W 2020 r. na świecie pozostało około miliona sierot z powodu śmierci matki na skutek nowotworu

Celem analizy przeprowadzonej w ramach badania GLOBOCAN w 185 krajach na całym świecie było przedstawienie szacunków na rok 2020 dotyczących liczby nowych sierot z powodu śmierci matki na skutek choroby nowotworowej oraz ich następstw społecznych. Okazało się, że aż milion dzieci pozostało bez rodzica.

Na całym świecie odnotowano 1 047 000 takich sierot. Ponad połowę z nich osierociły matki, które zmarły z powodu raka piersi (25%), szyjki macicy (20%) i górnego odcinka przewodu pokarmowego (13%). Łącznie 48% tych zgonów było w Azji (15% w Indiach, 10% w Chinach, 23% w pozostałej części Azji), a 35% w Afryce. Na całym świecie na 100 000 dzieci przypadało 40 nowych sierot z powodu śmierci matki na skutek choroby nowotworowej, z tendencją spadkową wraz ze zwiększeniem wskaźnika rozwoju społeczno-gospodarczego (Human Development Index, HDI) (od 121 sierot w Malawi do 15 na Malcie). Szacuje się, że w połowie 2020 roku było łącznie około 7 milionów sierot z powodu śmierci matki na skutek choroby nowotworowej.

Ogółem 71% matek umiera z powodu choroby nowotworowej w wieku 60 lat lub starszym, co oznacza, że większość dzieci zmarłych dorosłych ma już 18 lat lub więcej. Jednak na całym świecie, a w szczególności w krajach o niższych dochodach (lower-income country, LIC), kobiety w młodym wieku są nieproporcjonalnie bardziej narażone na zgony z powodu choroby nowotworowej w porównaniu z mężczyznami. W tych krajach liczba sierot jest szczególnie duża, ponieważ LIC charakteryzują się młodszymi populacjami, a tym samym niższym średnim wiekiem rozpoznania choroby nowotworowej oraz wyższą płodnością i późniejszym wiekiem matki w chwili ostatniego porodu. To oznacza, że dzieci kobiet umierających przedwcześnie z powodu choroby nowotworowej w LIC są najczęściej nadal nieletnie.

Dzieci osierocone z powodu śmierci matek na skutek choroby nowotworowej mają wyższy wskaźnik śmiertelności w dzieciństwie niż ich rówieśnicy, zarówno w środowiskach o niskich, jak i wysokich dochodach. W miarę dorastania są bardziej narażone na zaburzenia zdrowia psychicznego i samobójstwa, a także doświadczają przemocy seksualnej. Sieroctwo wiąże się również ze zwiększonym ryzykiem ciąży u nastolatek, chorób zakaźnych, w tym HIV/AIDS w okresie dojrzewania i chorób przewlekłych w późniejszym życiu. W niektórych środowiskach istnieje większe prawdopodobieństwo przedwczesnego porzucenia szkoły i ubóstwa.

Przyspieszenie wdrażania programów kontroli chorób nowotworowych, w tym programów zapobiegania rakowi szyjki macicy i piersi, może potencjalnie zapobiec nie tylko milionom zgonów kobiet, ale także związanym z nimi międzypokoleniowym następstwom.

Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Stencel