Zaburzenia poznawcze u chorych na RZS

Wyniki badań obserwacyjnych wskazują, że zaburzenia poznawcze mogą stanowić ważny problem kliniczny u chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Choć dotychczasowe dane dotyczące problemu nie są jednoznaczne, są badania wskazujące na wyraźny związek rzs z zaburzeniami poznawczymi, szczególnie o charakterze demencyjnym.

Obecność zaburzeń poznawczych może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, radzenie sobie z problemami wynikającymi z ograniczenia sprawności ruchowej chorego oraz przestrzeganie zaleceń lekarskich. Patomechanizm zjawiska nie jest poznany. Wśród możliwych czynników wymieniane są między innymi zmiany zapalne/demielinizacyjne w centralnym układzie nerwowym, zaburzenia wtórne do zespołu metabolicznego, a także ból, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia snu, czy zaburzenia depresyjne. Wpływ na występowanie zaburzeń poznawczych mogą mieć również przewlekle stosowane leki jak glikokortykosteroidy oraz podstawowy lek w terapii rzs - metotreksat.

Meade i wsp. dokonali przeglądu piśmiennictwa dotyczącego problemu zaburzeń poznawczych u chorych na rzs. Spośród blisko 2000 prac, które ukazały się na przestrzeni lat 1994 - 2016, ostateczną analizą objęto 15 publikacji (w sumie 749 badanych), w których wykorzystano standaryzowane narzędzia oceny funkcji poznawczych. W rezultacie wykazano, że pacjenci z rzs mieli znacząco gorsze wyniki testów poznawczych w porównaniu do przyjętych grup kontrolnych (osoby zdrowe lub inne populacje chorych). Zaburzenia poznawcze szczególnie dotyczyły obszaru funkcji werbalnych, pamięci, koncentracji. W niektórych badaniach obserwowano związek zaburzeń poznawczych z czynnikami demograficznymi (wiek, wykształcenie), klinicznymi (aktywność choroby), czy psychogennymi - jednak wpływ tych czynników nie jest jednoznaczny pomiędzy analizowanymi badaniami. Konieczne są dalsze badania pozwalające na realną ocenę częstości i znaczenia klinicznego zaburzeń funkcji poznawczych w populacji chorych na rzs.