Ryzyko gruźlicy w czasie stosowania leków biologicznych na podstawie rejestru Południowej Afryki
Autor: Aleksandra Lang
Data: 11.03.2020
Źródło: Pettipher C, Benitha R.Tuberculosis in biologic users for rheumatic diseases: results from the South African Biologics Registry (SABIO). Ann Rheum Dis. 2020 Feb;79(2):292-299.
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
| Tagi: | gruźlica, tuberculosis, TBC |
Gruźlica (tuberculosis, TBC) jako powszechnie występująca na całym świecie zakaźna, potencjalnie śmiertelna choroba pozostaje ważnym problemem zdrowotnym. Na szczególne ryzyko zachorowania narażeni są chorzy przyjmujący przewlekle leki obniżające odporność, w tym osoby z chorobami autoimmunologicznymi lub po przeszczepach.
Południowa Afryka jest rejonem endemicznym dla gruźlicy ze wskaźnikiem zapadalności 798/100 000 raportowanym przez WHO w 2010 roku. Wobec tego można spodziewać się częstszych zachorowań na gruźlicę wśród leczonych biologicznie w tej populacji w porównaniu z krajami europejskimi. Przeanalizowano dane rejestru stosowania leczenia biologicznego w chorobach reumatycznych od 1999 roku do czerwca 2017 w celu oceny częstości zachorowań na TBC, a także skuteczności programu profilaktyki TBC stosowanej u osób kwalifikowanych do leczenia biologicznego oraz wyłonienia czynników ryzyka.
Ujawniono 96 rozpoznań TBC: 55 u chorych z RZS, 27 - z ZZSK, 4 w ŁZS oraz 10 w MIZS. Częstość występowania TBC u osób w trakcie leczenia biologicznego wyniosła 1240/100 000 osobolat. U 60% gruźlica dotyczyła płuc i opłucnej, u 40% rozpoznano gruźlicę pozapłucną.
W badaniu dowiedziono, iż stosowanie jakiegokolwiek z leków biologicznych związane jest ze zwiększeniem ryzyka zachorowania na TBC w odniesieniu do chorych bez terapii biologicznej. Największą częstość zachorowań odnotowano w przypadku stosowania inhibitorów TNF będących przeciwciałami monoklonalnymi (1683 przypadków/100 000 osobolat), leki biologiczne nie będące inhibitorami TNF również zwiększały ryzyko zachorowania (681/100 000 osobolat), w podobnym stopniu jak etanercept - rozpuszczalny inhibitor TNF (861/100 000 osobolat). Na podstawie danych z innych rejestrów szacuje się, iż ryzyko zachorowania na TBC u pacjentów z chorobą reumatyczną leczonych biologicznie z Południowej Afryki jest około 10 razy wyższe niż u chorych z Europy.
U wszystkich chorych przed rozpoczęciem leczenia biologicznego przeprowadzono procedurę profilaktyczną obejmującą wykonanie RTG klatki piersiowej oraz próbę tuberkulinową lub test IGRA - test wydzielania interferonu gamma pod kątem występowania zakażenia latentnego. W przypadku takiego rozpoznania wdrażano leczenie przeciwprątkowe zgodnie ze schematem. Mimo to w grupie objętej analizą 45/96 zachorowań zakwalifikowano jako reaktywację zakażenia latentnego (zgodnie z definicją wystąpienia objawów 18 miesięcy od rozpoczęcia leczenia biologicznego). Przyczyną takich zachorowań mogą być błędy proceduralne: zła technika iniekcji śródskórnej czy brak dokładności w odczytaniu testu tuberkulinowego, czy nieprawidłowy odczyt rtg. U 12 osób mimo profilaktyki przeciwprątkowej zdiagnozowano aktywne zakażenie gruźlicą (potencjalna przyczyna to brak dostosowania się pacjenta do zaleceń, lekooporność, zbyt wczesne rozpoczęcie leczenia biologicznego od moment wdrożenia leczenia przeciwprątkowego). Nie wykazano przewagi testu IGRA nad próbą tuberkulinową.
50% zachorowań na gruźlicę miało charakter nowych zakażeń (za nowe zakażenia uznano pojawienie się objawów choroby 18 miesięcy po włączeniu leczenia biologicznego).
Wśród czynników ryzyka wystąpienia gruźlicy znalazły się: płeć męska, rasa czarna, młodszy wiek, zamieszkanie w obszarze Western Cap. Stwierdzono również możliwy związek z narażeniem w miejscu pracy. Pomimo iż w czasie długoterminowej obserwacji w Afryce Południowej zwiększała się liczba chorych stosujących leki biologiczne, a także obserwowano wzrost zachorowań na gruźlicę w populacji ogólnej, to wśród stosujących leki biologiczne z powodu choroby reumatycznej odsetek zakażeń TBC nie ulegał zmianie. Dane te mogą dowodzić skuteczności stosowania programu przesiewowego latentnych zakażeń i rozważnego doboru chorych do terapii. Leczenie biologiczne w Afryce Południowej w związku z funkcjonowaniem określonego systemu opieki medycznej stosowane jest u osób o wysokim statusie społecznym i ekonomicznym, co może mieć wpływ na uzyskane wyniki przedstawionej analizy.
