Odstąpienie od sprawowania opieki nad pacjentem – komentarz KEL
Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej przygotowała komentarz dotyczący wymogów etycznych w okolicznościach niepodjęcia lub odstąpienia od sprawowania opieki nad pacjentem.
Chodzi o art. 7 znowelizowanego KEL, który brzmi: „W szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od sprawowania opieki nad pacjentem, z wyjątkiem przypadków, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby zagrażać życiu lub spowodować znaczne pogorszenie stanu zdrowia pacjenta w krótkim czasie. Nie podejmując albo odstępując od sprawowania opieki nad pacjentem, lekarz wskazuje pacjentowi inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej”.
Lekarz nie tylko ma prawo, ale wręcz obowiązek
Jak wyjaśniono, lekarz może nie podjąć się opieki nad pacjentem lub odstąpić od leczenia pod warunkiem, że pacjent nie znajduje się w stanie bezpośredniego zagrożenia życia lub gdy brak takiej opieki może spowodować znaczne pogorszenie stanu zdrowia w krótkim czasie.
Wśród powodów, dla których lekarz może nie podjąć się opieki nad pacjentem lub odstąpić od niej, może być brak odpowiednich kompetencji, aby podjęć leczenie określonego rodzaju.
Jak podkreślono, w takim wypadku lekarz nie tylko ma prawo, ale wręcz obowiązek nie podjąć się leczenia i zwrócić się do osoby kompetentnej o pomoc i przejęcie opieki, o ile taka osoba jest dostępna.
– W oczekiwaniu na pomoc osoby bardziej kompetentnej powinien udzielać pacjentowi pomocy w zakresie swoich umiejętności. Postępowanie takie wynika z bezwzględnego obowiązku minimalizowania szkód dla pacjenta. Opisane sytuacje dotyczą przypadków nagłych – wskazała rada, dodając, że w codziennej praktyce lekarz nieposiadający odpowiednich kompetencji kieruje pacjenta do specjalisty, który obejmuje go opieką. Lekarz powinien dokładnie poinformować pacjenta, jak pilne jest zgłoszenie się do specjalisty, aby np. pacjent mógł zgłosić się po pomoc lekarską w odpowiednim czasie.
Brak współpracy ze strony pacjenta
Innym powodem – jak wskazała NRL – niepodjęcia się lub odstąpienia od opieki nad pacjentem może być brak współpracy ze strony pacjenta, przejawiający się rażącym nieprzestrzeganiem zaleceń lekarskich, pomimo podejmowania przez lekarza wysiłków mających na celu uświadomienie pacjentowi wagi przestrzegania zaleceń i informacji zwrotnej, uzyskiwanej przez lekarza od pacjenta dla jakości opieki medycznej i skuteczności terapii.
Rada tłumaczy, że również w takim przypadku niezbędne jest wskazanie pacjentowi innego lekarza lub ośrodka, w którym będzie mógł uzyskać potrzebne mu leczenie. Dobrym obyczajem w takich sytuacjach jest uprzedzenie lekarza lub ośrodka o zamiarze przekazania im „trudnego” pacjenta.
Sprzeciw sumienia
Kolejną przyczyną, dla której lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od opieki nad pacjentem,jest sprzeciw sumienia lekarza.
– Jest to sytuacja, w której postępowanie lekarskie jest zgodne z aktualną wiedzą medyczną, ale równocześnie jest niezgodne z fundamentalnymi przekonaniami moralnymi lekarza. Również w takim wypadku obowiązek troski o dobro pacjenta i zapobiegania ponoszeniu przez niego szkód ma bezwzględny priorytet – uzasadniła NRL, dodając, że prawo odmowy dotyczy tylko sytuacji, gdy nieudzielenie pomocy nie zagraża zdrowiu lub życiu pacjenta i nie narusza jego praw.
– I również tutaj lekarz jest zobowiązany wskazać pacjentowi innego lekarza lub ośrodek, w którym będzie mógł uzyskać potrzebne mu leczenie wystarczająco wcześnie, aby nie doszło u niego do szkód na życiu lub zdrowiu – uzasadniono.
Stanowisko w całości poniżej.
Przeczytaj także: „Sztuczna inteligencja – prawdziwy kłopot” i „Uchwalenie KEL świętem samorządowej demokracji”.
