Ryzyko powikłań płucnych u chorych na RZS leczonych lekami modyfikującymi przebieg choroby

Stosowane w terapii RZS leki modyfikujące mogą wywoływać lub zaostrzać istniejącą już śródmiąższową chorobę płuc (ILD, interstitial lung disease). Leki, które mają potencjał indukcji zmian płucnych to przede wszystkim metotreksat, leflunomid oraz leki biologiczne: inhibitory TNFalfa, rituximab i tocilizumab.

Stosowane w terapii RZS leki modyfikujące mogą wywoływać lub zaostrzać istniejącą już śródmiąższową chorobę płuc (ILD, interstitial lung disease). Leki, które mają potencjał indukcji zmian płucnych to przede wszystkim metotreksat, leflunomid oraz leki biologiczne: inhibitory TNFalfa, rituximab i tocilizumab. Ryzyko wystąpienia ILD związanej ze stosowaniem leków modyfikujących dotyczyć może ok. 1% leczonych. Problem jest szczególnie istotny w przypadku chorych z ILD w przebiegu RZS, u których stosowanie wspomnianych leków może zaostrzać przebieg choroby śródmiąższowej. ILD związana z leczeniem zwykle ma przebieg ostry lub podostry i ujawnia się najczęściej w okresie pierwszych 6 miesięcy od włączenia leku. Objawia się suchym kaszlem, gorączką, dusznością. W badaniach obrazowych stwierdzane są zwykle obustronne rozlane nacieki śródmiąższowe oraz zmiany o typie mlecznej szyby. W postaciach o przebiegu przewlekłym dominuje włóknienie płuc oraz obraz plastra miodu. W badaniach czynnościowych płuc stwierdza się zmiany typu restrykcyjnego, z obniżeniem DLCO. Przydatne w diagnostyce może być wykonanie popłuczyn oskrzelikowo-pęcherzykowych (BAL), w celu wykluczenia procesu infekcyjnego. Postępowaniem z wyboru jest odstawienie leku wywołującego oraz włączenie glukokortykoterapii, co powoduje zwykle znamienną poprawę. Czynnikami ryzyka ILD związanej z leczeniem MTX mogą być: wiek po 60rż., zaburzenia metaboliczne (cukrzyca, hypoalbuminemia), zajęcie płuc i opłucnej w przebiegu choroby podstawowej, stosowanie w przeszłości innych leków modyfikujących. W przypadku LEF czynnikami ryzyka ILD mogą być: poprzedzająca leczenie choroba płuc, palenie, duża dawka całkowita leku, hypoalbuminemia, limfocytopenia, hipoksemia, wentylacja mechaniczna. Ryzyko śmiertelności w przebiegu ILD związanej ze stosowaniem LEF, wydaje się być większe niż w przypadku ILD związanej ze stosowaniem MTX (18% vs 13%). W śród leków biologicznych związek z ryzykiem wystąpienia ILD stwierdza się w przypadku inhibitorów TNF alfa (tutaj ryzyko zgonu jako powikłania ILD jest większe niż w przypadku syntetycznych leków modyfikujących) i rituximabu. Mniej doniesień dotyczy związku tocilizumabu i ILD, brak jest natomiast danych dotyczących ew. występowania omawianego powikłania w związku ze stosowaniem abataceptu.