Ryzyko MAS u chorych na MIZS leczonych lekami biologicznymi

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) związane jest z ryzykiem wystąpienia powikłania w postaci zespołu aktywacji makrofagów (MAS, macrophage activation syndrome). Szacuje się, że to zagrażające życiu powikłanie dotyczy 7-17% chorych, a postacie łagodne nawet 1/3 chorych z aktywnym MIZS.

Ryzyko wystąpienia MAS zwiększa m. in. zaostrzenie choroby podstawowej oraz stany infekcyjne. Istotne znaczenie ma wczesne rozpoznanie i wdrożenie terapii obejmującej glikokortykosteroidy, cyklosporynę A, a w szczególnych przypadkach etopozyd i globulinę antytymocytarną. O ile rola leków biologicznych w terapii MIZS jest ugruntowana, o tyle ich znaczenie w kontekście MAS jest nie do końca jasne, co związane jest nielicznymi doniesieniami o epizodach MAS w trakcie leczenia anakinrą (AKA), czy tocilizumabem. W przypadku anakinry dotyczyły one chorych stosujących lek w dawce 1-2mg/kg/d, trudno było jednoznacznie wiązać fakt stosowania leku z wystąpieniem MAS, w większości przypadków nie zaszła konieczność stałego odstawienia leku, a w niektórych przypadkach uzyskiwano poprawę kliniczną po zwiększeniu dawki AKA. W odpowiedzi na, również nieliczne, przypadki MAS wśród chorych na MIZS leczonych kanakinumabem (ludzkie przeciwciało monoklonalne anty-IL-1β) w ramach dwóch badań klinicznych III fazy, powołano grupę niezależnych badaczy (MAS Adjudication Committee - MASAC) do oceny ryzyka wystąpienia tego powikłania przy stosowaniu kanakinumabu. Na podstawie analiz stwierdzono, że kanakinumab nie zmienia istotnie ryzyka wystąpienia MAS u chorych na MIZS, niezależnie od odpowiedzi na leczenie tym lekiem. Brak mocy statystycznej nie pozwala na potwierdzenie ochronnego efektu działania kanakinumabu względem ryzyka wystąpienia MAS. Czynnik infekcyjny był istotny we wszystkich przypadkach MAS związanych z leczeniem kanakinumabem, co nakazuje uważną obserwację chorych i wdrożenie odpowiedniego postępowania. Stwierdzono ponadto, że obraz kliniczny MAS nie uległ modyfikacji pod wpływem stosowania kanakinumabu. Z obserwacji wyciągnięto również inny istotny wiosek - w każdym przypadku zaostrzenia układowej postaci MIZS leczonej kanakinumabem, szczególnie wywołanego przez infekcję, należy wykluczyć wczesną postać MAS. (al)