123RF
Kwalifikacja chorych do leczenia inhibitorami kinaz JAK - kwestie do przeanalizowania
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 29.03.2021
Źródło: Nash P, Kerschbaumer A, Dörner T i wsp. Points to consider for the treatment of immune-mediated inflammatory diseases with Janus kinase inhibitors: a consensus statement. Ann Rheum Dis. 2021 Jan;80(1):71-87.
Kilka lat temu wśród leków przeciwreumatycznych pojawiła się nowa grupa syntetycznych leków celowanych. Od pewnego czasu są one dostępne również dla chorych w Polsce w ramach programów lekowych NFZ.
Można się spodziewać, iż liczba celowanych leków syntetycznych zarejestrowanych w różnych wskazaniach będzie się w najbliższym czasie zwiększać. Najprostsza, doustna droga stosowania inhibitorów JAK będzie dodatkowym czynnikiem ich upowszechnienia.
Podobnie jak kiedyś w przypadku leków biologicznych, cieszymy się, iż dostępna jest nowa opcja terapii dla chorych o dobrej skuteczności, ale również z uwagą śledzimy każde nowe doniesienia dotyczące bezpieczeństwa jej stosowania.
Na łamach czasopisma „Annals of rheumatic diseases” opublikowano obszerny artykuł dotyczący aktualnej wiedzy o inhibitorach kinaz JAK. Grupa specjalistów różnych dziedzin medycyny zebrała kluczowe, praktyczne dla klinicysty kwestie, które ujęto w punkty jako „kwestie do rozważenia” przy kwalifikacji pacjentów do leczenia inhibitorami kinaz JAK. Decyzję o włączeniu inhibitora JAK zaleca się podjąć w trakcie wspólnej rozmowy z pacjentem w oparciu o rekomendacje dotyczące danej jednostki chorobowej i w oparciu o dostępne informacje o danym produkcie. Natomiast wskazówki zawarte we wspomnianym artykule mogą stanowić pomoc w racjonalnym podejściu do wyboru leczenia.
Aktualne wskazania reumatologiczne zastosowania inhibitorów JAK to: reumatoidalne zapalenie stawów oraz łuszczycowe zapalenie stawów. W wywiadzie od pacjenta, z uwagi na potencjalne działania niepożądane, należy zwrócić szczególną uwagę na częstość występowania infekcji (zwłaszcza ciężkich i nawracających), ze szczególnym uwzględnieniem zakażenia herpes zoster (opryszczka, półpasiec). Skrining w kierunku gruźlicy i zakażeń wirusami hepatotropowymi i HIV odbywa się podobnie jak w przypadku leków biologicznych. Inhibitory JAK, jako grupa leków, naznaczone są pewnymi niepokojącymi danymi dotyczącymi zwiększonego ryzyka występowania choroby zakrzepowo-zatorowej. Incydenty zakrzepicy żylnej raz zatorowości płucnej dotyczyły chorych dodatkowo obciążonych innymi czynnikami ryzyka tj. otyłość, starszy wiek, unieruchomienie, stosowanie inhibitorów COX-2, stosowanie glukokortykosteroidów, a zwłaszcza przebycie incydentu zatorowo-zakrzepowego.
Z uwagi na zakażenia oraz incydenty zatorowo-zakrzepowe ze szczególną ostrożnością leki z tej grupy powinny być stosowane u osób po 65 roku życia (EMA: dla tofacytynibu dopuszczalna dawka maksymalna to 2x5mg, u osób po 65 roku życia stosowanie przy braku innych opcji). Inhibitory JAK są przeciwwskazane w ciąży i w czasie laktacji, aktywnej infekcji, aktywnym procesie nowotworowym. Tofacytynib może stosowany przy GFR <30 w dawce 5mg 1x dziennie. Baricytynib jest przeciwwskazany przy GFR <30, a przy GFR 30-60 należy zredukować dawkę do 2mg/dobę. Inhibitor JAK nie może być stosowany w ciężkiej niewydolności wątroby (Child Pugh C). W trakcie leczenia mogą występować zaburzenia morfologii krwi (głównie neutropenia, limfopenia), dlatego zaleca się kontrolę parametrów po miesiącu, a następnie co trzy miesiące.
