Jak zbadać płodność?

Wiedza o tym, że płodność maleje wraz z wiekiem, jest powszechna, nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, że rezerwę jajnikową obniżają także niektóre choroby.  Poziom płodności kobiety można ocenić, wykonując tzw. badanie AMH, czyli hormonu wytwarzanego przez pęcherzyki jajników. 

– Kobiety przychodzą na świat z konkretną pulą rezerwy jajnikowej, nie produkują komórek rozrodczych w ciągu życia. Pęcherzyki pierwotne tworzą się już ok. 20. tygodnia życia płodowego zarodka, natomiast w chwili narodzin jest ich w jajnikach 1–2 mln. W czasie dojrzewania ta liczba spada do 300–500 tys. Wraz z wiekiem pęcherzyków jajnikowych ubywa, tylko 400–500 z nich dojrzeje i zostanie uwolnionych podczas cyklów miesiączkowych kobiety, bo tyle mniej więcej owulacji ma kobieta w ciągu życia – mówi dr Patrycja Sodowska z kliniki InviMed.

Przyjmuje się, że rezerwa jajnikowa znacznie zaczyna się obniżać po 35.–38. roku życia, a liczba komórek jajowych ubywa do momentu wystąpienia menopauzy, gdy kobieta zakończy swój okres rozrodczy.

Obniżenie masy ciała to zwiększenie szansy na ciążęRosnąca częstość występowania otyłości na świecie stwarza istotne zagrożenie dla płodności. Jakie są optymalne strategie postępowania w tym przypadku?

Biorąc pod uwagę, że obecnie wiek, w którym kobiety zaczynają myśleć o zakładaniu rodziny, przesunął się, a po 35. roku życia zaczyna spadać rezerwa jajnikowa, zajście w ciążę może być utrudnione. W tym okresie pozostaje już bowiem jedynie ok. 5 proc. jajeczek, z jakimi kobieta się rodzi (to 15–16 tys.). Normy dla 40-latki są już bardzo niskie. Po tym wieku liczba komórek jajowych wynosi już tylko 9 tys., a po 45. roku życia mniej niż 3 tys. Taki spadek jest normalnym procesem starzenia się organizmu. Warto jednak pamiętać, że poza wiekiem wpływ na zdolności rozrodcze ma także palenie papierosów, zażywane leki czy wykonane operacje w obrębie jajników.

Myśląc o macierzyństwie w przyszłości, warto zrobić badania wcześniej – np. sprawdzić profil tarczycowy (TSH, FT4, FT3), poziom hormonu FSH, który jest odpowiedzialny za prawidłowe działanie układu rozrodczego u kobiet, a w przypadku nieregularnych cykli – sprawdzić poziom prolaktyny. Przy wydzieleniu mleka z brodawek sutkowych (mlekotok) warto sprawdzić poziom witaminy D₃, ponieważ jej niedobór obniża płodność. No i oczywiście AMH, który ocenia rezerwę jajnikową.

ABC opieki okołoporodowej – informatorCzym jest standard opieki okołoporodowej, jak zadbać o stan emocjonalny kobiet w ciąży, jakie są niefarmakologiczne metody łagodzenia bólu porodowego, kiedy karmienie piersią jest przeciwwskazane, jaką rolę pełnią hospicja perinatalne?

– Choć niski AMH nie przekreśla szansy na macierzyństwo, to znacząco je obniża – mamy mniej komórek do dyspozycji, a więc i mniejsze prawdopodobieństwo ciąży. Nie dość, że liczba komórek jest mniejsza, to jeszcze zazwyczaj są słabszej jakości, co związane jest z biologią starzenia – tłumaczy dr Sodowska.

Z wiekiem zwiększa się też ryzyko wad genetycznych.

– W przypadku chorób autoimmunologicznych warto zbadać AMH, bo o ile w razie słabego wyniku nie da się go zmienić, to można popracować nad jakością komórek jajowych – stosując odpowiednią suplementację, zdrowy styl życia, odpowiednie żywienie, uprawianie sportu. To wszystko bowiem modyfikuje jakość oocytów, a to jest nawet ważniejsze niż ich liczba – wyjaśnia ginekolog.