123RF
Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez chorych z RZS
Redaktor: Iwona Konarska
Data: 05.07.2022
Źródło: Balsa A, García de Yébenes MJ, Carmona L; ADHIERA Study Group. Multilevel factors predict medication adherence in rheumatoid arthritis: a 6-month cohort study. Ann Rheum Dis. 2022 Mar;81(3):327-334. doi: 10.1136/annrheumdis-2021-221163
Warto sobie uświadomić, że zalecenia obejmują nie tylko farmakoterapię, lecz także dotyczą terminów wizyt kontrolnych, wykonywania określonych badań diagnostycznych oraz wdrażania zachowań prozdrowotnych: diety i innych modyfikacji stylu życia.
Przestrzeganie zaleceń lekarskich jest niezwykle istotnym czynnikiem związanym z efektywnością leczenia, jak również z kosztami opieki medycznej.
Gdy pacjent nie przestrzega zaleceń, co według danych WHO niestety w chorobach przewlekłych jest częstym zjawiskiem, wzrasta ryzyko niepowodzenia farmakoterapii, progresji choroby lub opóźnienia poprawy, a także może być powiązane z koniecznością zastosowania bardziej agresywnego leczenia. Ważnym elementem przestrzegania zaleceń lekarskich jest włączanie pacjenta w proces ustalania postępowania terapeutycznego (zgodnie z zapisami aktualnych rekomendacji).
Zwykle, gdy mowa o nieprzestrzeganiu zaleceń, prowadzone badania skupione są na czynnikach związanych z pacjentem, natomiast niewiele uwagi poświęca się innym elementom prowadzenia terapii, np. zaangażowaniu terapeuty czy barierom systemowym.
W Hiszpanii w 10 ośrodkach reumatologicznych przeprowadzono sześciomiesięczne prospektywne badanie w grupie 180 chorych z RZS (77 proc. kobiet, średnia wieku 60,8 roku), przy czym zgodnie z założeniem w grupie badanej 33 proc. chorych leczono konwencjonalnym lekiem modyfikującym przebieg choroby (LMPCh) w pierwszej linii leczenia, 33 proc. stosowało drugi konwencjonalny LMPCh (druga linia leczenia), a 33 proc. biologiczne lub celowane LMPCh.
Oceniano wpływ czynników socjodemograficznych, psychologicznych, klinicznych, logistycznych oraz relacji lekarz–pacjent na wyniki przestrzegania zaleceń lekarskich, które wyliczano według odpowiednich wystandaryzowanych skali.
W sumie uwzględniono ponad 700 potencjalnych czynników, co wskazuje, jak złożony jest poruszany problem.
W badanej grupie 59,1 proc. chorych przestrzegało zaleceń terapeutycznych (czyli uzyskało wynik powyżej 80 proc. w obydwu używanych skalach).
Interesujący jest fakt, że czynniki socjoekonomiczne (wbrew oczekiwaniom) nie miały wpływu na przestrzeganie zaleceń. Natomiast zależność uzyskano w odniesieniu do rodzaju leczenia – lepsze wypełnianie zaleceń przez pacjentów w drugiej linii leczenia oraz dla leków biologicznych i celowanych w porównaniu z leczeniem pierwszej linii. Istotnymi czynnikami wpływającymi na dobre wypełnianie zaleceń, wskazanymi przez pacjenta, były: zgoda pacjenta na leczenie, informacja o sposobach i częstości kontroli efektywności leczenia, komunikacja miedzy pacjentem a pracownikami opieki medycznej, poziom informacji o leczeniu, dobra relacja z lekarzem.
Na wymienione czynniki nie miała wpływu aktywność choroby.
Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że strategie mające na celu poprawę przestrzegania przez pacjenta zaleceń terapeutycznych powinny w większym stopniu opierać się na szkoleniu personelu medycznego w zakresie metod komunikacji z pacjentem i budowaniu zaufania w relacji lekarz–pacjent. Podkreślono również znaczenie podejmowania decyzji terapeutycznych przy współudziale pacjenta, a także przekazywania ważnych informacji dotyczących praktycznych aspektów prowadzenia leczenia.
Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel
Gdy pacjent nie przestrzega zaleceń, co według danych WHO niestety w chorobach przewlekłych jest częstym zjawiskiem, wzrasta ryzyko niepowodzenia farmakoterapii, progresji choroby lub opóźnienia poprawy, a także może być powiązane z koniecznością zastosowania bardziej agresywnego leczenia. Ważnym elementem przestrzegania zaleceń lekarskich jest włączanie pacjenta w proces ustalania postępowania terapeutycznego (zgodnie z zapisami aktualnych rekomendacji).
Zwykle, gdy mowa o nieprzestrzeganiu zaleceń, prowadzone badania skupione są na czynnikach związanych z pacjentem, natomiast niewiele uwagi poświęca się innym elementom prowadzenia terapii, np. zaangażowaniu terapeuty czy barierom systemowym.
W Hiszpanii w 10 ośrodkach reumatologicznych przeprowadzono sześciomiesięczne prospektywne badanie w grupie 180 chorych z RZS (77 proc. kobiet, średnia wieku 60,8 roku), przy czym zgodnie z założeniem w grupie badanej 33 proc. chorych leczono konwencjonalnym lekiem modyfikującym przebieg choroby (LMPCh) w pierwszej linii leczenia, 33 proc. stosowało drugi konwencjonalny LMPCh (druga linia leczenia), a 33 proc. biologiczne lub celowane LMPCh.
Oceniano wpływ czynników socjodemograficznych, psychologicznych, klinicznych, logistycznych oraz relacji lekarz–pacjent na wyniki przestrzegania zaleceń lekarskich, które wyliczano według odpowiednich wystandaryzowanych skali.
W sumie uwzględniono ponad 700 potencjalnych czynników, co wskazuje, jak złożony jest poruszany problem.
W badanej grupie 59,1 proc. chorych przestrzegało zaleceń terapeutycznych (czyli uzyskało wynik powyżej 80 proc. w obydwu używanych skalach).
Interesujący jest fakt, że czynniki socjoekonomiczne (wbrew oczekiwaniom) nie miały wpływu na przestrzeganie zaleceń. Natomiast zależność uzyskano w odniesieniu do rodzaju leczenia – lepsze wypełnianie zaleceń przez pacjentów w drugiej linii leczenia oraz dla leków biologicznych i celowanych w porównaniu z leczeniem pierwszej linii. Istotnymi czynnikami wpływającymi na dobre wypełnianie zaleceń, wskazanymi przez pacjenta, były: zgoda pacjenta na leczenie, informacja o sposobach i częstości kontroli efektywności leczenia, komunikacja miedzy pacjentem a pracownikami opieki medycznej, poziom informacji o leczeniu, dobra relacja z lekarzem.
Na wymienione czynniki nie miała wpływu aktywność choroby.
Wyniki przeprowadzonego badania wskazują, że strategie mające na celu poprawę przestrzegania przez pacjenta zaleceń terapeutycznych powinny w większym stopniu opierać się na szkoleniu personelu medycznego w zakresie metod komunikacji z pacjentem i budowaniu zaufania w relacji lekarz–pacjent. Podkreślono również znaczenie podejmowania decyzji terapeutycznych przy współudziale pacjenta, a także przekazywania ważnych informacji dotyczących praktycznych aspektów prowadzenia leczenia.
Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel
