Skuteczność leków immunosupresyjnych w leczeniu tocznia układowego
Autor: Marzena Jaskot
Data: 31.10.2013
Źródło: Pego-Reigosa JM, Cobo-Ibáñez T, Calvo-Alén J et al. Efficacy and safety of non-biologic immunusuppresants in the treatment of non-renal systemic lupus erythematosus: A systematic review. Arthritis Care Res (Hoboken). 2013 Apr 22. doi: 10.1002/acr.22035.
Badacze hiszpańscy dokonali szerokiej oceny piśmiennictwa dotyczącego skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leków immunosupresyjnych (z wyłączeniem leków biologicznych) w terapii tocznia rumieniowatego układowego (TRU), bez zajęcia nerek. Analizie poddano wyniki metaanaliz, przeglądów piśmiennictwa, badań klinicznych oraz wyniki badań kohortowych.
Większość randomizowanych badań klinicznych, których wyniki opublikowano w ostatnim dziesięcioleciu, dotyczyła skuteczności terapii immunosupresyjnej (głównie cyklofosfamidu (CYC), mykofenolanu mofetilu (MF), azatiopryny (AZA)) w TRU z zajęciem nerek. Ostatnie lata owocowały również w wyniki badań z zastosowaniem leków biologicznych w TRU - przede wszystkim belimumabu, ponadto epratuzumabu, ocrelizumabu, czy rituximabu.
Spośród niebiologicznych leków immunosupresyjnych podkreślono skuteczność cyklofosfamidu w leczeniu neuropsychiatrycznego TRU oraz zmniejszeniu częstości zaostrzeń. Zwrócono jednak uwagę na ryzyko powikłań związane ze stosowaniem leku: niewydolności jajników oraz ryzyko wewnątrznabłonkowej neoplazji szyjki macicy (CIN, cervical intraepithelial neoplasma). Pomimo mielotoksycznego wpływu CYC na szpik kostny, ryzyko wystąpienia ciężkiej leukopenii określono jako niezbyt częste. Stosunkowo niewiele badań dotyczyło azatiopryny - zaznaczono jednak, że lek w skojarzeniu z prednizonem zmniejsza ryzyko zaostrzeń. W przypadku metotreksatu (MTX) - skuteczny jest w aktywnym, pomimo stosowania prednizonu, TRU bez zajęcia nerek, szczególnie wpływając na ogólną aktywność choroby, zmiany stawowe, skórne oraz pozwala na skuteczną redukcję dawki glukokortykoidu (GKS). Może stanowić postępowanie pierwszego rzutu u chorych z umiarkowaną aktywnością choroby. Odnośnie mykofenolanu mofetilu zwrócono uwagę na przydatność leku w terapii pozanerkowych manifestacji TRU, lek jest bezpieczniejszy pod względem wpływu na układ krwiotwórczy niż AZA, czy MTX, wpływa ponadto korzystnie na liczbę płytek, leukocytów, wartość hematokrytu oraz umożliwia redukcję dawki GKS. MF może jednak być przyczyną niezależnych od dawki działań niepożądanych, szczególnie ze strony przewodu pokarmowego. Cyklosporyna stosowana u chorych z nieskutecznością leczenia GKS, może korzystnie wpływać na aktywność choroby i umożliwić redukcję dawki GKS, związana jest jednak z ryzykiem częstych działań niepożądanych. Takrolimus może być skuteczny u chorych z pozanerkową manifestacją TRU, u których nie uzyskano efektu standardową terapią, obarczony jest jednak z częstymi działaniami niepożądanymi.
Spośród niebiologicznych leków immunosupresyjnych podkreślono skuteczność cyklofosfamidu w leczeniu neuropsychiatrycznego TRU oraz zmniejszeniu częstości zaostrzeń. Zwrócono jednak uwagę na ryzyko powikłań związane ze stosowaniem leku: niewydolności jajników oraz ryzyko wewnątrznabłonkowej neoplazji szyjki macicy (CIN, cervical intraepithelial neoplasma). Pomimo mielotoksycznego wpływu CYC na szpik kostny, ryzyko wystąpienia ciężkiej leukopenii określono jako niezbyt częste. Stosunkowo niewiele badań dotyczyło azatiopryny - zaznaczono jednak, że lek w skojarzeniu z prednizonem zmniejsza ryzyko zaostrzeń. W przypadku metotreksatu (MTX) - skuteczny jest w aktywnym, pomimo stosowania prednizonu, TRU bez zajęcia nerek, szczególnie wpływając na ogólną aktywność choroby, zmiany stawowe, skórne oraz pozwala na skuteczną redukcję dawki glukokortykoidu (GKS). Może stanowić postępowanie pierwszego rzutu u chorych z umiarkowaną aktywnością choroby. Odnośnie mykofenolanu mofetilu zwrócono uwagę na przydatność leku w terapii pozanerkowych manifestacji TRU, lek jest bezpieczniejszy pod względem wpływu na układ krwiotwórczy niż AZA, czy MTX, wpływa ponadto korzystnie na liczbę płytek, leukocytów, wartość hematokrytu oraz umożliwia redukcję dawki GKS. MF może jednak być przyczyną niezależnych od dawki działań niepożądanych, szczególnie ze strony przewodu pokarmowego. Cyklosporyna stosowana u chorych z nieskutecznością leczenia GKS, może korzystnie wpływać na aktywność choroby i umożliwić redukcję dawki GKS, związana jest jednak z ryzykiem częstych działań niepożądanych. Takrolimus może być skuteczny u chorych z pozanerkową manifestacją TRU, u których nie uzyskano efektu standardową terapią, obarczony jest jednak z częstymi działaniami niepożądanymi.