Warto zwrócić uwagę, że w związku z mechanizmem działania leku w trakcie terapii parametry stanu zapalnego (OB, CRP) mogą być obniżone nieadekwatnie do aktywności choroby, dlatego w monitorowaniu choroby należy uwzględniać liczbę zajętych stawów, natomiast nie zaleca się stosowania DAS28.
Autorka: dr n. med. Ewa Morgiel
Podobnie jak kiedyś w przypadku leków biologicznych, cieszymy się, iż dostępna jest nowa opcja terapii dla chorych o dobrej skuteczności, ale również z uwagą śledzimy każde nowe doniesienia dotyczące bezpieczeństwa jej stosowania.
Na łamach czasopisma „Annals of rheumatic diseases” opublikowano obszerny artykuł dotyczący aktualnej wiedzy o inhibitorach kinaz JAK. Grupa specjalistów różnych dziedzin medycyny zebrała kluczowe, praktyczne dla klinicysty kwestie, które ujęto w punkty jako „kwestie do rozważenia” przy kwalifikacji pacjentów do leczenia inhibitorami kinaz JAK. Decyzję o włączeniu inhibitora JAK zaleca się podjąć w trakcie wspólnej rozmowy z pacjentem w oparciu o rekomendacje dotyczące danej jednostki chorobowej i w oparciu o dostępne informacje o danym produkcie. Natomiast wskazówki zawarte we wspomnianym artykule mogą stanowić pomoc w racjonalnym podejściu do wyboru leczenia.
Aktualne wskazania reumatologiczne zastosowania inhibitorów JAK to: reumatoidalne zapalenie stawów oraz łuszczycowe zapalenie stawów. W wywiadzie od pacjenta, z uwagi na potencjalne działania niepożądane, należy zwrócić szczególną uwagę na częstość występowania infekcji (zwłaszcza ciężkich i nawracających), ze szczególnym uwzględnieniem zakażenia herpes zoster (opryszczka, półpasiec). Skrining w kierunku gruźlicy i zakażeń wirusami hepatotropowymi i HIV odbywa się podobnie jak w przypadku leków biologicznych. Inhibitory JAK, jako grupa leków, naznaczone są pewnymi niepokojącymi danymi dotyczącymi zwiększonego ryzyka występowania choroby zakrzepowo-zatorowej. Incydenty zakrzepicy żylnej raz zatorowości płucnej dotyczyły chorych dodatkowo obciążonych innymi czynnikami ryzyka tj. otyłość, starszy wiek, unieruchomienie, stosowanie inhibitorów COX-2, stosowanie glukokortykosteroidów, a zwłaszcza przebycie incydentu zatorowo-zakrzepowego.
Z uwagi na zakażenia oraz incydenty zatorowo-zakrzepowe ze szczególną ostrożnością leki z tej grupy powinny być stosowane u osób po 65 roku życia (EMA: dla tofacytynibu dopuszczalna dawka maksymalna to 2x5mg, u osób po 65 roku życia stosowanie przy braku innych opcji). Inhibitory JAK są przeciwwskazane w ciąży i w czasie laktacji, aktywnej infekcji, aktywnym procesie nowotworowym. Tofacytynib może stosowany przy GFR <30 w dawce 5mg 1x dziennie. Baricytynib jest przeciwwskazany przy GFR <30, a przy GFR 30-60 należy zredukować dawkę do 2mg/dobę. Inhibitor JAK nie może być stosowany w ciężkiej niewydolności wątroby (Child Pugh C). W trakcie leczenia mogą występować zaburzenia morfologii krwi (głównie neutropenia, limfopenia), dlatego zaleca się kontrolę parametrów po miesiącu, a następnie co trzy miesiące.
Warto zwrócić uwagę, że w związku z mechanizmem działania leku w trakcie terapii parametry stanu zapalnego (OB, CRP) mogą być obniżone nieadekwatnie do aktywności choroby, dlatego w monitorowaniu choroby należy uwzględniać liczbę zajętych stawów, natomiast nie zaleca się stosowania DAS28.
Autorka: dr n. med. Ewa Morgiel
