Jak rozmawiać z pacjentem?

Śląski Uniwersytet Medyczny rozpoczyna kształcenie na nowym kierunku studiów podyplomowych.

Z badania samorządu lekarskiego sprzed kilku lat wynika, że nawet dwóch na trzech pacjentów, którzy korzystają z pomocy w placówkach ochrony zdrowia, negatywnie ocenia zaangażowanie lekarzy w ich proces leczenia i tzw. kompetencje miękkie.

Śląski Uniwersytet Medyczny rozpoczyna kształcenie na nowym kierunku studiów podyplomowych – to komunikacja interpersonalna w ochronie zdrowia.

• Kontakt z pacjentem jest podstawą każdego procesu terapeutycznego
• Efektywna komunikacja jest szczególnie istotna w sytuacjach, które mają związek z bezpieczeństwem, życiem i zdrowiem, zwłaszcza w kontekście medycznym lub terapeutycznym
• Nie można pomóc pacjentowi, bez zbudowania z nim właściwej relacji, której podstawą będzie zaufanie do profesjonalizmu i kompetencji komunikacyjnych pracowników ochrony zdrowia i terapeutów
• SUM rozpoczyna kształcenie na nowym kierunku studiów podyplomowych, który ma być odpowiedzią na te potrzeby

Nowy kierunek studiów na SUM
Z badania samorządu lekarskiego sprzed kilku lat wynika, że nawet dwóch na trzech pacjentów, którzy korzystają z pomocy w placówkach ochrony zdrowia, negatywnie ocenia zaangażowanie lekarzy w ich proces leczenia i tzw. kompetencje miękkie.

Tymczasem liczne badania naukowe potwierdzają, że dobra komunikacja między lekarzem a pacjentem i specjalistami innych dziedzin nauk o zdrowiu wiąże się z lepszym zdrowiem pacjentów oraz korzystnie wpływa na przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i wyniki leczenia.

– W kontekście psychoterapeutycznym, jak wiadomo, to relacja pacjenta z terapeutą jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za powodzenie terapii, niezależnie od modelu terapii, w którym pracuje terapeuta. Natomiast dobra komunikacja w zespole terapeutycznym przeciwdziała wypaleniu zawodowemu, niweluje również niebezpieczeństwo zaistnienia w środowisku pracy zachowań mobbingujących czy innych niszczących zdrowie psychiczne i fizyczne strategii – podkreśla dr n. hum. Katarzyna Szmaglińska, koordynator nowo powstałego kierunku w SUM.

Zdaniem dr Szmaglińskiej, tematyka komunikacji interpersonalnej zorientowanej na pacjenta powinna być więc na stałe wdrażana w kształceniu przeddyplomowym i podyplomowym pracowników ochrony zdrowia, dydaktyków, psychoterapeutów.

Program studiów podyplomowych z komunikacji interpersonalnej w ochronie zdrowia jest wynikiem pracy interdyscyplinarnego zespołu praktyków i teoretyków aktywnie zaangażowanych w edukowanie i rozwijanie holistycznego modelu opieki nad pacjentem. Atutem programu jest jego unikatowość w wielowymiarowości podejścia do zagadnień komunikacji oraz praktyczny charakter zajęć. Program jest bardzo bogaty i dostosowany do potrzeb pracowników ochrony zdrowia, oświaty, a także psychoterapii i psychoedukacji.

Wśród przedmiotów nowego kierunku znalazły się między innymi:

• komunikacja kliniczna,
• mediacje z elementami negocjacji,
• użycie narzędzi hipnoterapeutycznych, programowania neurolingwistycznego oraz technik oddechowych w pracy z pacjentem.
  

W programie studiów podyplomowych są też zajęcia dotyczące określonych grup pacjentów między innymi, pediatrycznych, a nawet podstawy języka migowego i e-komunikacja.

Ważny poziom empatii pracowników ochrony zdrowia BOLT
Zdecydowanie kluczem do odpowiednich kontaktów z pacjentami jest poziom empatii pracowników ochrony zdrowia.

