123RF
Stosowane jednocześnie glikokortyksteroidy i inhibitory pompy protonowej mają niekorzystny wpływ na ryzyko złamań u chorych z RZS
Autor: Iwona Konarska
Data: 31.03.2021
Źródło: Abtahi S, Driessen JHM, Burden AM I wsp. Concomitant use of oral glucocorticoids and proton pump inhibitors and risk of osteoporotic fractures among patients with rheumatoid arthritis: a population-based cohort study. Ann Rheum Dis. 2020 Dec 11:annrheumdis-2020-218758.
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), które dotyka około 1% populacji, skojarzone jest z występowaniem innych schorzeń powiązanych wspólnym patomechanizmem. Do takich chorób należy osteoporoza.
Dodatkowo wiadomo, że stosowane w RZS (jako terapia pomostowa ) glikokortykosteroidy (GKS) wpływają na obniżenie masy kostnej i istotne zwiększenie ryzyka złamań osteoporotycznych. Niekiedy chorzy z RZS przyjmują doraźnie lub stale leki przeciwbólowe z grup NLPZ i dodatkowo inhibitory pompy protonowej (IPP) w celu ograniczenia działań niepożądanych żołądkowo-jelitowych. IPP powodują zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego, podwyższenie pH żołądka co upośledza wchłanianie wapnia. Zarówno GKS, jak i IPP są niezależnym czynnikiem ryzyka zachorowania na osteoporozę oraz wystąpienia złamań osteoporotycznych u chorych z RZS.
W badaniu kohortowym obejmującym populację 12351 chorych z RZS powyżej 50 roku życia będących pod opieką brytyjskich lekarzy w latach 1997-2017 odnotowano 1411 złamań osteoporotycznych. Analizowano dane dotyczące wystawianych recept na leki należące do GKS oraz IPP, uwzględniano czas i dawki leków. Następnie dane te naukowcy starali się odnieść do notowanych złamań osteoporotycznych biodra, kręgów, żeber, ramienia i przedramienia oraz miednicy. Dowiedziono, że aktualne stosowanie oddzielnie IPP (bez GKS) oraz GKS (bez IPP) zwiększa ryzyko złamania o około 23%. Efekt ten był niezależny od dawki czy czasu stosowania IPP. Natomiast stosowanie jednocześnie GKS i IPP wpływa na wzrost ryzyka złamań o 60%. Ponadto okazało się, że przerwanie stosowania IPP już po około pół roku powoduje brak wpływu tego leku na ryzyko złamań. W 2011 roku FDA opublikowała informację o związku stosowania IPP z osteoporozą, co zauważono w badaniach obserwacyjnych. Nie jest dokładnie ustalony mechanizm tej zależności. Niektóre badania wskazują na brak wpływu IPP na masę kostną czy na poziom markerów obrotu kostnego. Wobec tego powstały hipotezy dotyczące innego mechanizmu wpływu IPP na wzrost ryzyka złamań , np. osłabienie mięśni, zawroty głowy wskutek obniżeniem poziomu magnezu i witaminy B12, których wchłanianie może być utrudnione w trakcie stosowania leku z grupy IPP.
U chorych z RZS w ocenie ryzyka złamań osteoporotycznych, zwłaszcza u osób w starszym wieku, należy zwrócić szczególną uwagę na jednoczesne stosowanie GKS oraz IPP.
Dodatkowo wiadomo, że stosowane w RZS (jako terapia pomostowa ) glikokortykosteroidy (GKS) wpływają na obniżenie masy kostnej i istotne zwiększenie ryzyka złamań osteoporotycznych. Niekiedy chorzy z RZS przyjmują doraźnie lub stale leki przeciwbólowe z grup NLPZ i dodatkowo inhibitory pompy protonowej (IPP) w celu ograniczenia działań niepożądanych żołądkowo-jelitowych. IPP powodują zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego, podwyższenie pH żołądka co upośledza wchłanianie wapnia. Zarówno GKS, jak i IPP są niezależnym czynnikiem ryzyka zachorowania na osteoporozę oraz wystąpienia złamań osteoporotycznych u chorych z RZS.
W badaniu kohortowym obejmującym populację 12351 chorych z RZS powyżej 50 roku życia będących pod opieką brytyjskich lekarzy w latach 1997-2017 odnotowano 1411 złamań osteoporotycznych. Analizowano dane dotyczące wystawianych recept na leki należące do GKS oraz IPP, uwzględniano czas i dawki leków. Następnie dane te naukowcy starali się odnieść do notowanych złamań osteoporotycznych biodra, kręgów, żeber, ramienia i przedramienia oraz miednicy. Dowiedziono, że aktualne stosowanie oddzielnie IPP (bez GKS) oraz GKS (bez IPP) zwiększa ryzyko złamania o około 23%. Efekt ten był niezależny od dawki czy czasu stosowania IPP. Natomiast stosowanie jednocześnie GKS i IPP wpływa na wzrost ryzyka złamań o 60%. Ponadto okazało się, że przerwanie stosowania IPP już po około pół roku powoduje brak wpływu tego leku na ryzyko złamań. W 2011 roku FDA opublikowała informację o związku stosowania IPP z osteoporozą, co zauważono w badaniach obserwacyjnych. Nie jest dokładnie ustalony mechanizm tej zależności. Niektóre badania wskazują na brak wpływu IPP na masę kostną czy na poziom markerów obrotu kostnego. Wobec tego powstały hipotezy dotyczące innego mechanizmu wpływu IPP na wzrost ryzyka złamań , np. osłabienie mięśni, zawroty głowy wskutek obniżeniem poziomu magnezu i witaminy B12, których wchłanianie może być utrudnione w trakcie stosowania leku z grupy IPP.
U chorych z RZS w ocenie ryzyka złamań osteoporotycznych, zwłaszcza u osób w starszym wieku, należy zwrócić szczególną uwagę na jednoczesne stosowanie GKS oraz IPP.
