Szpitalne odpady czasu pandemii – uczmy się na błędach

Raport Najwyższej Izby Kontroli z listopada, dotyczący gospodarki odpadami medycznymi w latach 2019–2022, pokazał, że w czasie pandemii COVID-19 w wielu przypadkach niezgodnie z przepisami je magazynowano, odbierano i utylizowano, a nadzór nad tymi procesami sprawowany przez organy administracji publicznej nie był skuteczny.

Efektywne zarządzanie
Połowa skontrolowanych przez NIK podmiotów leczniczych nieprawidłowo magazynowała odpady medyczne, a ponad 80 proc. prowadziło ewidencję zakaźnych odpadów medycznych niezgodnie ze stanem faktycznym.

– W czasie pandemii COVID-19 dyrektorzy szpitali stanęli przed trudnym zadaniem szybkiego dostosowania się do zupełnie nowych realiów gospodarki odpadami medycznymi – mówi w „Menedżerze Zdrowia” Michał P. Dybowski, chief sustainability officer Polskiej Federacji Szpitali.
– Było to ogromnym wyzwaniem. Wzrost kosztów był uzasadniony, lecz nieprawidłowości w implementacji nowych procedur zarządzania odpadami wskazują na potrzebę lepszego planowania, szkolenia i koordynacji działań – mówi ekspert, podkreślając, że „kluczowe jest, aby wyciągnąć wnioski z doświadczeń czasu pandemii i skupić się na usprawnieniu procesów zarządzania odpadami, co nie tylko poprawi efektywność operacyjną, ale również przyczyni się do lepszej ochrony środowiska i zdrowia publicznego”.

– Zrozumienie przyczyn wzrostu kosztów odpadów medycznych jest kluczowe dla efektywnego zarządzania finansowego w sektorze opieki zdrowotnej. Poprzez implementację rekomendowanych działań szpitale mogą lepiej kontrolować te koszty, utrzymując jednocześnie wysokie standardy bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Efektywne zarządzanie odpadami medycznymi nie tylko przyczynia się do zmniejszenia obciążeń finansowych, ale również wspiera realizację celów ESG — dodaje Michał P. Dybowski.

Stanowisko biura Green Hospitals PFSz
Biuro Green Hospitals Polskiej Federacji Szpitali, na podstawie danych przekazanych przez fundację Healthcare Poland, zauważa, że podobne błędy w zarządzaniu odpadami medycznymi zostały popełnione na całym świecie. Wzrost kosztów paliw, który miał odzwierciedlenie w kosztach utylizacji odpadów (gdzie paliwa te są wykorzystywane jako tzw. dopalacze), dodatkowo skomplikował sytuację.

Federacja stoi na stanowisku, że kluczowe jest wyciągnięcie wniosków z tej sytuacji i powrót do modelu utylizacji odpadów na miejscu ich wytwarzania. Proponowane są minisystemy gazyfikacji, które mogą zbudować nie tylko odporność systemu opieki zdrowotnej, ale również stanowić ekonomicznie i energetycznie uzasadnione rozwiązanie.

Implementacja takich systemów ma potencjalną zdolność do znacznego zmniejszenia całkowitej wartości emisji związanych z utylizacją odpadów klinicznych. Dyrektor Dybowski już wcześniej podkreślał znaczenie takich działań w kontekście ochrony środowiska i efektywności energetycznej.

Raport NIK oraz obserwacje związane z pandemią COVID-19 zdaniem PFSz dowodzą, że w obliczu globalnych wyzwań zdrowotnych konieczne jest elastyczne i innowacyjne podejście do zarządzania systemami opieki zdrowotnej. Adaptacja do zmieniających się warunków, wykorzystanie nowych technologii oraz skupienie na zrównoważonym rozwoju i ochronie środowiska są kluczowe dla budowania odporności systemów opieki zdrowotnej na przyszłe kryzysy.

W ocenie PFSz decyzje i działania podejmowane w tej dziedzinie powinny być kierowane nie tylko efektywnością kosztową, ale również odpowiedzialnością społeczną i ekologiczną. Wszystkie spostrzeżenia wydają się trafne i zarazem pouczające dla zmian, które są już wprowadzane jako lekcje z czasu pandemii, a wzrost kosztów jest czynnikiem naturalnie wynikającym z ekonomii rynkowej popytu i podaży.

Przeczytaj także: „Na odpady nie ma rady”.