Rola radioterapii pooperacyjnej w leczeniu raka trzonu macicy
Autor: Katarzyna Bakalarska
Data: 06.05.2014
Źródło: Klopp A, Smith BD, Alektiar K, et al. The role of postoperative radiation therapy for endometrial cancer: Executive Summary of an American Society for Radiation Oncology evidence-based guideline. Practical Radiation Oncology 2014; 4(3): 137-44.
Amerykańskie Towarzystwo Radioterapii Onkologicznej wydało nowe zalecenia dotyczące zastosowania radioterapii uzupełniającej w leczeniu raka trzonu macicy, które opublikowano w najnowszym numerze Practical Radiation Oncology (PRO, maj/czerwiec 2014).
Grupa 17 wiodących specjalistów ginekologów zebrała dane z 330 badań klinicznych, których wyniki opublikowano w latach 1980-2011. Badacze odpowiedzieli na pięć kluczowych pytań dotyczących roli radioterapii w leczeniu raka błony śluzowej trzonu macicy.
Pytanie 1. Które chore na raka gruczołowego błony śluzowej trzonu macicy nie wymagają dodatkowego leczenia po histerektomii?
Odpowiedź: Chore, u których zabieg histerektomii był mikroskopowo radykalny, pomimo dodatniej cytologii, w przypadku raków G1 lub G2 bez nacieku lub z głębokością nacieku obejmującą <50% mięśniówki, szczególnie gdy brak cech świadczących o wysokim ryzyku nawrotu. U chorych z cechą G3, bez nacieku mięśniówki lub G1 i G2 z głębokością nacieku obejmującą <50% mięśniówki i wysokim ryzykiem nawrotu (np. wiek >60 lat) zasadne może być zastosowanie brachyterapii.
Pytanie 2. Które chore na raka gruczołowego błony śluzowej trzonu macicy powinny zostać poddane radioterapii na okolicę mankietu pochwy?
Odpowiedź: Dowody naukowe wskazują, że radioterapia na okolicę mankietu pochwy jest tak samo skuteczna, jak napromienianie miednicy w zapobieganiu wznowie nowotworu w obrębie pochwy u chorych z cechą G1 lub G2 z głębokością nacieku obejmującą ≥50% mięśniówki, bądź z cechą G3 z głębokością nacieku obejmującą <50% mięśniówki. Brachyterapia okolicy mankietu pochwy jest preferowana u chorych z wyżej wymienionymi czynnikami ryzyka, szczególnie u chorych, u których dokonano kompletnej oceny węzłów chłonnych.
Pytanie 3. Które kobiety powinny zostać poddane radioterapii wiązką zewnętrzną?
Odpowiedź: Wydaje się, że kobiety z cechą G3 z głębokością nacieku obejmującą ≥50% mięśniówki, bądź naciekiem podścieliska szyjki macicy odniosą korzyść z radioterapii na obszar miednicy w zakresie zapobiegania wznowie nowotworu. Chore z cechą G1 lub G2 i głębokością nacieku obejmującą ≥50% mięśniówki mogą również odnieść korzyść z radioterapii, zwłaszcza gdy obecne są inne czynniki ryzyka, takie jak wiek >60 lat i/lub naciek przestrzeni naczyniowo-limfatycznych. Dla chorych z zajęciem węzłów chłonnych, naciekaniem surowicówki macicy, jajowodów, pochwy, pęcherza moczowego czy odbytnicy, dostępne dowody naukowe wskazują, że leczenie powinno składać się zarówno z radioterapii wiązką zewnętrzną, jak i chemioterapii uzupełniającej.
Pytanie 4. Kiedy radioterapię wiązką zewnętrzną powinno się skojarzyć z brachyterapią?
Odpowiedź: Brak jest zwalidowanych danych dotyczących zastosowania brachyterapii po zakończeniu radioterapii miednicy wiązką zewnętrzną; analiza retrospektywna nie dostarcza jednoznacznych dowodów na korzyści wynikające z tego postepowania. Może być ono jednak uzasadnione w przypadku obecności czynników ryzyka wznowy w obrębie pochwy.
