Prof. Marek Durlik: w zaawansowanym raku trzustki chirurgia jest możliwa

- Warto leczyć chorych z zaawansowanym rakiem trzustki. Tu chirurgia jest możliwa nawet przy naciekach na naczynia – mówi prof. Marek Durlik. - Wszystkie decyzje dotyczące leczenia operacyjnego powinny być podejmowane po konsultacji z wielodyscyplinarnym konsylium na podstawie badań obrazowych – dodaje profesor.

- Warto tych chorych leczyć, nie ma sensu rozkładać rąk – przekonywał prof. Marek Durlik podczas X konferencji „Postępy w Gastroenterologii” , która odbyła się w grudniu w Poznaniu. – Często zgłaszają się do nas pacjenci z decyzją nie podjęcia się operacji tylko na podstawie USG, tymczasem do właściwej oceny niezbędny jest doświadczony radiolog współpracujący z zespołem chirurgów i badania obrazowe – podkreślał prof. Durlik dodając, że nie można tu hołdować zasadzie „aby było taniej” lub oceniać na podstawie zdjęć przesyłanych w systemie telemedycznym. Jedynie ośrodek kwalifikujący do operacji może zinterpretować badanie tomografii komputerowej.

NCCN dzieli guzy trzustki na resekcyjne, granicznie resekcyjne oraz nieresekcyjne. W obrębie guzów granicznie resekcyjnych wyróżniane są trzy stopnie A, B i C. Najwięcej wątpliwości budzą guzy granicznie resekcyjne. Tymczasem kryteria ich resekcyjności wskazują, że może ona zostać dokonana w razie braku przerzutów odległych, w razie zajęcia naczyń żylnych: żyła krezkowa górna, żyła wrotna (naciekanie, zwężenie lub zamknięcie światła) z zachowaniem odpowiedniego odcinka dystalnego i proksymalnego umożliwiającego bezpieczną resekcję i rekonstrukcję, w razie nacieku na tętnicę żołądkowo-dwunastniczą sięgającego tętnicy wątrobowej z zajęciem krótkiego odcinka tętnicy wątrobowej lub bezpośrednim przyleganiem do tętnicy wątrobowej bez szerzenia się na pień trzewny, w razie nacieku na tętnicę krezkową górną obejmujący nie więcej niż 180 stopni obwodu naczynia. Według MD Anderson Cancer Center kryteria mogą być jeszcze bardziej rozszerzone i jak mówi prof. Durlik tu także możliwa jest resekcja R-0.

- Rozszerzone resekcje trzustki obejmujące naczynia żylne tj. żyłę wrotną, żyłę krezkową górną i/lub końcowy odcinek żyły śledzionowej są zabiegami bezpiecznymi i stanowią obecnie standard postępowania chirurgicznego w ośrodkach najwyższej referencyjności. Standardem jest poszerzenie granic chirurgii raka trzustki, operacje z resekcją i rekonstrukcją naczyń przy czym konieczne jest szerokie preparowanie przestrzeni zaotrzewnowej: wokół SMA i CT– mówi prof. Marek Durlik.– Nieco gorzej wygląda resekcja z naciekami na naczynia tętnicze, bo te zabiegi obarczone są dużym ryzykiem powikłań, w tym zgonów, ale są możliwe do przeprowadzenia tym bardziej, że 70 proc. nacieków ma charakter zapalny.

Jak wskazuje badanie MD Anderson Cancer Center warto także stosować chemioterapię i radioterapię pooperacyjną, aby nawet późniejsza wznowa mogła być możliwa do leczenia, tym bardziej, że wiele resekcji R-0, czyli usunięcia guza z marginesem wolnym od komórek nowotworowych są tak naprawdę resekcjami R-1, stąd jak podkreśla prof. Durlik po operacji warto naświetlić chorego. Wznowa miejscowa raka trzustki jest główną przyczyną śmierci chorych po 15 miesiącach od operacji a wznowa miejscowa po 15 miesiącach występuje u 20 procent, a po 36 miesiącach u 65 procent chorych. Z badań wynika także, że warto stosować chemioterapię przedoperacyjną, bo wtedy guzy pierwotnie nieresekcyjne stają się możliwymi do usunięcia oraz wydłuża ona czas przeżycia.

Szpital MSW w Warszawie pod kierownictwem prof. Marka Durlika przeprowadził około 1,5 tys. resekcji raka trzustki, w tym prawie 200 w roku 2016 łącznie z rekonstrukcją naczyń za pomocą wszystkich dostępnych metod. Z 1,5 rocznej obserwacji wynika, że chorzy po resekcji guza z rekonstrukcją naczyń mają lepszy czas przeżycia niż chorzy nie poddani operacji. Stąd tak ważny jest wybór ośrodka. Tymczasem w Polsce leczenie raka trzustki nie rozkłada się równomiernie. Najwięcej chorych leczonych jest właśnie na Mazowszu, w województwach zachodniopomorskim, lubelskim, podkarpackim.