Jak inwestować w zdrowie psychiczne i jak je mierzyć? ►

24 lipca odbyło się posiedzenie sejmowej Podkomisji stałej ds. zdrowia psychicznego. Jej wiceprzewodniczącym został poseł Grzegorz Napieralski. Podkomisja przyjęła także plan swoich prac do 31 grudnia oraz rozpatrzyła informację na temat międzyresortowej współpracy w zakresie zdrowia psychicznego.

Czym będzie zajmować się podkomisja?

Przewodnicząca Marta Golbik przestawiła plan prac podkomisji do 31 grudnia 2024 roku, który obejmie:

• rozpatrzenie informacji na temat stosowania przymusu bezpośredniego wobec osób z zaburzeniami psychicznymi,
• rozpatrzenie informacji dotyczącej opieki psychiatrycznej i psychologicznej nad pacjentami onkologicznymi,
• rozpatrzenie informacji na temat zwiększenia liczby lekarzy specjalistów psychiatrii oraz psychiatrii dzieci i młodzieży z uwzględnieniem podjętych działań zmierzających do zwiększenia zasobów ludzkich w obszarze psychiatrii,
• rozpatrzenie informacji w zakresie jakości kształcenia przed dyplomowego i podyplomowego kadr medycznych ze szczególnym uwzględnieniem aktualizacji programów szkolenia specjalizacyjnego w zakresie psychiatrii,
• rozpatrzenie informacji obejmującej funkcjonowanie specjalistów pielęgniarstwa psychiatrycznego w opiece nad pacjentami z zaburzeniami psychicznymi.

Przedstawiony przez Martę Golbik zakres tematyki kolejnych posiedzeń Podkomisji stałej ds. zdrowia psychicznego został przyjęty jednogłośnie.

Międzyresortowa współpraca

Jak podkreślał wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny, współpraca międzyresortowa w zakresie zdrowia psychicznego odbywa się na różnych płaszczyznach i jest podstawą planowania psychiatrii środowiskowej, które dotyczą szczególnie opieki na dziećmi i młodzieżą, a także nad osobami dorosłymi.

– Instytucjonalnie mamy kilka punktów, gdzie współpraca jest zawarta formalnie, jest opisana i wskazana jako cel, który należy realizować. Są też odpowiednie przepisy, odpowiednie uwarunkowania w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego, który wskazuje działania organizacyjne, koncepcyjne, rozwojowe obejmuje perspektywę lat 2023–2030 – mówił wiceminister Konieczny.

MZ z nadzorem nad pilotażem NPOZPResort zdrowia przejął nadzór nad programem pilotażowym Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, o czym na łamach „Menedżera Zdrowia” informowaliśmy już wcześniej. Jak wyjaśnia ministerstwo, powodem jest skala pilotażu, który obecnie obejmuje opieką ponad 13 mln dorosłych obywateli.

– Właściwie jesteśmy dopiero na początku realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego, który został przyjęty w październiku ubiegłego roku. Oczywiście nie wykluczamy pewnych zmian, nowelizacji i uaktualnienia tych planów, którymi kierują zarówno ministrowie właściwi do spraw zdrowia, edukacji, rodziny, spraw wewnętrznych, sprawiedliwości i obrony narodowej, jak i samorządy województw, powiatów, gmin oraz Narodowego Funduszu Zdrowia – dodał.

Jak podkreślił wiceminister, najistotniejsze jest to, że Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego jest już realizowany w Centrach Zdrowia Psychicznego, obejmując połowę populacji Polski, co niewątpliwie sprzyja  współpracy międzyresortowej i współpracy z jednostkami samorządowymi.

