Otwarcie pierwszej w Polsce Pracowni Uroterapii

Zaburzenia czynności dolnych dróg moczowych są poważnym problemem w populacji dziecięcej. Dotyczą one około 25% dzieci. Otwarcie pierwszej w Polsce Pracowni Uroterapii, która zajmie się diagnostyką i leczeniem dzieci z zaburzeniami czynności dolnych dróg moczowych odbędzie się 5 września 2011 r. w warszawskim Instytucie „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”.

Zaburzenia czynności dolnych dróg moczowych te ojawiają się pod postacią nietrzymania moczu, czyli niekontrolowanego wycieku moczu, który może być stały lub okresowy, występujący jedynie w ciągu dnia lub w nocy, a niekiedy i w dzień i w nocy.

Objawy
Objawy towarzyszące zaburzeniom czynności dolnych dróg moczowych są różnorodne i zależą od rodzaju patologii. W każdym przypadku nietrzymania moczu w ciągu dnia należy zwrócić uwagę na takie objawy, jak:
– zwiększona ilości mikcji (> 7mikcji na dobę) i małe porcje moczu, świadczące o nadreaktywności wypieracza
– zmniejszona ilość mikcji (< 4 mikcji na dobę) i związane z tym trudności z rozpoczęciem mikcji i całkowitym opróżnieniem pęcherza
– stosowanie tzw. „manewrów wstrzymujących” (stawanie ze skrzyżowanymi nogami, uciskanie ręką okolicy krocza, czy u dziewczynek kucanie i wciskanie pięty w okolicę krocza)
– ograniczanie ilości wypijanych płynów
– stany zapalne przedsionka pochwy świadczące o występowaniu tzw. refluxu pochwowego, polegającego na zaciekaniu moczu do pochwy w trakcie oddawania moczu w nieprawidłowej pozycji na sedesie (u dziewczynki występuje wówczas wyciek niewielkiej ilości moczu do 10 min. po prawidłowej mikcji)
– zakażenia układu moczowego
– odpływy pęcherzowo-moczowodowe
– zaparcia
– zaburzenia neuropsychiatryczne (np. ADHD)
– zaburzenia snu

Leczenie nietrzymania moczu jest zależne od przyczyny. Jeśli powodem nietrzymania dziennego są wady układu moczowego, to wymagają one korekcji chirurgicznej. Wady i choroby ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, oprócz leczenia neurochirurgicznego i neurologicznego, wymagają wdrożenia specjalistycznego leczenia urologicznego, odpowiedniego dla danego typu pęcherza neurogennego. W leczeniu czynnościowych zaburzeń dolnych dróg moczowych największe znaczenie ma uroterapia.

Czym jest uroterapia?
Uroterapia, to rehabilitacja dolnych dróg moczowych. Obejmuje ona wielotorowe działania poprawiające funkcjonowanie dolnych dróg moczowych, mające na celu wytworzenie prawidłowych relacji pomiędzy pracą mięśnia wypierającego mocz, a czynnością zwieracza wewnętrznego (szyja pęcherza) i zwieracza zewnętrznego (przepona miednicza). Jest to terapia behawioralna i prowadzi do poznania, a następnie zmiany nieprawidłowych nawyków związanych z przyjmowaniem płynów i oddawaniem moczu. Stymuluje ona zarówno dziecko, jak i jego rodzinę do aktywnego udziału w procesie leczenia, w którym nieodzownym elementem jest zapoznanie dziecka i rodziców z anatomią i fizjologią dróg moczowych, a szczególnie z procesem oddawania moczu.
Uroterapeuta zwraca uwagę na zachowanie prawidłowej pozycji podczas oddawania moczu i uczy jak rozluźniać mięśnie przepony miedniczej. Zawsze konieczne jest ustalenie indywidualnego programu rehabilitacji dopasowanego do potrzeb i możliwości dziecka i jego rodziców. Postępy w leczeniu oceniane są nie tylko na podstawie ustępowania objawów, ale również w oparciu o zapisy w dzienniczku mikcji oraz wyniki badań nieinwazyjnych (pomiar przepływu cewkowego, oznaczenie zalegania moczu po mikcji) i inwazyjnych (badanie urodynamiczne). Konieczne jest systematyczne wykonywanie badań moczu w celu monitorowania zakażeń.

W przypadkach zaburzeń czynności dolnych dróg moczowych niepoddających się terapii standardowej, konieczne jest zastosowanie terapii niestandardowej obejmującej: biofeedback, czy elektrostymulację mięśni dna miednicy.
Zaburzenia czynności dolnych dróg moczowych nierzadko współwystępują z zaburzeniami czynności dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czego wyrazem są zaparcia nasilające dodatkowo problemy urologiczne. Do zadań uroterapii należy również dbałość o uregulowanie wypróżnień.
U niektórych pacjentów uroterapia wymaga wspomagania farmakologicznego. Najczęściej podawane są leki antycholinergiczne i blokery receptorów alfa.
Od lat 90 – tych w wiodących ośrodkach urologii dziecięcej na świecie działają specjalistyczne pracownie uroterapii. Bez tej metody leczenia trudno wyobrazić sobie obecnie opiekę nad małym pacjentem z chorobami urologicznymi. Wdrożenie tej metody leczenia pozwala na poprawę skuteczności i jakości leczenia zaburzeń czynnościowych dolnych dróg moczowych. Badania wskazują również na fakt poprawy samooceny i zmniejszenie zaburzeń w sferze psychicznej i emocjonalnej u dzieci objętych opieką uroterapeutyczną.
Pacjentów, którzy manifestują objawy zaburzeń czynnościowych dolnych dróg moczowych, którym towarzyszy występowanie wady układu moczowego i układu nerwowego, należy otoczyć szczególną opieką, gdyż przeoczenie lub nieprawidłowe rozpoznanie patologii leżącej u podstaw moczenia, pociąga za sobą niewłaściwy dobór terapii i w rezultacie zaburzenia trzymania moczu w wieku dorosłym oraz postępujące uszkodzenie pracy nerek.