O uwarunkowaniach raka jelita grubego
| Tagi: | rak jelita grubego |
- Jedynie ok. 5–7% raków jelita grubego łączy się z dziedzicznymi zmianami w genach o wysokiej penetracji (ang. hereditary cancer). Raki powstałe w wyniku złożonych współzależności między czynnikami środowiskowymi i genami o niskiej penetracji stanowią 18–20%. Pozostałe 75% to raki związane ze sporadycznymi zmianami w genomie - piszą Andrzej Deptała i Marek Z. Wojtukiewicz w książce "Rak jelita grubego".
Fragment artykułu Andrzeja Deptały i Marka Z. Wojtukiewicza Termedia 2018:
- Uszkodzenia w genach o wysokiej penetracji prowadzą do powstawania takich chorób, jak rodzinna polipowatość jelita (ang. familial adenomatous polyposis – FAP) powiązana w 100% z obecnością mutacji w genie APC czy rak jelita grubego bez polipowatości (ang. hereditary non-polyposis colon cancer – HNPCC) związany z mutacjami w genach naprawy błędnie sparowanych nukleotydów (MMR), takich jak MSH2, MSH3, MSH6, MLH1, MLH3, PMS1 i PMS2, a także z epigenetycznym wyciszeniem genu MLH1. W obu omawianych przypadkach obecność mutacji jest czynnikiem determinującym przebieg choroby. Dotychczasowe dane jednoznacznie wskazują, że przebieg FAP wiąże się z obecnością mutacji w ściśle określonym obszarze genu APC. Jeśli mutacja znajduje się w obszarze kodonów 1250-1464, przebieg choroby związany jest z bardzo licznymi (powyżej 1000) polipami. Mniej zaawansowany FAP (ang. attenuated FAP – AFAP) wiąże się z mutacjami przed kodonem 157 i po kodonie 1595 oraz alternatywnym składaniem eksonu 9.
Proces transformacji nowotworowej przebiegający z uszkodzeniem genów MMR prowadzi do szybkiej utraty stabilności genetycznej. Rak jelita grubego przebiegający wg tego schematu znany jest także pod nazwą zespołu Lyncha (zespołowi Lyncha poza licznymi pierwotnymi rakami jelita grubego o przyspieszonej progresji towarzyszą raki trzonu macicy, żołądka i dróg moczowych). Uszkodzenia w genach naprawy błędnie sparowanych nukleotydów prowadzą do stałego i szybkiego narastania liczby błędów w materiale genetycznym komórki i do dalszego uszkadzania genomu, co w konsekwencji prowadzi do szybkiego pojawienia się fenotypu nowotworowego sporadycznego będącego wynikiem zmian aktywacyjnych. Cechą charakterystyczną tego typu raka jest niestabilność mikrosatelitarna (ang. microsatelite instability – MSI). Zjawisko to może być stosunkowo łatwo wykryte poprzez analizę sekwencji mikrosatelitarnych, to znaczy sekwencji zawierających powtórzenia jedno-, dwu- lub trójnukleotydowe równomiernie rozproszone po całym genomie. Zmiany w wielkości tych sekwencji świadczą o uszkodzeniu systemu MMR. Trzeba jednak pamiętać, że wykrycie MSI nie oznacza jednoznacznie, że mamy do czynienia z zespołem Lyncha. Brak prawidłowej naprawy może powodować uszkodzenia genów supresorowych i protoonkogenów zawierających w ramkach odczytu sekwencje mikrosatelitarne, co może prowadzić do zmiany ich aktywności proliferacyjnej. Przeciętny wiek zachorowania na HNPCC jest znacząco niższy niż w przypadku raka.
Więcej o książce "Rak jelita grubego" na stronie: www.termedia.pl/Ksiazka/Rakjelitagrubego.
Przeczytaj także: "Polaka rak boli bardziej".
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.
- Uszkodzenia w genach o wysokiej penetracji prowadzą do powstawania takich chorób, jak rodzinna polipowatość jelita (ang. familial adenomatous polyposis – FAP) powiązana w 100% z obecnością mutacji w genie APC czy rak jelita grubego bez polipowatości (ang. hereditary non-polyposis colon cancer – HNPCC) związany z mutacjami w genach naprawy błędnie sparowanych nukleotydów (MMR), takich jak MSH2, MSH3, MSH6, MLH1, MLH3, PMS1 i PMS2, a także z epigenetycznym wyciszeniem genu MLH1. W obu omawianych przypadkach obecność mutacji jest czynnikiem determinującym przebieg choroby. Dotychczasowe dane jednoznacznie wskazują, że przebieg FAP wiąże się z obecnością mutacji w ściśle określonym obszarze genu APC. Jeśli mutacja znajduje się w obszarze kodonów 1250-1464, przebieg choroby związany jest z bardzo licznymi (powyżej 1000) polipami. Mniej zaawansowany FAP (ang. attenuated FAP – AFAP) wiąże się z mutacjami przed kodonem 157 i po kodonie 1595 oraz alternatywnym składaniem eksonu 9.
Proces transformacji nowotworowej przebiegający z uszkodzeniem genów MMR prowadzi do szybkiej utraty stabilności genetycznej. Rak jelita grubego przebiegający wg tego schematu znany jest także pod nazwą zespołu Lyncha (zespołowi Lyncha poza licznymi pierwotnymi rakami jelita grubego o przyspieszonej progresji towarzyszą raki trzonu macicy, żołądka i dróg moczowych). Uszkodzenia w genach naprawy błędnie sparowanych nukleotydów prowadzą do stałego i szybkiego narastania liczby błędów w materiale genetycznym komórki i do dalszego uszkadzania genomu, co w konsekwencji prowadzi do szybkiego pojawienia się fenotypu nowotworowego sporadycznego będącego wynikiem zmian aktywacyjnych. Cechą charakterystyczną tego typu raka jest niestabilność mikrosatelitarna (ang. microsatelite instability – MSI). Zjawisko to może być stosunkowo łatwo wykryte poprzez analizę sekwencji mikrosatelitarnych, to znaczy sekwencji zawierających powtórzenia jedno-, dwu- lub trójnukleotydowe równomiernie rozproszone po całym genomie. Zmiany w wielkości tych sekwencji świadczą o uszkodzeniu systemu MMR. Trzeba jednak pamiętać, że wykrycie MSI nie oznacza jednoznacznie, że mamy do czynienia z zespołem Lyncha. Brak prawidłowej naprawy może powodować uszkodzenia genów supresorowych i protoonkogenów zawierających w ramkach odczytu sekwencje mikrosatelitarne, co może prowadzić do zmiany ich aktywności proliferacyjnej. Przeciętny wiek zachorowania na HNPCC jest znacząco niższy niż w przypadku raka.
Więcej o książce "Rak jelita grubego" na stronie: www.termedia.pl/Ksiazka/Rakjelitagrubego.
Przeczytaj także: "Polaka rak boli bardziej".
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.
