego szpitala względem pacjentki na podstawie art. 31 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 514 z późn. zm., dalej jako u.z.l.). W świetle okoliczności sprawy nie budzi wątpliwości, że proces diagnozowania stanu zdrowia pani A nie został zakończony, gdyż zlecono pobranie tkanek do badań histopatologicznych, które stanowią część bardziej złożonego procesu diagnozy.
Pytania i odpowiedzi
Jakich informacji lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi?
Stanowi o tym art. 31 u.z.l.: „Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi lub jego ustawowemu przedstawicielowi przystępnej informacji o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu”. Co więcej, pacjent ma prawo uzyskania informacji o wynikach przeprowadzonych badań zgodnie z art. 9 ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta (t.j. Dz.U. 2020.0.849).
Czy pacjent ma prawo uzyskania informacji o swoim zdrowiu tylko od lekarza lub lekarza dentysty?
Co do zasady, nie tylko. Obowiązek informacyjny spoczywa również na osobach wykonujących inne zawody medyczne – pielęgniarkach, położnych, ratownikach medycznych, fizjoterapeutach. Najważniejsze, aby udzielona pacjentowi informacja uwzględniała zakres udzielanych mu świadczeń, a osoba udzielająca owej informacji posiadała stosowne do tego upoważnienie.
Tekst opublikowano w Miesięczniku Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie „Puls” 2/2022.