– Drugim istotnym programem w tym zakresie jest „Zdrowa Przyszłość”, w którym mamy strategiczne wskazania rozwoju systemu opieki psychiatrycznej na lata 2021–2027, z perspektywą 2030 roku. To jest program, który został przyjęty w grudniu 2021 roku, więc relatywnie również niedawno. Celem tych programów jest generalnie wyrównanie dostępu do opieki psychiatrycznej, zapewnienie odpowiedniego poziomu tej opieki w poszczególnych zakresach, zarówno o zasięgu terytorialnym, mówię o powiatach czy województwach, z uwzględnieniem różnych jednostek terytorialnych. Chodzi również o niwelowanie różnic wynikających z sytuacji społecznej, ekonomicznej pacjentów – stwierdził Wojciech Konieczny.

– Cele, które przyświecają tym programom, polegają na tym, aby opieka psychiatryczna nad osobą chorą czy mającą jakiś kryzys była dostępna bliżej rodziny, szkoły i środowiska. Jest to rozwiązanie, które jest obecnie w psychiatrii preferowane, i do tego dążymy – dodał.

Rząd przyjął rozporządzenie ws. Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023–2030Ustanowienie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023–2030 to główny cel przyjętego 30 października przez rząd rozporządzenia. Program jest kontynuacją NPOZP na lata 2017–2022.

Nie zapominajmy o resorcie sportu

Uzupełniając informację wiceministra Wojciecha Koniecznego, prof. Janusz Heitzman, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, pełnomocnik ds. psychiatrii sądowej przy ministrze zdrowia, profesor Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, podkreślił, że międzyresortowa współpraca w zakresie zdrowia psychicznego powinna być uzupełniona także o resort sportu.

– Nie chodzi o to, że dzielić się odpowiedzialnością za leczenie zaburzeń psychicznych, ale przede wszystkim o to, aby z pozycji każdego resortu zastanowić się nad inwestowaniem w zdrowie psychiczne, jako część zdrowia publicznego. Każde z tych ministerstw musi, moim zdaniem jako specjalisty psychiatrii, patrzeć na to, co robi w swoim obszarze, żeby inwestować w zdrowie psychiczne, i czym je mierzyć – powiedział.

– Mierzymy to przy pomocy różnych wskaźników – dotyczących samobójstw, hospitalizacji, nakładów finansowych, długości życia w zdrowiu psychicznym, co bezpośrednio przekłada się na długość życia w zdrowiu. Ostatnio ten ostatni wskaźnik lokalizuje nas na dalekim, jednym z ostatnich miejsc w Europie. Dostępność do świadczeń zdrowotnych, a także poziom niepełnosprawności z powodu zaburzeń psychicznych, jest istotnym mierzalnym wskaźnikiem, którym można mierzyć ilość niezdolności do pracy z powodu zaburzeń psychicznych, gdzie obserwujemy bardzo niekorzystną tendencję, która rok do roku wzrasta – dodał prof. Heitzman.

„Zdrowa przyszłość” – ostateczna wersja dokumentuOpublikowano finalne wydanie przyjętego przez rząd ministerialnego dokumentu „Zdrowa przyszłość. Ramy strategiczne rozwoju systemu ochrony zdrowia na lata 2021–2027, z perspektywą do 2030 roku”. Krótko go omawiamy i udostępniamy.

Jak wskazał, od 3 lat co roku zwiększa się o 100 tys. liczba osób korzystających ze zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych. Innym problemem jest sukcesywnie rosnąca liczba rent z powodu zaburzeń psychicznych.

– To są obszary, na które w każdym wymiarze międzyresortowym trzeba znaleźć odpowiedź, czy robimy wszystko, żeby to zmniejszyć, żeby zniwelować takie zjawiska, żeby podnieść na wyższy poziom poczucie zdrowia psychicznego, które nie będzie traktowane jako gwarantowane leczenie, ale jako gwarancja życia w zdrowiu psychicznym. Co oznacza przede wszystkim dobrą proporcję pomiędzy pracą a wypoczynkiem – podkreślił prof. Heitzman.

Poniżej pełny zapis posiedzenia Podkomisji stałej ds. zdrowia psychicznego, które odbyło się 24 lipca 2024 roku.