Jak zbudować multidyscyplinarną opiekę nad pacjentem z astmą i PZZPzPN?

Zachęcamy do wysłuchania wypowiedzi ekspertek – prof. Grażyny Stryjewskiej-Makuch z Oddziału Laryngologii i Onkologii Laryngologicznej Górnośląskiego Centrum Medycznego ŚUM w Katowicach oraz dr Małgorzaty Farnik z Oddziału Pneumonologii Górnośląskiego Centrum Medycznego ŚUM w Katowicach.

Astma oskrzelowa cechuje się heterogennością, często u chorych występują choroby towarzyszące. Astma eozynofilowa jest najczęstszym fenotypem zapalnym, odpowiada ścieżce immunologicznej typu 2. Inne typy – neutrofilowa czy ubogokomórkowa – to rzadziej występujące typy zapalenia. Oznaczenie eozynofilii obwodowej, IgE całkowitego, wykonanie testów skórnych to metody diagnostyczne, które zwykle pozwalają na identyfikowanie tych chorych.

Zwykle astma oskrzelowa nie jest jedyną manifestacją tej ścieżki zapalenia. U chorych z astmą oskrzelową najczęstszym schorzeniem towarzyszącym jest przewlekłe zapalenie zatok przynosowych (PZZP). Mogą występować polipy nosa, a rzadziej jest to atopowe zapalenie skóry (AZS). Chorujący na astmę ciężką często są kierowani do leczenia biologicznego, ukierunkowanego na zahamowanie ścieżki zapalenia typu 2, czego przykładem jest zahamowanie przekazywania sygnałów przez IL-4 oraz IL-13, które pozwala na ograniczenie występowania zaostrzeń astmy, wywiera też korzystny wpływ na objawy ze strony nosa, w tym również u chorych z polipami nosa, a także skóry w przypadku współistnienia AZS.

Astma ciężka istotnie wpływa na jakość życia chorych. Do oceny wykorzystujemy kwestionariusz miniAQLQ dotyczący objawów, emocji, ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu. W trakcie leczenia biologicznego obserwujemy znaczną poprawę jakości życia oraz kontroli astmy ocenianą poprzez kwestionariusz ACQ.

PZZP z polipami nosa jest często marginalizowane. Jednakże może ono doprowadzać do wielu zaburzeń w życiu i zdrowiu. Ma istotny wpływ na jakość życia poprzez m.in. utrudnienia w oddychaniu, upośledzenie węchu, przewlekłe bóle głowy, uczucie rozpierania nosa oraz pogorszenie jakości snu.

Dotychczas pacjenci z PZZPzPN mogli liczyć na nowoczesne leczenie biologiczne tylko w przypadku współwystępowania astmy ciężkiej w ramach programu lekowego B.44. Od 1 kwietnia 2024 r. wszedł w życie nowy program B.156, który jest skierowany do pacjentów z ciężkim PZZPzPN.

ACQ – kwestionariusz kontroli astmy (Asthma Control Questionnaire); AZS – atopowe zapalenie skóry; IL – interleukina; miniAQLQ – skrócony kwestionariusz jakości życia z astmą (Mini Asthma Quality of Life Questionnaire); PZZP – przewlekłe zapalenie zatok przynosowych; PZZPzPN – przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa.

REFERENCJE:

1.      Global Initiative for Asthma (GINA), Global Strategy for Asthma Management and Prevention 2024. https://ginasthma.org/wp-content/uploads/2024/05/GINA-2024-Strategy-Report-24_05_22_WMS.pdf (dostęp na lipiec 2024).

2.      Gandhi N.A., et al. Targeting key proximal drivers of type 2 inflammation in disease. Nature reviews Drug discovery 15.1 (2016): 35-50.

3.      Nordin S., et al. Effects of smell loss on daily life and adopted coping strategies in patients with nasal polyposis with asthma. Acta oto-laryngologica 131.8 (2011): 826-832.

4.      Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 18 marca 2024 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 kwietnia 2024 r.

MAT-PL-2400887-1.0-07/2024