Wyniki leczenia twardziny układowej rytuksymabem – kohortowe badanie prospektywne
Autor: Alicja Kostecka
Data: 08.05.2019
Źródło: Outcomes of patients with systemic sclerosis treated with rituximab in contemporary practice: a prospective cohort study. Ann Rheum Dis. 2019 Apr 9
U chorych z twardziną układową rokowanie jest poważne, natomiast metody leczenia tej choroby pozostają nadal ograniczone. Z uwagi na złożony i zmienny obraz kliniczny dowody na skuteczność stosowanych metod terapii są skąpe, a prowadzenia badań klinicznych stanowi duże wyzwanie w aspekcie doboru grup i metod oceny aktywności choroby.
EUSTAR (organizacja utworzona na rzecz wspierania badań nad twardziną układową) prowadzi wieloośrodkowy rejestr chorych tworzony przez lekarzy specjalistów na całym świecie. Z bazy danych obejmującej 14 239 pacjentów z twardziną układową wyłoniono 254 leczonych rytuksymabem w 37 ośrodkach. Doświadczenie związane ze stosowanie rytuksymabu (RTX) w innych jednostkach chorobowych, jego dobry profil bezpieczeństwa stanowi zachętę do stosowania leku w mniej oczywistych sytuacjach klinicznych. Głównymi wskazaniami do włączenia leczenia u chorych z twardziną układową było zajęcie płuc 146/254, nasilenie zmian skórnych 81/254 oraz objawy ze strony układu mięśniowo-szkieletowego 108/254.
Wyniki stosowania RTX w twardzinie układowej oceniono na podstawie statystycznej analizy w odniesieniu do grupy kontrolnej specjalnie dobranej z bazy EUSTAR. Wykazano istotną poprawę zmian skórnych w grupie leczonej RTX względem grupy kontrolnej. Nie odnotowano istotnych różnic parametrów związanych z zajęciem płuc (FVC, DLCO) między grupą badaną i kontrolna, również odsetek chorych z progresją zmian śródmiąższowych płuc był podobny w obu grupach. Jednakże odnotowano trend uzyskania lepszych wyników u chorych z wczesną postacią choroby i wyjściowym FVC<80% (brak istotności statystycznej). U 37 chorych, u których równolegle stosowano leczenie RTX oraz mykofenolanem mofetylu uzyskano poprawę zmian płucnych względem grupy kontrolnej oraz grupy leczonej RTX w monoterapii. Dodatkowo u 29% chorych z leczeniem skojarzonym (RTX+MMF) odnotowano wzrost FVC >10%.
U chorych leczonych RTX stosowane były mniejsze dawki glikokortykosteroidów lub zupełnie je odstawiano. Ma to duże znaczenie z uwagi na ryzyko kryzy nerkowej oraz powikłań sercowo-naczyniowych. Profil bezpieczeństwa stosowania RTX u chorych z twardziną układową był dobry.
W prezentowanym badaniu rytuksymab wykazał skuteczność w leczeniu zmian skórnych, ale nie w zakresie płuc. Należy podkreślić, że w wielu badaniach w twardzinie układowej ocena skóry to podstawowy parametr przebiegu choroby. Nasienie zmian skórnych koreluje z czasem przeżycia oraz nasileniem zmian narządowych.
Obecnie oczekuje się na wyniki randomizowanego badania klinicznego z zastosowaniem RTX u pacjentów z twardziną układową.
Wyniki stosowania RTX w twardzinie układowej oceniono na podstawie statystycznej analizy w odniesieniu do grupy kontrolnej specjalnie dobranej z bazy EUSTAR. Wykazano istotną poprawę zmian skórnych w grupie leczonej RTX względem grupy kontrolnej. Nie odnotowano istotnych różnic parametrów związanych z zajęciem płuc (FVC, DLCO) między grupą badaną i kontrolna, również odsetek chorych z progresją zmian śródmiąższowych płuc był podobny w obu grupach. Jednakże odnotowano trend uzyskania lepszych wyników u chorych z wczesną postacią choroby i wyjściowym FVC<80% (brak istotności statystycznej). U 37 chorych, u których równolegle stosowano leczenie RTX oraz mykofenolanem mofetylu uzyskano poprawę zmian płucnych względem grupy kontrolnej oraz grupy leczonej RTX w monoterapii. Dodatkowo u 29% chorych z leczeniem skojarzonym (RTX+MMF) odnotowano wzrost FVC >10%.
U chorych leczonych RTX stosowane były mniejsze dawki glikokortykosteroidów lub zupełnie je odstawiano. Ma to duże znaczenie z uwagi na ryzyko kryzy nerkowej oraz powikłań sercowo-naczyniowych. Profil bezpieczeństwa stosowania RTX u chorych z twardziną układową był dobry.
W prezentowanym badaniu rytuksymab wykazał skuteczność w leczeniu zmian skórnych, ale nie w zakresie płuc. Należy podkreślić, że w wielu badaniach w twardzinie układowej ocena skóry to podstawowy parametr przebiegu choroby. Nasienie zmian skórnych koreluje z czasem przeżycia oraz nasileniem zmian narządowych.
Obecnie oczekuje się na wyniki randomizowanego badania klinicznego z zastosowaniem RTX u pacjentów z twardziną układową.
