Denosumab (XGEVA) obniża ryzyko wystąpienia przerzutów do kości u chorych na raka prostaty

Podczas tegorocznego spotkania AUA (American Urological Association), które odbywało się w Waszyngtonie naukowcy zaprezentowali wyniki badania III fazy oceniającego wpływ leczenia denosumabem na opóźnienie wystąpienia przerzutów do kości u chorych na horomonoopornego raka prostaty.

Leczenie radykalne (chirurgiczne, radioterapia – teleterapia lub brachyterapia) może wiązać się z wyleczeniem w przypadku chorych na zlokalizowanego raka gruczołu krokowego (RGK). U 40% tych chorych wystąpi wzrost poziomu PSA (Prostate Specific Antigen – swoisty antygen sterczowy) w surowicy w ciągu pierwszych 10 lat po leczeniu radykalnym. U jednej trzeciej rozwinie się choroba przerzutowa w czasie 8 lat. Średni czas jaki upływa od momentu rozpoznania pierwszego przerzutu do śmierci wynosi poniżej 5 lat. Terapia hormonalna zastosowana w przypadku progresji choroby po leczeniu radykalnym powoduje remisję u około 80% chorych, natomiast po upływie niespełna 20 miesięcy u wszystkich mężczyzn rozwinie się postępująca hormonooporna forma RGK, nie reagująca na żadne manipulacje hormonalne. Obecnie w leczeniu hormonoopornego RGK dysponujemy skutecznymi terapiami, aczkolwiek ich zastosowanie jest wskazane dopiero w momencie wystąpienia bezobjawowej choroby przerzutowej (sipuleucel-T) lub gdy dodatkowo pojawiają się objawy związane z obecnością przerzutów (docetaksel), bądź w przypadku niepowodzenia leczenia pierwszej linii docetakselem (cabazytaksel, abirateron). Jednak w momencie pojawienia się hormonooporności przed rozwinięciem się choroby przerzutowej istnieje pewna luka terapeutyczna. Kości są najczęstszym miejscem przerzutowania raka prostaty i pojawiają się u 90% chorych, u których rozwija się choroba uogólniona. Dlatego pożądana jest terapia uniemożliwiająca lub opóźniająca ich rozwinięcie się.
Denosumab jest ludzkim przeciwciałem monoklonalnym, który wiąże się z RANKL (receptor activator of nuclear factor kappa-B ligand), białkiem regulującym aktywność osteoklastów. Denosumab blokując przyłączenie RANKL do swoistego receptora na powierzchni osteoklastów hamuje jego aktywację co skutkuje zmniejszeniem destrukcji kostnej. XGEVA została wcześniej zarejestrowana przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (US Food and Drug Administration – FDA) jako lek opóźniający wystąpienie zdarzeń kostnych (złamania i bóle kostne) u chorych na nowotwory lite z przerzutami do kości.
Do randomizowanego, wieloośrodkowego badania klinicznego III fazy włączano 1432 chorych na hormonoopornego raka prostaty, u których obserwowano szybki wzrost PSA bez obecności przerzutów do kości. Chorych zrandomizowano do grupy badawczej otrzymującej denosumab lub placebo. Pierwszoplanowym punktem końcowym była ocena czasu do wystąpienia pierwszego przerzutu do kości. U chorych leczonych denosumabem wykazano wydłużenie mediany przeżycia wolnego od przerzutów do kości (bone metastasis free survival) o 4,2 miesiące (29,5 vs 25,2 miesiące, p=0,028) oraz obniżenie ryzyka pojawienia tych przerzutów o 15% w porównaniu do grupy otrzymującą placebo. Denosumab również opóźniał czas do wystąpienia pierwszego przerzutu o 3,7 miesięcy w porównaniu do placebo (p=0,032). Jednak lek badany nie wpływał na wydłużenie mediany całkowitego przeżycia chorych (p=0,91). Do działań niepożądanych związanych z terapią denosumabem należała m.in. hipokalcemia i martwica kości żuchwy.