Zespół niespokojnych nóg zbyt często diagnozowany w chorobie Parkinsona

Grejstad i wsp. wykazali, że u pacjentów z chorobą Parkinsona poczucie niepokoju wymuszające ruch kończyn dolnych nie spełnia kryteriów rozpoznania zespołu niespokojnych nóg (RLS). Autorzy sugerują, że symptomatologiczna odrębność RLS może mieć związek z jego odmienną patogenezą.

Szacuje się, że kryteria rozpoznania zespołu niespokojnych nóg (RLS) spełnia ok. 10% populacji osób dorosłych. Obejmują one występowanie nieprzyjemnych wrażeń w kończynach dolnych, z którymi związany jest przymus wykonywania ruchu, szczególnie w godzinach wieczornych i nocnych. Ze względu na skuteczność preparatów lewodopy w leczeniu RLS uważano, że jego etiologia powiązana jest z chorobą Parkinsona (PD) i że w PD częstość występowania RLS jest podwyższona. Badanie przeprowadzone przez Gjerstad i wsp. wykazało, że rodzaj uczucia niepokoju czy napięcia zlokalizowanego w kończynach dolnych w chorobie Parkinsona (leg motor restlessness, LMR) ma inny charakter niż RLS, w szczególności ze względu na występowanie głównie w ciągu dnia. Grupa badana liczyła 200 pacjentów we wczesnej fazie choroby Parkinsona, którzy jeszcze nie przyjmowali leków. W grupie kontrolnej znalazły się 173 osoby dobrane pod względem płci i wieku z populacji ogólnej. Dla celów diagnostycznych przeprowadzano ustrukturyzowany wywiad oraz badanie. Pobierano także krew żylną. Względem grupy kontrolnej (17.9%) pacjenci z PD częściej zgłaszali (40.5%) odczuwanie niepokoju w kończynach dolnych wymuszające ich ruch (p < 0.001). Jednak w obu grupach odsetek pacjentów spełniających kryteria rozpoznania RLS znacząco się nie różnił (w PD 15.5% względem 9.2% w grupie kontrolnej, p = 0.07). Po wyeliminowaniu z analizy przypadków osób, u których obraz RLS mógł być wywołany innymi przyczynami obliczono względne ryzyko występowania RLS w PD względem populacji osób zdrowych na nieistotne statystycznie 1.76 (p = 0.089). Względne ryzyko występowania niepokoju ruchowego typu LMR wyniosło 2.84 (p = 0.001). U pacjentów z RLS odnotowano ponadto częstsze występowanie zaburzeń snu. Osoby z RLS lub LMR względem tych bez RLS i LMR częściej miały obniżony nastrój w pomiarach skalą MADRS. Wśród chorych na PD nie stwierdzono różnic w sprawności ruchowej czy zaburzeń funkcji poznawczych zależnie od dodatniego lub ujemnego statusu RLS lub LMR. Zdaniem autorów pracy fakt trzykrotnie zwiększonego ryzyka występowania LMR, ale nie RLS, u osób z PD wskazuje na odrębność procesów patogenetycznych prowadzących do RLS. Możliwość rozróżnienia RLS oraz LMR może pozwolić nie tylko na udoskonalenie diagnostyki, ale również, w dłuższej perspektywie, doprowadzić do skuteczniejszego leczenia obu dolegliwości.