Prof. Elżbieta Smolewska o zespole aktywacji makrofagów w chorobach reumatycznych u dzieci
Autor: Alicja Kostecka
Data: 30.04.2019
- Zespół aktywacji makrofagów (ang. Macrophage Activation Syndrome, MAS) jest terminem używanym przez reumatologów dla opisania zespołu objawów klinicznych i nieprawidłowości laboratoryjnych, które stanowią potencjalnie zagrażające życiu powikłanie układowych chorób tkanki łącznej, najczęściej występujące w przebiegu układowej postaci młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (u-MIZS) oraz tocznia rumieniowatego układowego (ang. systemic lupus erythematosus, SLE) - mówi prof. Elżbieta Smolewska, Kierownik II Katedry Pediatrii i Kliniki Kardiologii i Reumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
- Do obrazu MAS należą: przetrwała gorączka, hyperferrytynemia, pancytopenia, koagulopatia i zaburzenie funkcji wątroby. Większość dostępnych danych dotyczy MAS w przebiegu u-MIZS, który w formie piorunującej może wystąpić u ok. 10%, natomiast w formie subklinicznej nawet u 30% dzieci z rozpoznaniem lub podejrzeniem u-MIZS. Wzrasta również liczba przypadków MAS u pacjentów z innymi chorobami zapalnymi tkanki łącznej – SLE, chorobą Kawasaki, zapaleniem skórno-mięśniowym czy zespołami gorączek nawrotowych - wyjaśnia prof. Smolewska.
- Wczesne rozpoznanie MAS pozostaje wciąż dużym wyzwaniem diagnostycznym, a po jego ustaleniu konieczne jest podjęcie natychmiastowego leczenia. Wspólną hipotezą patogenezy dla przypadków tego zespołu jest defekt aktywności cytolitycznej limfocytów. Brak zdolności komórek NK (odpowiedź immunologiczna wrodzona) i CD8 (odpowiedź nabyta) do lizy skutkuje uruchomieniem nasilonej kaskady cytokin prozapalnych. Ta tzw. burza cytokinowa powoduje aktywację makrofagów, komórek dendrytycznych, hemofagocytozę prowadząc w efekcie do niewydolności wielonarządowej. Do cytokin biorących udział patogenezie MAS należą m.in: TNF-α (ang. tumor necrosis factor α) oraz interleukiny (IL) 1,6,18,33. W leczeniu MAS stosuje się więc immunosupresję (glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, etopozyd, takrolimus, wysokie dawki immunoglobulin) oraz terapie skierowane na cytokiny w celu stłumienia nadmiernej aktywacji układu immunologicznego, które wydają się być atrakcyjnym celem leczenia, biorąc pod uwagę patogenezę zespołu. Jednak obserwacje, że leczenie u-MIZS za pomocą blokerów IL-1 czy IL-6 nie stanowi protekcji przed wystąpieniem MAS sugerują, że nie są to kluczowe cytokiny odpowiedzialne za wystąpienie zespołu - tłumaczy prof. Smolewska. - Atrakcyjnym celem terapii na podstawie prowadzonych badań wydaje się być blokowanie IL-18 czy interferonu Ƴ (emapalumab) zaaprobowanego w USA przez FDA (ang. Food and Drug Administration) w listopadzie 2018 r do leczenia II linii opornego zespołu HLH (ang. hemophagocytic lymphohistiocytosis) u dzieci i dorosłych. W przypadku MAS indukowanego zakażeniem wirusem Epstein-Barr dobre efekty daje leczenie rytuksymabem (przeciwciało monoklonalne anty-CD20). Trwają dalsze badania nad zastosowaniem nowych terapii celowanych na cytokiny i cząsteczki odpowiedzialne za wystąpienie MAS.
Więcej na ten temat można się będzie dowiedzieć podczas wykładu prof. Elżbiety Smolewskiej na konferencji Kontrowersje i Postępy w Reumatologii, która odbędzie się w Krakowie w dniach 23-24 maja br.
www.termedia.pl/Konferencja-Kontrowersje-i-Postepy-w-Reumatologii-Program-szczegolowy,989,7512.html
- Wczesne rozpoznanie MAS pozostaje wciąż dużym wyzwaniem diagnostycznym, a po jego ustaleniu konieczne jest podjęcie natychmiastowego leczenia. Wspólną hipotezą patogenezy dla przypadków tego zespołu jest defekt aktywności cytolitycznej limfocytów. Brak zdolności komórek NK (odpowiedź immunologiczna wrodzona) i CD8 (odpowiedź nabyta) do lizy skutkuje uruchomieniem nasilonej kaskady cytokin prozapalnych. Ta tzw. burza cytokinowa powoduje aktywację makrofagów, komórek dendrytycznych, hemofagocytozę prowadząc w efekcie do niewydolności wielonarządowej. Do cytokin biorących udział patogenezie MAS należą m.in: TNF-α (ang. tumor necrosis factor α) oraz interleukiny (IL) 1,6,18,33. W leczeniu MAS stosuje się więc immunosupresję (glikokortykosteroidy, cyklosporyna A, etopozyd, takrolimus, wysokie dawki immunoglobulin) oraz terapie skierowane na cytokiny w celu stłumienia nadmiernej aktywacji układu immunologicznego, które wydają się być atrakcyjnym celem leczenia, biorąc pod uwagę patogenezę zespołu. Jednak obserwacje, że leczenie u-MIZS za pomocą blokerów IL-1 czy IL-6 nie stanowi protekcji przed wystąpieniem MAS sugerują, że nie są to kluczowe cytokiny odpowiedzialne za wystąpienie zespołu - tłumaczy prof. Smolewska. - Atrakcyjnym celem terapii na podstawie prowadzonych badań wydaje się być blokowanie IL-18 czy interferonu Ƴ (emapalumab) zaaprobowanego w USA przez FDA (ang. Food and Drug Administration) w listopadzie 2018 r do leczenia II linii opornego zespołu HLH (ang. hemophagocytic lymphohistiocytosis) u dzieci i dorosłych. W przypadku MAS indukowanego zakażeniem wirusem Epstein-Barr dobre efekty daje leczenie rytuksymabem (przeciwciało monoklonalne anty-CD20). Trwają dalsze badania nad zastosowaniem nowych terapii celowanych na cytokiny i cząsteczki odpowiedzialne za wystąpienie MAS.
Więcej na ten temat można się będzie dowiedzieć podczas wykładu prof. Elżbiety Smolewskiej na konferencji Kontrowersje i Postępy w Reumatologii, która odbędzie się w Krakowie w dniach 23-24 maja br.
www.termedia.pl/Konferencja-Kontrowersje-i-Postepy-w-Reumatologii-Program-szczegolowy,989,7512.html
