Nowe możliwości diagnostyki histopatologicznej w olbrzymiokomórkowym zapaleniu tętnic

Aktualne coraz większe znaczenie w diagnostyce zapaleń dużych naczyń (olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (OZT), choroba Takayasu) mają badania obrazowe - głównie ultrasonografia i MRI. Nadal jednak złotym standardem postępowania w OZT jest biopsja tętnicy skroniowej (TAB, temporal artery biopsy), szczególnie w przypadkach gdy metody obrazowania są trudno dostępne.

Podstawową techniką w ocenie histopatologicznej jest barwienie H+E (hematoksyliną i eozyną). Niestety technika ta może dawać wyniki fałszywie ujemne. W nowym świetle weryfikację histopatologiczną TAB stawiają wyniki włoskich badaczy, wykorzystujące immunohistochemię. U podłoża badanej metody znajduje się etiopatogeneza choroby. Śródścienny naciek zapalny obejmujący ścianę naczyń tętniczych złożony jest między innymi z aktywowanych limfocytów T (Th1, Th17, Th9). Prezentowana metoda (barwienie anty-CD3+) pozwala na identyfikację nacieków zapalnych z komórek o fenotypie CD3+. Badacze dokonali retrospektywnej (lata 2003 - 2016) analizy 270 preparatów histologicznych z TAB. Biopsji tętnicy skroniowej dokonano u pacjentów bez leczenia farmakologicznego lub leczonych glikokortykosteroidami przez okres nie przekraczający 1 tygodnia. Spośród nich: 110 preparatów prezentowało histologiczny obraz OZT, w 80 przypadkach nie wykazano histologicznych cech OZT, jednak u chorych rozpoznano OZT na podstawie kryteriów ACR. Grupę kontrolną stanowiło 80 badanych, u których nie stwierdzono OZT w badaniu histologicznym oraz wykluczono rozpoznanie na podstawie obserwacji klinicznej. Czułość i swoistość barwienia H+E w badanej grupie wynosiła odpowiednio 57% i 100%. Wszystkie preparaty poddano badaniu w kierunku obecności komórek CD3+. Badanie w kierunku CD3+ wypadło dodatnio we wszystkich przypadkach w których rozpoznanie OZT potwierdzono histologicznie H+E (110/110, 100%). Ponadto w grupie w której rozpoznano OZT, natomiast nie potwierdzono tego klasycznym badaniem histologicznym, barwienie anty-CD3+ było dodatnie w 60 na 80 przypadków (75%). W grupie kontrolnej (pacjenci bez OZT) test anty-CD3+ był dodatni tylko w 4 na 80 przypadków (5%).

Wyniki badania wskazują, że metoda immunohistochemiczna anty-CD3+ pozwala na potwierdzenie rozpoznania u większości pacjentów, u których tradycyjną metodą barwienia H+E uzyskano wynik negatywny. Połączenie obu metod może korzystnie wpłynąć na możliwości diagnostyki OZT.