Serwis onkologiczny

Przyczynowe leczenie farmakologiczne obecnie najczęściej jest wykorzystywane w leczeniu paliatywnym rozsianego raka nerki, rzadziej – guzów nieresekcyjnych. Wprowadzenie leków ukierunkowanych molekularnie poprawiło rokowanie chorych na raka o histologii jasnokomórkowej w stadium zaawansowanym. Na podstawie opublikowanych wyników pro­­­spektywnych badań klinicznych III fazy kilka substancji uzyskało rejestrację do stosowania w tym rozpoznaniu. Wskazania do podawania poszczególnych leków są zróżnicowane, choć nierzadko wzajemnie się pokrywają. Choć podobne pod względem mechanizmu działania, leki te różnią się między sobą profilem toksyczności, która jest istotna z racji długotrwałego okresu leczenia o założeniu paliatywnym oraz możliwości prowadzenia terapii sekwencyjnej. Wszystko razem decyduje o tym, że nie ma jednego leku, który stanowiłby optymalne postępowanie u każdego pacjenta z tą chorobą. W Polsce uwarunkowania formalne wynikające z prowadzenia specyficznej polityki refundacyjnej prowadzą do suboptymalnego leczenia części osób z rozpoznaniem raka nerki. W artykule omówiono ten problem.

Opisywany przypadek dotyczy pacjenta z zaawansowanym nowotworem o nieznanym umiejscowieniu pierwotnym, u którego pomyślnie przeprowadzono zamianę morfiny o kontrolowanym uwalnianiu (CR) na oksykodon CR. Mężczyznę, lat 71, przyjęto do hospicjum domowego ze względu na przerzuty nowotworowe do kości i szyjnych węzłów chłonnych po zastosowaniu radioterapii paliatywnej. Pacjent uskarżał się głównie na silny ból (o natężeniu 6–8 w skali NRS) w obrębie szyi i odcinku piersiowym kręgosłupa. Ból był oporny na tramadol, który zastąpiono przezskórnym fentanylem oraz morfiną CR w dawce dobowej ustalonej ostatecznie na 240 mg (40 mg w bólu przebijającym). Inną dolegliwością zgłaszaną przez pacjenta były zaparcia. Leczenie morfiną przerwano, a następnie wdrożono oksykodon CR w dawce 80 mg dwa razy na dobę. Po upływie 6 tygodni dawkę zwiększono do 100 mg dwa razy na dobę, osiągając zadowalający efekt przeciwbólowy (3–4 w skali NRS). Podczas przyjmowania oksykodonu CR nie stwierdzono istotnych działań niepożądanych. U pacjenta pomyślnie kontynuowano ustalony schemat leczenia aż do wystąpienia epizodu drgawkowego na skutek przerzutów nowotworowych do mózgu i skierowania pacjenta na oddział szpitalny w celu dalszego leczenia.

Podczas San Antonio Breast Cancer Symposium przedstawiono wyniki badania III fazy (CLEOPATRA), opublikowane tego samego dnia w New England Journal of Medicine. W badaniu oceniano efektywność pertuzumabu z trastuzumabem i docetakselem u kobiet chorych na zaawansowanego/przerzutowego raka piersi, których guzy prezentowały nadekspresję HER2.

Polscy lekarze, mimo że teoretycznie mają dostęp do najnowszych osiągnięć medycyny, korzystają z nich znacznie rzadziej niż ich zagraniczni koledzy. Problemem nie jest jednak brak wiedzy czy woli specjalistów, lecz nieefektywny sposób wypracowywania decyzji o przyznaniu leku. Obecne rozwiązanie w postaci puli terapii niestandardowych oznacza, że zgoda na leczenie chorego za każdym razem wymaga indywidualnej aprobaty dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ.

U większości chorych NDRP rozpoznawany jest w zaawansowanym stadium (IIIB/IV), wymagającym systemowego leczenia. Rokowanie dla tych chorych jest nadal złe, 5 lat przeżywa w tej grupie tylko kilka procent chorych. Jedną z dotychczas stosowanych opcji terapeutycznych jest hamowanie receptora dla naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR).

