Co może detektyw z NFZ?
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 25.11.2018
Źródło: Bartosz Świdrak/KL
Trwają prace nad reformą przepisów dotyczących przeprowadzania kontroli przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Co ważne, projekt zawiera propozycje wpływające na zakres uprawnień kontrolerów NFZ, a tym samym również na sytuację podmiotów kontrolowanych. - Dotyczy on wszystkich podmiotów współpracujących z NFZ, a więc zarówno świadczeniodawców, osób uprawnionych, jak i aptek - pisze adwokat Bartosz Świdrak z kancelarii Fairfield.
Analiza Bartosza Świdraka:
- Wśród projektowanych przepisów najistotniejsze dotyczą zwiększenia uprawnień kontrolerów Narodowego Funduszu Zdrowia. Zmiany w tym zakresie mają na celu przede wszystkim przyspieszenie i zwiększenie skuteczności działań kontrolnych. Do najważniejszych z nich z pewnością należy zaliczyć:
- możliwość szerokiego prowadzenia kontroli bez zawiadomienia i poza godzinami pracy kontrolowanego – chociaż projekt zawiera określone gwarancje dla podmiotów kontrolowanych (na przykład wcześniejsze zawiadomienie o kontroli, prowadzenie jej wyłącznie w godzinach pracy podmiotu) to przepisy przewidują bardzo szerokie możliwości odstępstwa od tych zasad, między innymi w przypadku, gdy jest to niezbędne do przeciwdziałania popełnieniu wykroczenia czy naruszeniu praw pacjenta. W przypadku prowadzenia kontroli bez uprzedniego zawiadomienia przesłanką do tego jest wręcz podejrzenie niedopełnienia obowiązku umownego,
- zwiększenie uprawnień kontrolerów – kontrolerzy mają mieć również dostęp do wszystkich pomieszczeń, wszelkiej dokumentacji podmiotu, w tym finansowo-księgowej, a także mogą żądać udzielenia informacji i wyjaśnień od wszystkich osób biorących udział w czynnościach dotyczących kontroli. Projekt wreszcie przewiduje szerokie możliwości dowodowe, w tym prowadzenie oględzin, a nawet powołanie biegłego przez prezesa NFZ,
- usprawnienia dotyczące procedury kontrolnej – na przykład organy państwowe i samorządowe mają obowiązek współdziałania z prezesem NFZ. Projekt wskazuje, że podmioty te zobowiązane są do udzielania pomocy NFZ, w tym nieodpłatnego przekazywania dokumentów i informacji zgromadzonych w aktach spraw, ewidencjach i wynikach innych kontroli. Dodatkowo komunikacja pomiędzy NFZ a podmiotem kontrolowanym ma się odbywać co do zasady za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Przewiduje się również rezygnację z odrębnego przygotowywania protokołu kontroli i wystąpienia kontrolnego na rzecz jednego, całościowego wystąpienia kontrolnego, zawierającego zarówno ustalenia kontroli, jak i zalecenia pokontrolne.
Co więcej, projekt obejmuje również istotne zmiany systemowe. Najważniejsze z nich przewidują:
- centralizację wszystkich uprawnień kontrolnych przy prezesie NFZ – co ma zapewnić jednolitość i spójność postępowań (dotychczas kontrole były prowadzone przez oddziały wojewódzkie),
- stworzenie „korpusu kontrolnego”, czyli wyspecjalizowanej sekcji organizacyjnej NFZ w zakresie przeprowadzania kontroli (np. kontrolerzy muszą zdać egzamin przed komisją NFZ, zanim zostaną włączeni do korpusu),
- przyznanie kontrolerom ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych,
- ujednolicenie zasad kontroli dla wszystkich podmiotów będących w relacji z NFZ – w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stworzony zostanie nowy rozdział, kompleksowo regulujący postępowanie kontrolne; do tej pory przepisy były rozsiane po różnych ustawach i zawierały nieco odmienne reguły np. dla podmiotów leczniczych i aptek.
Powyższe zmiany pokazują jasną tendencję dążenia do usprawnienia postępowania i znaczącego rozszerzenia uprawnień NFZ. Wymaga podkreślenia, że pewne przepisy mogą budzić wątpliwości.
Na przykład projekt zawiera dość ogólną i niejasną regulację, zgodnie z którą, jeżeli NFZ może na podstawie posiadanych danych i informacji ustalić stan faktyczny co do nieprawidłowości związanych z realizacją umowy, to może zastosować sankcje wynikające z umowy lub przepisów prawa (bez przeprowadzenia postępowania kontrolnego, a więc i możliwości obiekcji ze strony podmiotu kontrolowanego). Z drugiej strony, mimo rozszerzenia uprawnień kontrolnych po stronie funduszu, do kontroli u przedsiębiorców zastosowanie znajdą gwarancje kontrolne określone w ustawie - Prawo przedsiębiorców, w tym na przykład możliwość wniesienia sprzeciwu względem czynności kontrolnych. W świetle ustawowego wyłączenia stosowania dwóch przepisów wspomnianej ustawy do kontroli NFZ, konieczność stosowania pozostałych przepisów tej ustawy do kontroli przedsiębiorców nie powinna budzić wątpliwości. WNadal kontrolowani będą mogli również zgłaszać ewentualne zastrzeżenia co do wystąpienia pokontrolnego do prezesa NFZ.
