Jak włóknienie wątroby wpływa na przebieg infekcji COVID-19?

Badania naukowe wskazują, że nieprawidłowa aktywność aminotransferaz oraz innych parametrów wątrobowych może wiązać się z niepomyślnym rokowaniem klinicznym przebiegu infekcji COVID-19.

Stłuszczeniowa choroba wątroby związana z zaburzeniami metabolicznymi (ang. metabolic associated fatty liver disease – MAFLD) jest najczęstszą chorobą wątroby w krajach zachodnich, ściśle powiązaną z czynnikami ryzyka stanowiącymi składowe zespołu metabolicznego, a także z obecnością powikłań pozawątrobowych (chorobami sercowo-naczyniowymi, nowotworami, przewlekłą chorobą nerek). Jak podkreślają hiszpańscy badacze, niewiele jest danych dotyczących wpływu zwłóknienia wątroby na przebieg infekcji COVID-19. Opracowano wiele nieinwazyjnych testów bazujących na badaniach biochemicznych i służących do oceny stadium włóknienia wątroby oraz ryzyka jego nasilenia. Jednym z nich jest kalkulator FIB-4, wykorzystujący takie parametry, jak wiek, aktywność aminotransferaz: alaninowej (ALT) oraz asparaginianowej (AST) i liczba płytek krwi. Badania potwierdzają, że MAFLD odnotowano nawet u 38% pacjentów z COVID-19, obecność tej choroby wiązała się niestety z gorszym przebiegiem klinicznym zakażenia SARS-CoV-2.

Hiszpańscy badacze postanowili przeanalizować, jak zaawansowanie włóknienia wątroby wpływa na przebieg kliniczny COVID-19. Do badania włączono chorych od 35. do 65. roku życia, z potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 z pięciu szpitali (Madryt), hospitalizowanych od 26 lutego do 20 marca 2020 r. Wykluczono chorych ze zdiagnozowaną miopatią, zaburzeniami trombocytów, biorców przeszczepów oraz pacjentów leczonych lekami mielotoksycznymi. Dla każdego z pacjentów wyliczono wskaźnik FIB-4. Wartość FIB-4 poniżej 1,30 przyjęto za małe ryzyko wystąpienia zaawansowanego włóknienia wątroby, FIB-4 powyżej 2,67 przyjęto jako duże ryzyko zaawansowanego włóknienia, zaś FIB-4 pomiędzy 1,30 i 2,67 uznano za pośrednie ryzyko wystąpienia zaawansowanego włóknienia wątroby.

Celem badania była procentowa ocena pacjentów z COVID-19 ze współistniejącym dużym ryzykiem zaawansowania włóknienia wątroby oraz odpowiedź na pytanie, czy istnieje związek pomiędzy wartością FIB-4 a potrzebą wentylacji mechanicznej pacjentów z COVID-19.

Do badania włączono 160 chorych. Mediana czasu hospitalizacji wynosiła 29 dni. Mediana wieku wynosiła 55 lat, kobiety stanowiły 41,3% badanych. 39,4% pacjentów zgłosiło co najmniej 1 czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego, najczęściej była to otyłość (37%), nadciśnienie tętnicze (20%) i palenie papierosów (19,3%). Pacjentów z wcześniej zdiagnozowanymi chorobami dróg oddechowych lub serca było odpowiednio 12,6% i 21,3%. U 13 osób stwierdzono współistniejące choroby wątroby (w tym było 8 osób z MAFLD, 3 z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C, 1 z zapaleniem wątroby typu B i 1 z alkoholową chorobą wątroby). Mediana FIB-4 wynosiła 1,87 (IQR 1,34–2,90). W sumie 23,8% (38/160) pacjentów wymagało mechanicznej wentylacji przy medianie czasu wynoszącej 7 dni (IQR, 4–11 dni) od momentu przyjęcia do szpitala do momentu przekazania na OIT. U 45 pacjentów (28,1%) odnotowano wskaźnik FIB-4 ≥2,67.

Wykazano, że w grupie pacjentów z ryzykiem zaawansowanego włóknienia wątroby częściej stosowano wentylację mechaniczną (37,8% vs 18,3%; P = 0,009), a czas od rozpoznania COVID-19 do przyjęcia na OIT wynosił 5 dni vs 10 dni; P = 0,05). Aby ocenić wpływ COVID-19 na wskaźnik FIB-4, analizie poddano wyniki badań laboratoryjnych uzyskanych od 24 pacjentów (15%) z ostatnich 6 miesięcy. Odnotowano, że wartość ALT i AST znacznie wzrosła podczas zakażenia SARS-CoV-2, natomiast liczba płytek krwi pozostawała na tym samym poziomie.

Wykazano, że pacjenci z wyższym wskaźnikiem FIB-4 częściej wymagali wentylacji mechanicznej. Dodatkowo po uwzględnieniu pozostałych czynników ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19 (wiek, choroby współistniejące) FIB-4 ≥2,67 pozostawał niezależnym czynnikiem zwiększającym ryzyko potrzeby wentylacji mechanicznej.