Choroby zawodowe układu oddechowego – jak kierować chorych, aktualne dane na podstawie polskich i światowych zaleceń.
Choroby zawodowe układu oddechowego stanowią jedną z częstszych przyczyn orzeczenia choroby zawodowej w Polsce. Ocenia się, że jest to jednak nieoszacowany obszar zarówno Polsce jak i na świecie. Dlatego warto w przypadku podejrzenia choroby zawodowej podjąć odpowiednią diagnostykę, co może przyczynić się do ograniczenia inwalidztwa oddechowego.
Skierowanie w przypadku podejrzenia choroby zawodowej może wydać każdy lekarz – lekarz rodzinny, specjalista dowolnej specjalności, lekarz dentysta, lekarz profilaktyk.
Należy je wystawić na druku „Skierowanie na badania w związku z podejrzeniem choroby zawodowej” – dostępnym w na stronie internetowej, z którym chory powinien zgłosić się do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy (WOMP). Zgłaszając się do Poradni należy również dostarczyć „kartę oceny narażenia zawodowego”.
Chory może również sam dokonać zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, pod warunkiem, że nie jest zatrudniony (bezrobotny, emeryt, rencista) – wówczas wypełnia samodzielnie druk „Podejrzenie choroby zawodowej” i przesyła go Państwowego Inspektoratu Sanitarnego, odpowiedniego dla miejsca zlokalizowania zakładu pracy. Osoba zatrudniona może być wyłącznie skierowana prze lekarza, nie może zgłaszać samodzielnie takiego podejrzenia.
Ośrodki orzekające wraz z lokalizacją można znaleźć w Internecie (baza podstawowa oraz szczebla wojewódzkiego).
Zasady orzekania chorób zawodowych, przeprowadzania badań profilaktycznych są regulowane prawem. Dnia 31 lipca 2019 została znowelizowana ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239). Zmiany dotyczą głównie przeprowadzania badań sanitarno-epidemiologicznych u osób poszukujących pracy (bez skierowania). Ustawa wejdzie w życia 1 stycznia 2020. Można oczekiwać dalszych zmian w zakresie ustawodawstwa, gdyż 24 lipca br wpłynęło wiele projektów Ministerstwa Zdrowia w tym zakresie, w tym zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób.
Pod względem merytorycznym rozpoznawania chorób zawodowych opublikowano niedawno dokument pomocny w kierowaniu chorych z podejrzeniem choroby zawodowej układu oddechowego. W czerwcu tego roku opublikowano wspólne stanowisko ERS oraz ATS w związku z występowaniem chorób układu oddechowego wynikających z narażenia zawodowego, z wyłączeniem nowotworów złośliwych (nowotwory płuc i opłucnej ujęto w odrębnym dokumencie -publikacje ukazały się w 2006 i 2017r) . Dokument powstał w wyniku syntezy publikowanych danych PubMed oraz Embase, uwzględniających zarówno badania kohortowe jak i prezentacje przypadków. Celem pracy było dokonanie pogłębionej analizy na podstawie zbiorczych danych związku czynników ekspozycji zawodowej z opisywanymi przypadkami chorób układu oddechowego.
Stanowisko ERS/ATS wskazuje, iż wziewne czynniki związane z ekspozycją zawodową stanowią bardzo ważny czynnik etiologiczny chorób układu oddechowego. Zwykle znaczenie tych czynników niedoszacowane. Jako czynniki ekspozycji wymienia się opary, gazy, pyły, dymy. Publikacja dostarcza szeregu ważnych danych i wskazuje na potrzebę wzmożenia czujności w zakresie podejmowania działań profilaktycznych i rozpoznawania chorób zawodowych związanych z ekspozycją na czynniki wziewne związane ze środowiskiem zawodowym, gdyż w skali globalnej największym problemem jest niedoszacowanie problemu i utrzymywanie dalszej ekspozycji u osób, u których już występują cechy chorób zawodowych układu oddechowego.
Piśmiennictwo
Blanc PD, Annesi-Maesano I, Balmes J i wsp.The Occupational Burden of Nonmalignant Respiratory Diseases. An Official American Thoracic Society and European Respiratory Society Statement American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine Volume 199 Number 11|June 1 2019
Należy je wystawić na druku „Skierowanie na badania w związku z podejrzeniem choroby zawodowej” – dostępnym w na stronie internetowej, z którym chory powinien zgłosić się do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy (WOMP). Zgłaszając się do Poradni należy również dostarczyć „kartę oceny narażenia zawodowego”.
Chory może również sam dokonać zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej, pod warunkiem, że nie jest zatrudniony (bezrobotny, emeryt, rencista) – wówczas wypełnia samodzielnie druk „Podejrzenie choroby zawodowej” i przesyła go Państwowego Inspektoratu Sanitarnego, odpowiedniego dla miejsca zlokalizowania zakładu pracy. Osoba zatrudniona może być wyłącznie skierowana prze lekarza, nie może zgłaszać samodzielnie takiego podejrzenia.
Ośrodki orzekające wraz z lokalizacją można znaleźć w Internecie (baza podstawowa oraz szczebla wojewódzkiego).
Zasady orzekania chorób zawodowych, przeprowadzania badań profilaktycznych są regulowane prawem. Dnia 31 lipca 2019 została znowelizowana ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239). Zmiany dotyczą głównie przeprowadzania badań sanitarno-epidemiologicznych u osób poszukujących pracy (bez skierowania). Ustawa wejdzie w życia 1 stycznia 2020. Można oczekiwać dalszych zmian w zakresie ustawodawstwa, gdyż 24 lipca br wpłynęło wiele projektów Ministerstwa Zdrowia w tym zakresie, w tym zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób.
Pod względem merytorycznym rozpoznawania chorób zawodowych opublikowano niedawno dokument pomocny w kierowaniu chorych z podejrzeniem choroby zawodowej układu oddechowego. W czerwcu tego roku opublikowano wspólne stanowisko ERS oraz ATS w związku z występowaniem chorób układu oddechowego wynikających z narażenia zawodowego, z wyłączeniem nowotworów złośliwych (nowotwory płuc i opłucnej ujęto w odrębnym dokumencie -publikacje ukazały się w 2006 i 2017r) . Dokument powstał w wyniku syntezy publikowanych danych PubMed oraz Embase, uwzględniających zarówno badania kohortowe jak i prezentacje przypadków. Celem pracy było dokonanie pogłębionej analizy na podstawie zbiorczych danych związku czynników ekspozycji zawodowej z opisywanymi przypadkami chorób układu oddechowego.
Stanowisko ERS/ATS wskazuje, iż wziewne czynniki związane z ekspozycją zawodową stanowią bardzo ważny czynnik etiologiczny chorób układu oddechowego. Zwykle znaczenie tych czynników niedoszacowane. Jako czynniki ekspozycji wymienia się opary, gazy, pyły, dymy. Publikacja dostarcza szeregu ważnych danych i wskazuje na potrzebę wzmożenia czujności w zakresie podejmowania działań profilaktycznych i rozpoznawania chorób zawodowych związanych z ekspozycją na czynniki wziewne związane ze środowiskiem zawodowym, gdyż w skali globalnej największym problemem jest niedoszacowanie problemu i utrzymywanie dalszej ekspozycji u osób, u których już występują cechy chorób zawodowych układu oddechowego.
Piśmiennictwo
Blanc PD, Annesi-Maesano I, Balmes J i wsp.The Occupational Burden of Nonmalignant Respiratory Diseases. An Official American Thoracic Society and European Respiratory Society Statement American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine Volume 199 Number 11|June 1 2019
Patronat naukowy portalu: