Stanowisko Polskiego Towarzystwa Onkologicznego w sprawie projektu uchwały Rady Ministrów odnośnie Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016-2024.
Autor: Andrzej Kordas
Data: 04.09.2015
Źródło: Marta Koblańska
Zdaniem Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych w obecnej wersji nie uwzględnia standardów diagnostyczno-leczniczych. PTO postuluje również zwiększenie środków na jego realizację do 350 mln zł rocznie z proponowanego poziomu 250 mln zł rocznie.
W związku z przekazaniem do konsultacji społecznych projektu „Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych” PTO zgłasza następujące kluczowe uwagi do projektu uchwały Rady Ministrów w zakresie zwiększenia dostępności do radioterapii:
• Osiągnięcie w Polsce poziomu 1 aparat do radioterapii na 200 tys. mieszkańców do 2020 roku (nie jak jest w projekcie do 2024 roku). Jednym z kluczowych wniosków wynikających z Raportu PTO jest konieczność likwidacji „białych plam” w dostępie do leczenia onkologicznego w kontekście przewidywanej zwiększającej się liczby pacjentów nowotworowych. PTO zgłasza zastrzeżenia do terminu w jakim Ministerstwo Zdrowia planuje osiągnięcie obecnej normy europejskiej w zakresie liczby aparatów megawoltowych (1 aparat na 200 tys. mieszkańców) tj. do 2024 roku. Krajowa Rada ds. Onkologii przy MZ rekomendowała w zakresie radioterapii osiągnięcie tego poziomu po pięciu latach tj. do 2020 roku. Wyniki leczenia pacjentów onkologicznych w Polsce odbiegają od tych, które są osiągane w krajach UE; pod niektórymi względami różnica w skuteczności leczenia pacjentów sięga nawet 30 proc. Oznacza to corocznie przedwczesną śmierć kilkudziesięciu tysięcy osób. Po leczeniu chirurgicznym, któremu skuteczne wyleczenie zawdzięcza ok. 22 proc. ogółu chorych w UE to właśnie radioterapia jest drugą najskuteczniejszą metodą stosowaną w onkologii. Analizy poziomu dostępności świadczeń w ramach poszczególnych rodzajów leczenia pacjentów onkologicznych wskazują, że w Polsce wciąż nie przykłada się dostatecznej wagi do kwestii dostępu do radioterapii w odniesieniu do jej wpływu na skuteczność leczenia.
• Zwiększenie środków finansowych na realizację zadania do co najmniej 350 mln zł/ rocznie do 2020 roku (nie jak jest w Projekcie 250 mln zł/rocznie). Konieczność wymiany aparatów (w najbliższych latach wymianie podlegać powinno łącznie 115 ze 144 aktualnie użytkowanych akceleratorów) i nowe inwestycje zgodnie z mapami potrzeb i z uwzględnieniem celów NPZChN w zakresie wyrównania dostępu do leczenia, powinny determinować zapewnienie odpowiedniego poziomu finansowania realizacji programów przewidzianych w projekcie uchwały. Zaplanowane finansowanie NPZChN na poziomie 250 mln zł/rocznie jest znacząco niższe niż ustanowione na początku funkcjonowania pierwszej edycji Programu, choć liczba i zakres zadań są znacznie większe.
• Przedstawiony projekt nie uwzględnia większości założeń Zespołu do spraw standaryzacji i jakości leczenia działającego przy Radzie ds. Onkologii. Pominięto m.in. zadanie dotyczące standardów diagnostyczno-leczniczych i organizacyjnych dla wszystkich nowotworów z uwzględnieniem typu i zaawansowania, jako obowiązujące we wszystkich jednostkach realizujących świadczenia onkologiczne i hematologiczne ze środków publicznych co w sposób bezpośredni wpisuje się w główny cel NPZChN zmniejszenie regionalnych różnic w dostępności do metod diagnozowania i leczenia chorób nowotworowych.
• Nie uwzględniono również niezbędnego zagadnienia stworzenia centrów doskonałości dla nowotworów rzadkich (w tym wieku dziecięcego).
• W punkcie dotyczącym profilaktyki pierwotnej i działań informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych nie uwzględniono profilaktyki pierwotnej nowotworów złośliwymi skóry, które są najczęstszymi nowotworami u ludzi rasy kaukaskiej oraz edukacja w zakresie profilaktyki UV zarówno ze źródeł naturalnych, jak i solariów co jest efektywnym środkiem poprawy zachorowań na te nowotwory.
Wydaje się, że z projektu uchwały wynika niezrozumienie potrzeb rejestracji nowotworów – zadania są przepisane z umowy na realizację NPZChN 2015.
Uwagi ogólne
• projekt pomija całkowicie aspekt niedoboru kadr medycznych i pokrewnych niezbędnych do realizacji planów. Tylko w zakresie radioterapii według m.in. danych z raportu Konsultanta Krajowego wynika, że do 2020 roku w Polsce powinno się wykształcić 130 radioterapeutów, 250 fizyków medycznych oraz 370 techników radioterapii,
• projekt uchwały odnosi się jedynie do profilaktyki, organizacji i ewentualnie wymiany sprzętu do radioterapii, pomija aspekt reorganizacji dostępu do tzw. nowych cząstek czy aktualizacji starych programów lekowych,
• w projekcie uchwały brakuje uwzględnienia aspektu diagnostyki molekularnej i leczenia uwarunkowanego tymi badaniami,
• projekt został przygotowany bez należytej staranności - rażą błędy literowe i wklejenie zdania nt. kontroli mammografii w akapicie dotyczącym badań cytologicznych w raku szyjki macicy.
Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych jest dokumentem strategicznym i powinien uwzględniać wyzwania stojące przed polską onkologią. Apelujemy aby przedstawione uwagi zostały uwzględnione w uchwale Rady Ministrów, tak by kompleksowo i efektywnie realizować potrzeby w zakresie leczenia nowotworów w Polsce i poprawiać sytuację pacjentów.
• Osiągnięcie w Polsce poziomu 1 aparat do radioterapii na 200 tys. mieszkańców do 2020 roku (nie jak jest w projekcie do 2024 roku). Jednym z kluczowych wniosków wynikających z Raportu PTO jest konieczność likwidacji „białych plam” w dostępie do leczenia onkologicznego w kontekście przewidywanej zwiększającej się liczby pacjentów nowotworowych. PTO zgłasza zastrzeżenia do terminu w jakim Ministerstwo Zdrowia planuje osiągnięcie obecnej normy europejskiej w zakresie liczby aparatów megawoltowych (1 aparat na 200 tys. mieszkańców) tj. do 2024 roku. Krajowa Rada ds. Onkologii przy MZ rekomendowała w zakresie radioterapii osiągnięcie tego poziomu po pięciu latach tj. do 2020 roku. Wyniki leczenia pacjentów onkologicznych w Polsce odbiegają od tych, które są osiągane w krajach UE; pod niektórymi względami różnica w skuteczności leczenia pacjentów sięga nawet 30 proc. Oznacza to corocznie przedwczesną śmierć kilkudziesięciu tysięcy osób. Po leczeniu chirurgicznym, któremu skuteczne wyleczenie zawdzięcza ok. 22 proc. ogółu chorych w UE to właśnie radioterapia jest drugą najskuteczniejszą metodą stosowaną w onkologii. Analizy poziomu dostępności świadczeń w ramach poszczególnych rodzajów leczenia pacjentów onkologicznych wskazują, że w Polsce wciąż nie przykłada się dostatecznej wagi do kwestii dostępu do radioterapii w odniesieniu do jej wpływu na skuteczność leczenia.
• Zwiększenie środków finansowych na realizację zadania do co najmniej 350 mln zł/ rocznie do 2020 roku (nie jak jest w Projekcie 250 mln zł/rocznie). Konieczność wymiany aparatów (w najbliższych latach wymianie podlegać powinno łącznie 115 ze 144 aktualnie użytkowanych akceleratorów) i nowe inwestycje zgodnie z mapami potrzeb i z uwzględnieniem celów NPZChN w zakresie wyrównania dostępu do leczenia, powinny determinować zapewnienie odpowiedniego poziomu finansowania realizacji programów przewidzianych w projekcie uchwały. Zaplanowane finansowanie NPZChN na poziomie 250 mln zł/rocznie jest znacząco niższe niż ustanowione na początku funkcjonowania pierwszej edycji Programu, choć liczba i zakres zadań są znacznie większe.
• Przedstawiony projekt nie uwzględnia większości założeń Zespołu do spraw standaryzacji i jakości leczenia działającego przy Radzie ds. Onkologii. Pominięto m.in. zadanie dotyczące standardów diagnostyczno-leczniczych i organizacyjnych dla wszystkich nowotworów z uwzględnieniem typu i zaawansowania, jako obowiązujące we wszystkich jednostkach realizujących świadczenia onkologiczne i hematologiczne ze środków publicznych co w sposób bezpośredni wpisuje się w główny cel NPZChN zmniejszenie regionalnych różnic w dostępności do metod diagnozowania i leczenia chorób nowotworowych.
• Nie uwzględniono również niezbędnego zagadnienia stworzenia centrów doskonałości dla nowotworów rzadkich (w tym wieku dziecięcego).
• W punkcie dotyczącym profilaktyki pierwotnej i działań informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych nie uwzględniono profilaktyki pierwotnej nowotworów złośliwymi skóry, które są najczęstszymi nowotworami u ludzi rasy kaukaskiej oraz edukacja w zakresie profilaktyki UV zarówno ze źródeł naturalnych, jak i solariów co jest efektywnym środkiem poprawy zachorowań na te nowotwory.
Wydaje się, że z projektu uchwały wynika niezrozumienie potrzeb rejestracji nowotworów – zadania są przepisane z umowy na realizację NPZChN 2015.
Uwagi ogólne
• projekt pomija całkowicie aspekt niedoboru kadr medycznych i pokrewnych niezbędnych do realizacji planów. Tylko w zakresie radioterapii według m.in. danych z raportu Konsultanta Krajowego wynika, że do 2020 roku w Polsce powinno się wykształcić 130 radioterapeutów, 250 fizyków medycznych oraz 370 techników radioterapii,
• projekt uchwały odnosi się jedynie do profilaktyki, organizacji i ewentualnie wymiany sprzętu do radioterapii, pomija aspekt reorganizacji dostępu do tzw. nowych cząstek czy aktualizacji starych programów lekowych,
• w projekcie uchwały brakuje uwzględnienia aspektu diagnostyki molekularnej i leczenia uwarunkowanego tymi badaniami,
• projekt został przygotowany bez należytej staranności - rażą błędy literowe i wklejenie zdania nt. kontroli mammografii w akapicie dotyczącym badań cytologicznych w raku szyjki macicy.
Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych jest dokumentem strategicznym i powinien uwzględniać wyzwania stojące przed polską onkologią. Apelujemy aby przedstawione uwagi zostały uwzględnione w uchwale Rady Ministrów, tak by kompleksowo i efektywnie realizować potrzeby w zakresie leczenia nowotworów w Polsce i poprawiać sytuację pacjentów.