Bartosz Świdrak
Autor jest starszym prawnikiem w kancelarii Fairfield.
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania konta na Twitterze: www.twitter.com/MenedzerZdrowia.
- Wśród projektowanych przepisów najistotniejsze dotyczą zwiększenia uprawnień kontrolerów Narodowego Funduszu Zdrowia. Zmiany w tym zakresie mają na celu przede wszystkim przyspieszenie i zwiększenie skuteczności działań kontrolnych. Do najważniejszych z nich z pewnością należy zaliczyć:
- możliwość szerokiego prowadzenia kontroli bez zawiadomienia i poza godzinami pracy kontrolowanego – chociaż projekt zawiera określone gwarancje dla podmiotów kontrolowanych (na przykład wcześniejsze zawiadomienie o kontroli, prowadzenie jej wyłącznie w godzinach pracy podmiotu) to przepisy przewidują bardzo szerokie możliwości odstępstwa od tych zasad, między innymi w przypadku, gdy jest to niezbędne do przeciwdziałania popełnieniu wykroczenia czy naruszeniu praw pacjenta. W przypadku prowadzenia kontroli bez uprzedniego zawiadomienia przesłanką do tego jest wręcz podejrzenie niedopełnienia obowiązku umownego,
- zwiększenie uprawnień kontrolerów – kontrolerzy mają mieć również dostęp do wszystkich pomieszczeń, wszelkiej dokumentacji podmiotu, w tym finansowo-księgowej, a także mogą żądać udzielenia informacji i wyjaśnień od wszystkich osób biorących udział w czynnościach dotyczących kontroli. Projekt wreszcie przewiduje szerokie możliwości dowodowe, w tym prowadzenie oględzin, a nawet powołanie biegłego przez prezesa NFZ,
- usprawnienia dotyczące procedury kontrolnej – na przykład organy państwowe i samorządowe mają obowiązek współdziałania z prezesem NFZ. Projekt wskazuje, że podmioty te zobowiązane są do udzielania pomocy NFZ, w tym nieodpłatnego przekazywania dokumentów i informacji zgromadzonych w aktach spraw, ewidencjach i wynikach innych kontroli. Dodatkowo komunikacja pomiędzy NFZ a podmiotem kontrolowanym ma się odbywać co do zasady za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Przewiduje się również rezygnację z odrębnego przygotowywania protokołu kontroli i wystąpienia kontrolnego na rzecz jednego, całościowego wystąpienia kontrolnego, zawierającego zarówno ustalenia kontroli, jak i zalecenia pokontrolne.
Co więcej, projekt obejmuje również istotne zmiany systemowe. Najważniejsze z nich przewidują:
- centralizację wszystkich uprawnień kontrolnych przy prezesie NFZ – co ma zapewnić jednolitość i spójność postępowań (dotychczas kontrole były prowadzone przez oddziały wojewódzkie),
- stworzenie „korpusu kontrolnego”, czyli wyspecjalizowanej sekcji organizacyjnej NFZ w zakresie przeprowadzania kontroli (np. kontrolerzy muszą zdać egzamin przed komisją NFZ, zanim zostaną włączeni do korpusu),
- przyznanie kontrolerom ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych,
- ujednolicenie zasad kontroli dla wszystkich podmiotów będących w relacji z NFZ – w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stworzony zostanie nowy rozdział, kompleksowo regulujący postępowanie kontrolne; do tej pory przepisy były rozsiane po różnych ustawach i zawierały nieco odmienne reguły np. dla podmiotów leczniczych i aptek.
Powyższe zmiany pokazują jasną tendencję dążenia do usprawnienia postępowania i znaczącego rozszerzenia uprawnień NFZ. Wymaga podkreślenia, że pewne przepisy mogą budzić wątpliwości.
Na przykład projekt zawiera dość ogólną i niejasną regulację, zgodnie z którą, jeżeli NFZ może na podstawie posiadanych danych i informacji ustalić stan faktyczny co do nieprawidłowości związanych z realizacją umowy, to może zastosować sankcje wynikające z umowy lub przepisów prawa (bez przeprowadzenia postępowania kontrolnego, a więc i możliwości obiekcji ze strony podmiotu kontrolowanego). Z drugiej strony, mimo rozszerzenia uprawnień kontrolnych po stronie funduszu, do kontroli u przedsiębiorców zastosowanie znajdą gwarancje kontrolne określone w ustawie - Prawo przedsiębiorców, w tym na przykład możliwość wniesienia sprzeciwu względem czynności kontrolnych. W świetle ustawowego wyłączenia stosowania dwóch przepisów wspomnianej ustawy do kontroli NFZ, konieczność stosowania pozostałych przepisów tej ustawy do kontroli przedsiębiorców nie powinna budzić wątpliwości. WNadal kontrolowani będą mogli również zgłaszać ewentualne zastrzeżenia co do wystąpienia pokontrolnego do prezesa NFZ.
Bartosz Świdrak
Autor jest starszym prawnikiem w kancelarii Fairfield.
Zachęcamy do polubienia profilu "Menedżera Zdrowia" na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania konta na Twitterze: www.twitter.com/MenedzerZdrowia.
