Zróżnicowany fenotyp chorych na IgG4-RD
Autor: Alicja Kostecka
Data: 24.04.2019
Źródło: Clinical phenotypes of IgG4-related disease: an analysis of two international cross-sectionalcohorts. Ann Rheum Dis. 2019 Mar;78(3):406-412
Działy:
Doniesienia naukowe
Aktualności
Choroba IgG4-zależna (ang. IgG4-related disease, IgG4-RD) jest przewlekłą wielonarządową chorobą w przebiegu której dochodzi do zmian zapalno-włókniejących prowadzących do niewydolności narządów. Szerokie spektrum powikłań narządowych choroby niejednokrotnie opóźnia w czasie ustalenie właściwego rozpoznania.
Grupa badaczy skupionych wokół ACR/EULAR IgG4-RD Classification Criteria Committee przeanalizowała dwie wielonarodowe (zróżnicowane etnicznie) kohorty pacjentów z rozpoznaniem schorzeń z kręgu IgG4-RD, obejmujące w sumie 765 badanych (n=493 (kohorta 1., badana populacja), n=272 (kohorta 2., kohorta replikacyjna)). Metodą analizy klas ukrytych (ang. latent class analysis, LCA) podjęto próbę wyodrębnienia spośród badanych, homogennych pod względem manifestacji klinicznej grup pacjentów.
W analizowanej populacji (kohorta 1.) zwiększone stężenia IgG4 w surowicy obserwowano u 78,7% badanych, a średnio w przebiegu choroby zajęte były blisko 3 narządy. Najczęstszymi zmianami narządowymi były układ trzustkowo-wątrobowo-żółciowy (47,7%) oraz gruczoły ślinowe (37,7%). Obserwowano zróżnicowanie pod względem płci przebiegu klinicznego – mężczyźni w chwili wystąpienia objawów byli starsi, rzadziej obserwowano u nich zmiany w obszarze głowy i szyi, częściej natomiast występowało włóknienie zaotrzewnowe. Wykazano ponadto różnice uwarunkowane etniczne – osoby pochodzenia azjatyckiego były starsze w chwili rozpoznania, miały wyższe wartości IgG4 w surowicy oraz częstsze zajęcie głowy i szyi.
Metodą LCA wyodrębniono 4 homogenne względem dystrybucji zmian narządowych grupy chorych: grupa 1 – chorzy z zajęciem trzustki, wątroby oraz dróg żółciowych (31%), grupa 2 – chorzy z włóknieniem zaotrzewnowych i/lub zapaleniem aorty (24%), grupa 3 – pacjenci ze zmianami ograniczonymi do głowy i szyi, o obrazie klinicznym niepełnego zespołu Mikulicza (24%), w tej grupie częściej niż w grupie 4 obserwowano zajęcie oczodołu (odpowiednio 22% vs 1%), grupa 4 – chorzy ze zmianami zlokalizowanymi w obszarze głowy i szyi odpowiadającymi chorobie Mikulicza oraz towarzyszącymi objawami pozagruczołowymi i układowymi (22%). Średnia liczba zajętych narządów była największa wśród pacjentów z fenotypem grupy 4. (5,2, SD 1,9). W grupie 3 obserwowano duży odsetek kobiet w porównaniu do pozostałych grup (76% vs 21-26%). Najwyższe wartości IgG4 w surowicy obserwowano w populacji chorych z grupy 4., najniższe w grupie 2 (włóknienie zaotrzewnowe/aortitis). Wysokie wartości IgG4 w surowicy korespondowały z wielonarządowymi zmianami obserwowanymi w grupie 4, co wskazuje na konieczność aktywnego poszukiwania powikłań narządowych u chorych z wysokimi wartościami IgG4 w surowicy. Analiza danych z kohorty replikacyjnej potwierdziła obserwacje uzyskane w populacji badanej (kohorta 1.)
Przedstawiona analiza wykazała różnice etniczne, pod względem płci, czasu rozpoznania oraz kliniczne w przebiegu choroby. Określenie wzorów fenotypów zmian narządowych ma na celu wspomaganie procesu diagnostycznego, określenie czynników ryzyka dla poszczególnych manifestacji narządowych oraz spersonalizowane podejście terapeutyczne.
W analizowanej populacji (kohorta 1.) zwiększone stężenia IgG4 w surowicy obserwowano u 78,7% badanych, a średnio w przebiegu choroby zajęte były blisko 3 narządy. Najczęstszymi zmianami narządowymi były układ trzustkowo-wątrobowo-żółciowy (47,7%) oraz gruczoły ślinowe (37,7%). Obserwowano zróżnicowanie pod względem płci przebiegu klinicznego – mężczyźni w chwili wystąpienia objawów byli starsi, rzadziej obserwowano u nich zmiany w obszarze głowy i szyi, częściej natomiast występowało włóknienie zaotrzewnowe. Wykazano ponadto różnice uwarunkowane etniczne – osoby pochodzenia azjatyckiego były starsze w chwili rozpoznania, miały wyższe wartości IgG4 w surowicy oraz częstsze zajęcie głowy i szyi.
Metodą LCA wyodrębniono 4 homogenne względem dystrybucji zmian narządowych grupy chorych: grupa 1 – chorzy z zajęciem trzustki, wątroby oraz dróg żółciowych (31%), grupa 2 – chorzy z włóknieniem zaotrzewnowych i/lub zapaleniem aorty (24%), grupa 3 – pacjenci ze zmianami ograniczonymi do głowy i szyi, o obrazie klinicznym niepełnego zespołu Mikulicza (24%), w tej grupie częściej niż w grupie 4 obserwowano zajęcie oczodołu (odpowiednio 22% vs 1%), grupa 4 – chorzy ze zmianami zlokalizowanymi w obszarze głowy i szyi odpowiadającymi chorobie Mikulicza oraz towarzyszącymi objawami pozagruczołowymi i układowymi (22%). Średnia liczba zajętych narządów była największa wśród pacjentów z fenotypem grupy 4. (5,2, SD 1,9). W grupie 3 obserwowano duży odsetek kobiet w porównaniu do pozostałych grup (76% vs 21-26%). Najwyższe wartości IgG4 w surowicy obserwowano w populacji chorych z grupy 4., najniższe w grupie 2 (włóknienie zaotrzewnowe/aortitis). Wysokie wartości IgG4 w surowicy korespondowały z wielonarządowymi zmianami obserwowanymi w grupie 4, co wskazuje na konieczność aktywnego poszukiwania powikłań narządowych u chorych z wysokimi wartościami IgG4 w surowicy. Analiza danych z kohorty replikacyjnej potwierdziła obserwacje uzyskane w populacji badanej (kohorta 1.)
Przedstawiona analiza wykazała różnice etniczne, pod względem płci, czasu rozpoznania oraz kliniczne w przebiegu choroby. Określenie wzorów fenotypów zmian narządowych ma na celu wspomaganie procesu diagnostycznego, określenie czynników ryzyka dla poszczególnych manifestacji narządowych oraz spersonalizowane podejście terapeutyczne.
