Chroń dziecko

Rotawirusy odpowiadają za 40-50% przypadków ostrej biegunki wśród dzieci.1 Szacuje się, że w Polsce każdego roku z powodu zakażeń rotawirusowych 172 tysiące dzieci poniżej 5. roku życia wymaga porady ambulatoryjnej, a ponad 21 tysięcy jest hospitalizowanych.

Małe dzieci poznają świat na różne sposoby, także poprzez dotyk i smak. Okres, w którym niemal wszystko, co daje się wziąć do buzi jest przez malca oblizywane lub dotykane ustami, jest naturalną fazą rozwoju poznawczego. Nawet przy bardzo starannym sprzątaniu nie jest możliwe usunięcie wszystkich drobnoustrojów z otoczenia. Środki dezynfekujące nie zapewniają wystarczającej ochrony, gdyż rotawirusy są odporne na działanie wielu z nich. Długo utrzymują się na ciele oraz przedmiotach. Ma to ogromne znaczenie, gdyż rotawirusy rozprzestrzeniają się właśnie poprzez kontakt z drugim człowiekiem i zanieczyszczonymi przedmiotami. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą fekalno – oralną (przez przewód pokarmowy), niewykluczone jest także zakażenie drogą kropelkową (przez układ oddechowy).10 Do zakażenia rotawirusowego może dojść także podczas hospitalizacji dziecka z powodu innych chorób, co powoduje ok. 11 000 dodatkowych zachorowań w skali roku.

- Zakażony chory wydala wirusy już na dwa dni przed wystąpieniem pierwszych objawów. Po przebytej chorobie rotawirusy są wydalane ze stolcem przez kolejny tydzień lub dłużej. Niemowlęta i dzieci z niewydolnym układem immunologicznym mogą wydalać patogeny przez wiele tygodni, a nawet miesięcy – mówi dr Piotr Albrecht z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dziecka, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Przebieg choroby i nasilenie objawów zależy od indywidualnej odporności organizmu. Obserwuje się szerokie spektrum – od postaci łagodnej (najczęściej), do ciężkiego zapalenia żołądkowo-jelitowego z wodnistą biegunką, wymiotami i gorączką. Często (u 20-40% chorych), występują także objawy infekcji górnych dróg oddechowych. W niektórych ciężkich przypadkach, zwłaszcza niewłaściwie leczonych, może dojść do skrajnego odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych, wstrząsu hipowolemicznego*, a nawet zgonu.

- Znane są przypadki objawów spoza przewodu pokarmowego. U dzieci, chorobie mogą towarzyszyć objawy grypopodobne i drgawki gorączkowe. W przypadku osób w immunosupresji pojawiały się także objawy imitujące wstrząs septyczny – dodaje dr Albrecht.

U niektórych dzieci, w wyniku uszkodzenia nabłonka jelita cienkiego, dochodzi do wtórnej nietolerancji laktozy, a zanik kosmków jelitowych może prowadzić do upośledzenia trawienia i wchłaniania, manifestującego się przewlekłą biegunką.

- W momencie rozpoznania objawów choroby najważniejsze jest zapobieżenie i leczenie odwodnienia organizmu. W większości przypadków skuteczne jest nawadnianie doustne specjalnymi płynami, które nie tylko nawadniają, ale także uzupełniają straty elektrolitów powstające w przebiegu biegunki. Gdy nawadnianie doustne jest z jakichś względów niemożliwe lub nieskuteczne, konieczne jest nawadnianie dożylne w warunkach szpitalnych – podsumowuje dr Albrecht.
Skuteczną formą profilaktyki są doustne szczepionki, chroniące dzieci przed najczęściej występującymi szczepami wywołującymi infekcje rotawirusowe. Dzięki doustnej formie szczepionki podanie szczepienia jest bezbolesne dla dziecka. Na polskim rynku dostępne są 2 szczepionki przeciwko rotawirusom, różniące się m.in.liczbą dawek. W obydwu przypadkach pierwszą dawkę można podać już po ukończeniu przez dziecko 6. tygodnia życia. Szczepienie szczepionką dwudawkową należy zakończyć przed upływem 24. tygodnia życia.14 Schemat szczepienia drugą z dostępnych w Polsce szczepionek składa się z 3 dawek. Ich podanie trzeba zakończyć przed 26. tygodniem życia dziecka.