Certolizumab w leczeniu zapaleń dużych naczyń
Autor: Alicja Kostecka
Data: 04.12.2018
Źródło: AK/Certolizumab pegol in the treatment of Takayasu arteritis. Rheumatology (Oxford). 2018 Dec 1;57(12):2101-2105.
Cetrolizumab (CZP) jest lekiem z grupy inhibitorów TNF alfa, będącym rekombinowanym, humanizowanym fragmentem Fab przeciwciała sprzęgniętego z polietylenoglikolem (certolozumab pegol). Cząsteczka leku nie zawiera fragmentu Fc, co sprawia, że nie wykazuje pełnej aktywności typowej dla immunoglobulin oraz w bardzo niewielkim stopniu przenika przez łożysko.
Wskazania rejestracyjne do stosowania leku obejmują aktywne reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów oraz osiową spondyloartropatię. Wyniki obserwacji Novikow i wsp. wskazują, że lek może być ze skutecznością stosowany również u pacjentek z oporną na leczenie chorobą Takayasu (chT). Jest to zgodne z wcześniejszymi obserwacjami, gdzie stosowano w chorobie Takayasu inne inhibitory TNF alfa oraz tocilizumab. Leczenie biologiczne wdrażano u chorych, u których nie uzyskano odpowiedzi standardowym leczeniem, wystąpiły działania niepożądane uniemożliwiające kontynuację terapii lub steroidozależność.
Retrospektywnej analizie poddano 10 przypadków młodych kobiet (w wieku 18-35 lat) z rozpoznaniem chT. Średni czas trwania choroby wynosił 12 lat (3-23,5 lat). U większości pacjentek (8/10) obserwowano typ V choroby z zajęciem całej aorty i jej głównych pni naczyniowych. Przed włączeniem CZP wszystkie chore otrzymywały intensywne leczenie immunosupresyjne (GKS oraz leki modyfikujące) , w tym 6 spośród nich dodatkowo leki biologiczne głównie infliksimab (5/6), a także tocilizumab (2/6), adalimumab (2/6), etanercept (1/6). Mimo leczenia we wszystkich przypadkach obserwowano cechy aktywności choroby podstawowej w postaci m.in. wysokich wartości wskaźników zapalnych oraz cech aktywności choroby w badaniach obrazowych. CZP stosowany był podskórnie wg następującego schematu: 0, 2, 4 tydzień w dawce 400mg, następnie 200mg co 2 tygodnie. Okres obserwacji wynosił średnio 10 miesięcy (3-28 miesięcy). We wszystkich przypadkach obserwowano odpowiedź na leczenie, co umożliwiło zmniejszenie dawki GKS lub ich całkowite odstawienie. Remisję zapalenia naczyń obserwowano u wszystkich pacjentek w okresie od 3 do 8 miesięcy od rozpoczęcia terapii CZP. U 7 pacjentek remisja utrzymywała się przez okres od 4 miesięcy do 2 lat. U jednej chorej po uzyskaniu remisji, obserwowano wystąpienie zaostrzenia po blisko 2 latach leczenia CZP. CZP był dobrze tolerowany, a obserwowane działania niepożądane miały łagodny charakter i nie wymagały przerwania leczenia biologicznego.
Wyniki obserwacji wskazują, że CZP może być kolejnym inhibitorem TNF alfa z powodzeniem stosowanym w przypadkach chT nieskutecznie leczonych standardowo. Dodatkową zaletą może być korzystny profil leku związany z ograniczonym przenikaniem bariery łożyskowej. Biorąc pod uwagę, że chore na chT to w większości młode kobiety, aspekt ciąży stawia leczenie CZP w szczególnym świetle. Konieczne są dalsze badania potwierdzające skuteczność i bezpieczeństwo leku u chorych na chT.
Retrospektywnej analizie poddano 10 przypadków młodych kobiet (w wieku 18-35 lat) z rozpoznaniem chT. Średni czas trwania choroby wynosił 12 lat (3-23,5 lat). U większości pacjentek (8/10) obserwowano typ V choroby z zajęciem całej aorty i jej głównych pni naczyniowych. Przed włączeniem CZP wszystkie chore otrzymywały intensywne leczenie immunosupresyjne (GKS oraz leki modyfikujące) , w tym 6 spośród nich dodatkowo leki biologiczne głównie infliksimab (5/6), a także tocilizumab (2/6), adalimumab (2/6), etanercept (1/6). Mimo leczenia we wszystkich przypadkach obserwowano cechy aktywności choroby podstawowej w postaci m.in. wysokich wartości wskaźników zapalnych oraz cech aktywności choroby w badaniach obrazowych. CZP stosowany był podskórnie wg następującego schematu: 0, 2, 4 tydzień w dawce 400mg, następnie 200mg co 2 tygodnie. Okres obserwacji wynosił średnio 10 miesięcy (3-28 miesięcy). We wszystkich przypadkach obserwowano odpowiedź na leczenie, co umożliwiło zmniejszenie dawki GKS lub ich całkowite odstawienie. Remisję zapalenia naczyń obserwowano u wszystkich pacjentek w okresie od 3 do 8 miesięcy od rozpoczęcia terapii CZP. U 7 pacjentek remisja utrzymywała się przez okres od 4 miesięcy do 2 lat. U jednej chorej po uzyskaniu remisji, obserwowano wystąpienie zaostrzenia po blisko 2 latach leczenia CZP. CZP był dobrze tolerowany, a obserwowane działania niepożądane miały łagodny charakter i nie wymagały przerwania leczenia biologicznego.
Wyniki obserwacji wskazują, że CZP może być kolejnym inhibitorem TNF alfa z powodzeniem stosowanym w przypadkach chT nieskutecznie leczonych standardowo. Dodatkową zaletą może być korzystny profil leku związany z ograniczonym przenikaniem bariery łożyskowej. Biorąc pod uwagę, że chore na chT to w większości młode kobiety, aspekt ciąży stawia leczenie CZP w szczególnym świetle. Konieczne są dalsze badania potwierdzające skuteczność i bezpieczeństwo leku u chorych na chT.
