Jakie czynniki wikłają przebieg ciąży u kobiet z toczniem?

Toczeń rumieniowaty układowy dotyczy najczęściej młodych kobiet, które mogą zajść w ciążę. Choroba podstawowa może jednak prowadzić do powikłań okołoporodowych - które cechy stanowią czynnik prognostyczny? Odpowiedzi dostarcza metaanaliza z „The Lancet Rheumatology”.

Kobiety cierpiące z powodu tocznia mogą doznać zaostrzeń choroby się w czasie ciąży, szczególnie gdy w chwili poczęcia występuje aktywna choroba lub u których w przeszłości występowała nefropatia. Te zaostrzenia mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka powikłań takich jak zgon wewnątrzmaciczny, stan przedrzucawkowy, poród przedwczesny i SGA. Ponadto u kobiet z przeciwciałami antyfosfolipidowymi może wystąpić zakrzepica, a obecność przeciwciał anty-Ro/SSA i anty-La/SSB wymaga specjalnego monitorowania, ponieważ potomstwo jest narażone na ryzyko wrodzonego całkowitego bloku serca i tocznia noworodkowego.

Zespół holenderskich badaczy przeprowadził metaanalizę na podstawie danych uzyskanych z baz PubMed i Embase pod kątem publikacji przedstawiających czynniki predykcji wyników okołoporodowych u kobiet z toczniem; uwzględniono wszystkie badania, które opublikowano od momentu powstania bazy do 22 sierpnia 2023 roku. Badania wykluczano, jeśli wielkość próby była mniejsza niż 20 pacjentek, ograniczały się do ciąż mnogich, miały niejasny moment prognozowania lub zgłaszały wyłącznie złożony wynik.

Na podstawie analizy 10 355 ciąż u 8065 kobiet wykazano, że wcześniejsze toczniowe zapalenie nerek wiązało się ze zmniejszonym o 38 proc. prawdopodobieństwem porodu żywego, zwiększonym 2-krotnie ryzykiem porodu przedwczesnego i ponad 3-krotnie zwiększonym ryzykiem stanu przedrzucawkowego. Współistnienie nadciśnienia tętniczego wiązało się z 2,5-krotnie większym ryzykiem zaostrzenia choroby i ponad 2,5-krotnie zwiększoną szansą na poród przedwczesny, a także niemal 6-krotnie większe ryzyko stanu przedrzucawkowego. Aktywność choroby podstawowej w chwili poczęcia lub przed poczęciem była związana ze zwiększonym (niemal 3 razy) ryzykiem porodu przedwczesnego i stanu przedrzucawkowego (ponad 2 razy). Wtórny zespół antyfosfolipidowy z kolei wiązał się ze zmniejszonym aż o 60 proc. prawdopodobieństwem urodzenia żywego dziecka i zwiększonym ryzykiem utraty ciąży po 20. tygodniu ciąży (prawie 3-krotnie).

Podsumowując: nefropatia toczniowa, nadciśnienie tętnicze, wysoka aktywność choroby przed i w chwili poczęcia oraz wtórny zespół antyfosfolipidowy to główne czynniki predykcyjne poważnych powikłań okołoporodowych.