Jak wygląda sytuacja w Polsce?

– Z badań Williama Chopika z Michigan State University wynika, że w 2016 r. Stany Zjednoczone Ameryki były na szóstym miejscu w pierwszej dziesiątce najbardziej empatycznych krajów na świecie. Niestety, Polska na 63 przebadane kraje na świecie zajęła 60. pozycję. To bardzo smutne i niebezpieczne. Być może to także jest przyczyna wielu różnych konfliktów w naszym życiu społecznym. Najwyższy czas, abyśmy w naszym kraju nie tylko mówili o empatii, ale zaczęli ją także rozwijać, począwszy od maleńkich dzieci już w przedszkolach i skończywszy na dorosłych. Z naszego akademickiego podwórka mogę potwierdzić na podstawie licznych polskich badań, że poziom empatii u studentów medycyny i młodych lekarzy się obniża. To jest czerwone światło dla władz uniwersytetów medycznych, aby podjęły kroki w kierunku tworzenia warsztatów rozwoju empatii w szkoleniu przeddyplomowym i podyplomowym. Efekty takich szkoleń będą z korzyścią dla nich samych i dla nas wszystkich – mówi prof. Jadwiga Jośko-Ochojska, neurofizjolog, była kierownik Katedry i Zakładu Medycyny i Epidemiologii Środowiskowej w SUM, a dziś autorka książek poświęconych zdrowiu i profilaktyce.

– W sześciopunktowej skali empatii średni poziom mieści się w granicach od dwóch do czterech punktów. Osoby z bardzo niską empatią na poziomie zero dzielą się na dwie grupy – pozytywne (nieczyniące zła) i negatywne, którymi są przestępcy – dodaje prof. Jośko-Ochojska.

– Jeśli krzywa przesuwa się w lewo, czyli w stronę osób ze zmniejszoną empatią, to w społeczeństwie zaczyna się bardzo źle dziać. W 2011 r. znów Amerykanie, poprzez liczne badania, stwierdzili, że empatia u nich znacznie się zmniejsza, i uznali to za sygnał, by zacząć skutecznie temu przeciwdziałać. W przeciwnym razie mogą wkrótce bać się wychodzić z domu. W tym samym roku wprowadzili więc do szkół przedmiot o nazwie empatia. Tam się po prostu jej uczy. Dla dorosłych zorganizowali we wszystkich miastach specjalne warsztaty rozwijające empatię. Zaskakujące, że najwięcej takich placówek otwarto w Los Angeles, mieście, w którym jest najwięcej milionerów. Sami Amerykanie przeprowadzili bowiem badania dowodzące, że im więcej ktoś ma pieniędzy, tym niższą ma empatię – mówi ekspertka.

Uczelnia zachęca do studiowania na nowym kierunku studiów podyplomowych – komunikacja interpersonalnna w ochronie zdrowia – wszystkich zainteresowanych doskonaleniem swoich kompetencji komunikacyjnych, a w szczególności:

• osoby pracujące w ochronie zdrowia, zatrudnione w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, szpitalach, poradniach podstawowej opieki zdrowotnej, świetlicach środowiskowych, domach opieki, szkołach, uczelniach itp.,
• osoby zarządzające zespołami lub sprawujące opiekę zdrowotną oraz społeczną – lekarzy, fizjoterapeutów, pielęgniarki, położne i absolwentów kierunków pokrewnych;
• dydaktyków, filozofów, pedagogów, psychologów, młodych psychoterapeutów chcących doskonalić swoje kompetencje komunikacyjne.
  

Rekrutacja na kierunek trwa do 15 września 2024 r.

Formularz zgłoszeniowy dostępny jest na stronie internetowej: www.sf.sum.edu.pl/formularz.

Więcej informacji na stronie: www.studiapodyplomowe.sum.edu.pl/komunikacja-interpersonalna-w-ochronie-zdrowia.

Szczegółowe informacje dotyczące kierunku (webinary) dostępne na stronach: www.youtube.com/webinar1 i www.youtube.com/webinar2.