Tocilizumab szansą na długotrwałą remisję kliniczną w olbrzymiokomórkowym zapaleniu tętnic

Tocilizumab (TCZ) jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym wiążącym swoiście receptory IL-6, hamując w ten sposób przekazywanie sygnału. Wyniki dwóch randomizowanych badań klinicznych zaowocowały rejestracją leku w terapii indukującej remisję oraz podtrzymującej olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic (ozt).

Dołączenie TZC do leczenia umożliwia istotną klinicznie redukcję dawki glikokortykosteroidów. Lek podawany jest w iniekcji podskórnej 1x/tydzień. Dotychczasowe dane kliniczne nie dają jednoznacznej odpowiedzi jak długo powinno trwać leczenie TZC w ozt. Na łamach Rheumatology opublikowano wyniki prospektywnego badania obserwacyjnego monitorującego chorych na ozt, którzy uzyskali remisję kliniczną po 52 tygodniach terapii TCZ (faza follow-up pierwszego randomizowanego badania klinicznego z zastosowaniem TCZ w ozt). Pacjentów monitorowano pod kątem immunologicznych i klinicznych objawów nawrotu choroby. 17 spośród 20 chorych leczonych początkowo w ramach randomizowanego badania klinicznego tocilizumabem, a będących w remisji, monitorowano przez okres średnio 28 miesięcy (17-44 miesiące). U 8/17 badanych w pierwszym roku po odstawieniu leku wystąpiło zaostrzenie (w tym u 6 w okresie pierwszych sześciu miesięcy). Może to wskazywać na niezależny od IL-6 patomechanizm zmian zapalnych w ozt i postulowany wcześniej udział komórek Th1. W pozostałych przypadkach obserwowano długotrwałą remisję choroby. Populacja chorych u których doszło do zaostrzenia zapalenia naczyń była młodsza (64,6 vs, 76,4 lata), ponadto obserwowano odmienną dystrybucję zmian naczyniowych w okresie aktywnej choroby. Nie stwierdzono natomiast żadnych, w porównaniu do zdrowej grupy kontrolnej, istotnych zmian w zakresie badanych markerów serologicznych (m.in. MMP-3, rozpuszczalny CD163, rozpuszczalny receptor TNF). Żaden z ocenianych parametrów klinicznych, serologicznych oraz wyniki badań obrazowych (angio-MR), nie stanowił czynnika predykcyjnego wystąpienia zaostrzenia lub długotrwałej remisji.

Wyniki badania wskazują, że około połowa chorych leczonych przez rok TZC ma szansę na utrzymanie długotrwałej remisji klinicznej, bez towarzyszącego leczenia immunosupresyjnego. Dostępne wyniki badań w dalszym ciągu nie dają jednak odpowiedzi na pytanie dotyczące odległego rokowania po uzyskaniu remisji. Konieczne są dalsze obserwacje obejmujące większe grupy pacjentów.