Udar niedokrwienny mózgu u kobiet i mężczyzn – rokowanie wewnątrzszpitalne
Redaktor: Arleta Czarnik
Data: 26.04.2022
Wyniki badania obejmującego 2000 osób hospitalizowanych z powodu udaru mózgu wskazują, że istnieją różnice między płciami w zakresie czynników wpływających niekorzystnie na rokowanie w ostrym udarze. Wiedza na temat czynników ryzyka może otworzyć więcej interwencji zapobiegawczych i pomóc ograniczyć poważne powikłania poudarowe.
Udar mózgu jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów dorosłej populacji na całym świecie i główną przyczyną niepełnosprawności osób w wieku powyżej 45 lat. Szacuje się, że z powodu udaru mózgu każdego roku umiera ok. 5,5 mln osób. W Polsce zapadalność na udar wynosi 175/100 000 u mężczyzn i 125/100 000 u kobiet.
Ryzyko wystąpienia udaru wzrasta wraz z wiekiem zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, jednak wśród osób starszych częstsze występowanie udaru mózgu obserwuje się u kobiet. Płeć wpływa również na przebieg kliniczny udaru i odległe rokowanie. U kobiet obserwuje się wyższą śmiertelność i większy odsetek niepełnosprawności. Zjawisko to może być spowodowane dłuższym życiem kobiet i częstszym występowaniem udaru mózgu w starszym wieku, a także współistniejącymi chorobami predysponującymi do udaru, takimi jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, migotanie przedsionków i cukrzyca. Większa śmiertelność w ostrej fazie udaru niedokrwiennego mózgu jest związana z jego rozległością i ciężkością, które w wielu badaniach okazały się jednymi z najważniejszych predyktorów wczesnego zgonu.
Autorzy retrospektywnego, jednoośrodkowego badania przeprowadzonego w placówce w Kielcach porównali śmiertelność wewnątrzszpitalną u kobiet i mężczyzn z udarem niedokrwiennym mózgu oraz podjęli próbę identyfikacji czynników predysponujących do zgonu. Analizowano dane pacjentów hospitalizowanych w referencyjnym ośrodku neurologicznym w latach 2013–2014. Badana populacja liczyła 2000 osób, z czego 50,5 proc. stanowili mężczyźni. Uwzględniono dane dotyczące wieku, płci, chorób współistniejących, wyników badań dodatkowych oraz przebiegu hospitalizacji.
Śmiertelność wewnątrzszpitalna wyniosła 15,9 proc. i była wyższa u kobiet niż u mężczyzn (17,9 proc. vs 14 proc., p = 0,02). Kobiety były starsze od mężczyzn (77,3 vs 69,5 roku, p < 0,001). U kobiet ryzyko zgonu wewnątrzszpitalnego zwiększały wiek ≥ 75 lat (OR = 2,507), przewlekła obturacyjna choroba płuc (OR = 2,231) oraz krwotoczna transformacja ogniska udarowego (OR = 4,77). U mężczyzn ryzyko zgonu wewnątrzszpitalnego zwiększały przebyty zawał mięśnia sercowego (OR = 2,295) i współczynnik przesączania kłębuszkowego (GFR) < 60 ml/min/1,73 m2 (OR = 1,774). Transformacja krwotoczna w miejscu udaru występowała z podobną częstością u kobiet i mężczyzn, ale była predyktorem zgonu wewnątrzszpitalnego tylko u kobiet.
Lepsza wiedza na temat czynników, które zwiększają ryzyko niepomyślnego przebiegu udaru mózgu, może otworzyć więcej interwencji zapobiegawczych i ograniczyć poważne powikłania poudarowe. Potrzebne są dalsze obserwacje dotyczące potencjalnych różnic między płciami w zakresie czynników ryzyka, aby zmniejszyć liczbę zgonów wewnątrzszpitalnych.
Pełna treść artykułu: Justyna Tracz, Iwona Gorczyca-Głowacka, Marcin Wełnicki, Ewa Kołodziejska, Anita Rosołowska, Artur Mamcarz, Beata Wożakowska-Kapłon. Ischaemic stroke in women and men – in-hospital prognosis. Medical Studies/Studia Medyczne 2022; 38 (1): 22-30.
Ryzyko wystąpienia udaru wzrasta wraz z wiekiem zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, jednak wśród osób starszych częstsze występowanie udaru mózgu obserwuje się u kobiet. Płeć wpływa również na przebieg kliniczny udaru i odległe rokowanie. U kobiet obserwuje się wyższą śmiertelność i większy odsetek niepełnosprawności. Zjawisko to może być spowodowane dłuższym życiem kobiet i częstszym występowaniem udaru mózgu w starszym wieku, a także współistniejącymi chorobami predysponującymi do udaru, takimi jak nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, migotanie przedsionków i cukrzyca. Większa śmiertelność w ostrej fazie udaru niedokrwiennego mózgu jest związana z jego rozległością i ciężkością, które w wielu badaniach okazały się jednymi z najważniejszych predyktorów wczesnego zgonu.
Autorzy retrospektywnego, jednoośrodkowego badania przeprowadzonego w placówce w Kielcach porównali śmiertelność wewnątrzszpitalną u kobiet i mężczyzn z udarem niedokrwiennym mózgu oraz podjęli próbę identyfikacji czynników predysponujących do zgonu. Analizowano dane pacjentów hospitalizowanych w referencyjnym ośrodku neurologicznym w latach 2013–2014. Badana populacja liczyła 2000 osób, z czego 50,5 proc. stanowili mężczyźni. Uwzględniono dane dotyczące wieku, płci, chorób współistniejących, wyników badań dodatkowych oraz przebiegu hospitalizacji.
Śmiertelność wewnątrzszpitalna wyniosła 15,9 proc. i była wyższa u kobiet niż u mężczyzn (17,9 proc. vs 14 proc., p = 0,02). Kobiety były starsze od mężczyzn (77,3 vs 69,5 roku, p < 0,001). U kobiet ryzyko zgonu wewnątrzszpitalnego zwiększały wiek ≥ 75 lat (OR = 2,507), przewlekła obturacyjna choroba płuc (OR = 2,231) oraz krwotoczna transformacja ogniska udarowego (OR = 4,77). U mężczyzn ryzyko zgonu wewnątrzszpitalnego zwiększały przebyty zawał mięśnia sercowego (OR = 2,295) i współczynnik przesączania kłębuszkowego (GFR) < 60 ml/min/1,73 m2 (OR = 1,774). Transformacja krwotoczna w miejscu udaru występowała z podobną częstością u kobiet i mężczyzn, ale była predyktorem zgonu wewnątrzszpitalnego tylko u kobiet.
Lepsza wiedza na temat czynników, które zwiększają ryzyko niepomyślnego przebiegu udaru mózgu, może otworzyć więcej interwencji zapobiegawczych i ograniczyć poważne powikłania poudarowe. Potrzebne są dalsze obserwacje dotyczące potencjalnych różnic między płciami w zakresie czynników ryzyka, aby zmniejszyć liczbę zgonów wewnątrzszpitalnych.
Pełna treść artykułu: Justyna Tracz, Iwona Gorczyca-Głowacka, Marcin Wełnicki, Ewa Kołodziejska, Anita Rosołowska, Artur Mamcarz, Beata Wożakowska-Kapłon. Ischaemic stroke in women and men – in-hospital prognosis. Medical Studies/Studia Medyczne 2022; 38 (1): 22-30.