W trakcie prowadzenia leczenia biologicznego szczególną uwagę należy zwrócić na objawy mogące sugerować zachorowanie na gruźlicę. Czynniki mające wpływ na ograniczenie zakażeń to wykonywanie badań przesiewowych, wdrażanie leczenia przeciwprątkowego w przypadku utajonego zakażenia, ponadto unikanie skupisk ludności np. w transporcie publicznym oraz w określonych instytucjach publicznych oraz ograniczenie dawek stosowanych leków biologicznych.
sil
Ujawniono 96 rozpoznań TBC: 55 u chorych z RZS, 27 - z ZZSK, 4 w ŁZS oraz 10 w MIZS. Częstość występowania TBC u osób w trakcie leczenia biologicznego wyniosła 1240/100 000 osobolat. U 60% gruźlica dotyczyła płuc i opłucnej, u 40% rozpoznano gruźlicę pozapłucną.
W badaniu dowiedziono, iż stosowanie jakiegokolwiek z leków biologicznych związane jest ze zwiększeniem ryzyka zachorowania na TBC w odniesieniu do chorych bez terapii biologicznej. Największą częstość zachorowań odnotowano w przypadku stosowania inhibitorów TNF będących przeciwciałami monoklonalnymi (1683 przypadków/100 000 osobolat), leki biologiczne nie będące inhibitorami TNF również zwiększały ryzyko zachorowania (681/100 000 osobolat), w podobnym stopniu jak etanercept - rozpuszczalny inhibitor TNF (861/100 000 osobolat). Na podstawie danych z innych rejestrów szacuje się, iż ryzyko zachorowania na TBC u pacjentów z chorobą reumatyczną leczonych biologicznie z Południowej Afryki jest około 10 razy wyższe niż u chorych z Europy.
U wszystkich chorych przed rozpoczęciem leczenia biologicznego przeprowadzono procedurę profilaktyczną obejmującą wykonanie RTG klatki piersiowej oraz próbę tuberkulinową lub test IGRA - test wydzielania interferonu gamma pod kątem występowania zakażenia latentnego. W przypadku takiego rozpoznania wdrażano leczenie przeciwprątkowe zgodnie ze schematem. Mimo to w grupie objętej analizą 45/96 zachorowań zakwalifikowano jako reaktywację zakażenia latentnego (zgodnie z definicją wystąpienia objawów 18 miesięcy od rozpoczęcia leczenia biologicznego). Przyczyną takich zachorowań mogą być błędy proceduralne: zła technika iniekcji śródskórnej czy brak dokładności w odczytaniu testu tuberkulinowego, czy nieprawidłowy odczyt rtg. U 12 osób mimo profilaktyki przeciwprątkowej zdiagnozowano aktywne zakażenie gruźlicą (potencjalna przyczyna to brak dostosowania się pacjenta do zaleceń, lekooporność, zbyt wczesne rozpoczęcie leczenia biologicznego od moment wdrożenia leczenia przeciwprątkowego). Nie wykazano przewagi testu IGRA nad próbą tuberkulinową.
50% zachorowań na gruźlicę miało charakter nowych zakażeń (za nowe zakażenia uznano pojawienie się objawów choroby 18 miesięcy po włączeniu leczenia biologicznego).
Wśród czynników ryzyka wystąpienia gruźlicy znalazły się: płeć męska, rasa czarna, młodszy wiek, zamieszkanie w obszarze Western Cap. Stwierdzono również możliwy związek z narażeniem w miejscu pracy. Pomimo iż w czasie długoterminowej obserwacji w Afryce Południowej zwiększała się liczba chorych stosujących leki biologiczne, a także obserwowano wzrost zachorowań na gruźlicę w populacji ogólnej, to wśród stosujących leki biologiczne z powodu choroby reumatycznej odsetek zakażeń TBC nie ulegał zmianie. Dane te mogą dowodzić skuteczności stosowania programu przesiewowego latentnych zakażeń i rozważnego doboru chorych do terapii. Leczenie biologiczne w Afryce Południowej w związku z funkcjonowaniem określonego systemu opieki medycznej stosowane jest u osób o wysokim statusie społecznym i ekonomicznym, co może mieć wpływ na uzyskane wyniki przedstawionej analizy.
W trakcie prowadzenia leczenia biologicznego szczególną uwagę należy zwrócić na objawy mogące sugerować zachorowanie na gruźlicę. Czynniki mające wpływ na ograniczenie zakażeń to wykonywanie badań przesiewowych, wdrażanie leczenia przeciwprątkowego w przypadku utajonego zakażenia, ponadto unikanie skupisk ludności np. w transporcie publicznym oraz w określonych instytucjach publicznych oraz ograniczenie dawek stosowanych leków biologicznych.
sil