Podczas San Antonio Breast Cancer Symposium zaprezentowano zaktualizowane wyniki badania BOLERO-2, w którym oceniano skuteczność ewerolimusu skojarzonego z eksemestanem u kobiet po menopuazie chorych na zaawansowanego raka piersi, których guzy prezentowały obecność receptorów hormonalnych i u których doszło do niepowodzenia wcześniejszej terapii.

Sposób w jaki w Polsce traktowanych jest kilkanaście tysięcy pacjentów chorych na szpiczaka mnogiego woła o pomstę do nieba. Wbrew argumentom naukowym i finansowym leczeni są nieskutecznie. Mamy jeden z najgorszych w Europie wskaźników dostępu do nowoczesnych terapii. Wszystko to przez urzędniczą inercję.

W The Lancet ukazały się wyniki badania RADIANT-2 oceniające skuteczność ewerolimusu w skojarzeniu z oktreotydem w leczeniu nieoperacyjnych guzów neuroendokrynnych.

Grupa Stevena O'Daya opublikowała wyniki badania II fazy (BEAM), w którym oceniła efektywność leczenia bewacyzumabem w połączeniu z chemioterapią w porównaniu z samą chemioterapią u chorych na nieoperacyjnego czerniaka.

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (U.S. FDA – Food and Drug Administration) zarejestrowała 10 leków stosowanych w leczeniu nowotworów litych.

EMA (European Medicines Agency) zarejestrowała sześć nowych leków oraz rozszerzyła wskazania pięciu leków stosowanych w leczeniu nowotworów litych.

Dwie bielskie placówki medyczne: Beskidzkie Centrum Onkologii im. Jana Pawła II i Szpital Ogólny im. Edmunda Wojtyły połączyły się w jeden organizm.

W Lancet opublikowano wyniki badania III fazy, w którym oceniano skuteczność leczenia aksitynibem u chorych na zaawansowanego raka nerkowokomórkowego po niepowodzeniu terapii pierwszej linii.

W Lancet Oncology opublikowano nowe dane pochodzące z badania FLEX, w którym dodatkowo oceniono związek stopnia ekspresji EGFR w guzach pochodzących od chorych na NDRP ze skutecznością terapii cetuksymabem skojarzonym z winorelbiną i cisplatyną.

Amerykańskie Stowarzyszeni Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych w raporcie „Medicines in Development for Cancer” informuje, że obecnie trwają prace nad 900 szczepionkami i lekami na nowotwory.

Chen i wsp. określili, że u pacjentów z rakiem płuc udar mózgu występuje 1.5 raza częściej niż w reszcie populacji. Przeprowadzone badanie miało na celu ścisłe określenie częstości jego występowania.

W Annals of Oncology przedstawiono wyniki meta-analizy obejmującej pięć randomizowanych badań III fazy przeprowadzonych przez HORG (Hellenic Oncology Reaserch Group), w których oceniano skuteczność różnych schematów chemioterapii pierwszej linii u chorych na zaawansowanego/przerzutowego niedrobnokomórkowego raka płuca.

W Journal of Clinical Oncology opublikowano zaktualizowane wyniki badanie ACTS-GC (5-letnia obserwacja), które jest jedynym tak dużym badaniem klinicznym oceniającym skuteczność uzupełniającej chemioterapii u chorych po resekcji raka żołądka.

We wrześniu 2011 Komisja Europejska wydała zgodę w przyspieszonej procedurze na dopuszczenie do obrotu na terenie UE preparatu Zytiga® stosowanego w połączeniu z prednizonem lub prednizolonem do leczenia przerzutowego, zaawansowanego raka prostaty opornego na kastrację (mCRCP) u mężczyzn, u których wystąpiła progresja choroby, lub którzy wcześniej byli leczeni chemioterapią zawierającą docetaksel

Afatynib (BIBW2992, Tomtovok®) jest lekiem z grupy inhibitorów kinaz tyrozynowych (TKI) receptorów z rodziny ErbB. Jest wysoce selektywnym, nieodwracalnym inhibitorem zarówno receptora EGFR jak i HER2 (IC50: 0,5 nM dla EGFR i 14 nM dla HER2). Te cechy afatynibu są szczególnie interesujące z punktu widzenia przełamywania oporności na odwracalne TKI, gefitynib i erlotynib.