Pytanie 5. Jak powinno stosować się radioterapię i chemioterapię w leczeniu nowotworów endometrium?
Odpowiedź: Dowody naukowe wskazują, że skojarzona chemioradioterapia z następową uzupełniającą radioterapią powinna być stosowana u chorych z zajęciem węzłów chłonnych, śluzówki macicy, jajników/jajowodów, macicy, pochwy, pęcherza moczowego lub odbytnicy. Dopuszczalną alternatywą jest radioterapia wiązką zewnętrzna z następową chemioterapią.
Pytanie 1. Które chore na raka gruczołowego błony śluzowej trzonu macicy nie wymagają dodatkowego leczenia po histerektomii?
Odpowiedź: Chore, u których zabieg histerektomii był mikroskopowo radykalny, pomimo dodatniej cytologii, w przypadku raków G1 lub G2 bez nacieku lub z głębokością nacieku obejmującą <50% mięśniówki, szczególnie gdy brak cech świadczących o wysokim ryzyku nawrotu. U chorych z cechą G3, bez nacieku mięśniówki lub G1 i G2 z głębokością nacieku obejmującą <50% mięśniówki i wysokim ryzykiem nawrotu (np. wiek >60 lat) zasadne może być zastosowanie brachyterapii.
Pytanie 2. Które chore na raka gruczołowego błony śluzowej trzonu macicy powinny zostać poddane radioterapii na okolicę mankietu pochwy?
Odpowiedź: Dowody naukowe wskazują, że radioterapia na okolicę mankietu pochwy jest tak samo skuteczna, jak napromienianie miednicy w zapobieganiu wznowie nowotworu w obrębie pochwy u chorych z cechą G1 lub G2 z głębokością nacieku obejmującą ≥50% mięśniówki, bądź z cechą G3 z głębokością nacieku obejmującą <50% mięśniówki. Brachyterapia okolicy mankietu pochwy jest preferowana u chorych z wyżej wymienionymi czynnikami ryzyka, szczególnie u chorych, u których dokonano kompletnej oceny węzłów chłonnych.
Pytanie 3. Które kobiety powinny zostać poddane radioterapii wiązką zewnętrzną?
Odpowiedź: Wydaje się, że kobiety z cechą G3 z głębokością nacieku obejmującą ≥50% mięśniówki, bądź naciekiem podścieliska szyjki macicy odniosą korzyść z radioterapii na obszar miednicy w zakresie zapobiegania wznowie nowotworu. Chore z cechą G1 lub G2 i głębokością nacieku obejmującą ≥50% mięśniówki mogą również odnieść korzyść z radioterapii, zwłaszcza gdy obecne są inne czynniki ryzyka, takie jak wiek >60 lat i/lub naciek przestrzeni naczyniowo-limfatycznych. Dla chorych z zajęciem węzłów chłonnych, naciekaniem surowicówki macicy, jajowodów, pochwy, pęcherza moczowego czy odbytnicy, dostępne dowody naukowe wskazują, że leczenie powinno składać się zarówno z radioterapii wiązką zewnętrzną, jak i chemioterapii uzupełniającej.
Pytanie 4. Kiedy radioterapię wiązką zewnętrzną powinno się skojarzyć z brachyterapią?
Odpowiedź: Brak jest zwalidowanych danych dotyczących zastosowania brachyterapii po zakończeniu radioterapii miednicy wiązką zewnętrzną; analiza retrospektywna nie dostarcza jednoznacznych dowodów na korzyści wynikające z tego postepowania. Może być ono jednak uzasadnione w przypadku obecności czynników ryzyka wznowy w obrębie pochwy.
Pytanie 5. Jak powinno stosować się radioterapię i chemioterapię w leczeniu nowotworów endometrium?
Odpowiedź: Dowody naukowe wskazują, że skojarzona chemioradioterapia z następową uzupełniającą radioterapią powinna być stosowana u chorych z zajęciem węzłów chłonnych, śluzówki macicy, jajników/jajowodów, macicy, pochwy, pęcherza moczowego lub odbytnicy. Dopuszczalną alternatywą jest radioterapia wiązką zewnętrzna z następową chemioterapią.
