Benzodiazepiny w leczeniu pobudzenia i agresji w przebiegu psychoz

Celem badania była ocena skuteczności benzodiazepin w kontroli zaburzeń zachowania i zmniejszeniu objawów psychotycznych – stosowanych w monoterapii lub w połączeniu z leków przeciwpsychotycznymi, w porównaniu do placebo lub leków przeciwpsychotycznych (stosowanych w monoterapii lub w połączeniu z lekami przeciwhistaminowymi).

Ostre zaburzenia psychotyczne, zwłaszcza z występującymi nasilonymi objawami pobudzenia i agresji często wymagają pilnej farmakologicznej interwencji ukierunkowanej na uspokojenie i sedację. W wielu krajach lekarze powszechnie używają w tym celu leków z grupy benzodiazepin (samodzielnie lub w połączeniu z lekami przeciwpsychotycznymi). Celem niniejszego badania była ocena skuteczności benzodiazepin w kontroli zaburzeń zachowania i zmniejszeniu objawów psychotycznych – stosowanych w monoterapii lub w połączeniu z leków przeciwpsychotycznymi, w porównaniu do placebo lub leków przeciwpsychotycznych (stosowanych w monoterapii lub w połączeniu z lekami przeciwhistaminowymi). W analizie uwzględniono 21 badań, poddając ocenie w sumie 1968 uczestników. Nie zaobserwowano znaczącej różnicy dla większości uzyskanych wyników w badaniu porównującym skuteczność benzodiazepin vs placebo, chociaż ryzyko wystąpienia braku poprawy było większe u osób otrzymujących placebo w ocenie krótkoterminowej - do 48 godzin. Nie wykazano żadnej różnicy u pacjentów, którzy nie uzyskali poprawy do 48h porównując benzodiazepiny do leków przeciwpsychotycznych (n = 308). Jednak u osób otrzymujących benzodiazepiny zaobserwowano istotnie mniejsze ryzyko wystąpienia objawów pozapiramidowych (ang. EPS) w tym okresie. Porównując stosowanie połączenia: benzodiazepiny + leki przeciwpsychotyczne (haloperidol) vs haloperidol stosowany w monoterapii również nie wykazano różnic w skuteczności działania ocenianej do 48h. Jednakże sedacja była nieco bardziej nasilona u osób otrzymujących leczenie kombinowane. Wyniki badań oceniających również skuteczność innych niż ha-loperdiol leków przeciwpsychotycznych wykazały, że więcej pacjentów stosujących połączenie benzodiazepiny + haloperidol nie uzyskało poprawy do 48h w porównaniu do osób otrzymujących olanzapinę (n = 60) lub zyprazidon (n = 60). W podsumowaniu analiz autorzy podkreślili, iż powszechnie stosowane przez lekarzy dodawanie benzodiazepin do innych leków nie daje oczywistych korzyści w zakresie skuteczniejszej redukcji zachowań agresywnych, natomiast połączenie takie wykazuje wyższy potencjał do występowania objawów niepożądanych.

Bibliografia dla zainteresowanych:
1. Aripiprazole versus other atypical antipsychotics for schizophrenia.Cochrane Database Syst Rev. 2013
2. Benzodiazepines alone or in combination with antipsychotic drugs for acute psycho-sis.Cochrane Database Syst Rev. 2005
3. Olanzapine IM or velotab for acutely disturbed/agitated people with suspected serious men-tal illnesses.Cochrane Database Syst Rev. 2005