Maria Pawlak: Ograniczenie rozprzestrzeniania się Klebsiella pneumoniae New Delhi to problem wszędzie
Redaktor: Krystian Lurka
Data: 13.03.2017
Źródło: Krystian Lurka
- Rozprzestrzenianie się Klebsiella pneumoniae New Delhi stanowi obecnie jeden z najpoważniejszych problemów epidemiologicznych. Nie tylko na Mazowszu, w Polsce, ale także w Europie i na świecie, dyrektorzy boryka się z wdrożeniem skutecznych metod ograniczających to zjawisko – przyznaje Maria Pawlak, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie.
Maria Pawlak, Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie i przewodnicząca Zespołu do spraw Ograniczenia Rozprzestrzeniania się szczepów Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy w województwie mazowieckim:
- Mimo obserwowanego wzrostu zarejestrowanych przypadków kolonizacji i zakażeń wywołanych wspomnianą bakterią obecny stan nie uzasadnia kreowania przez media paniki o istniejącej epidemii.
Liczba 1588 przypadków, które podane są już na początku artykułu przez pana doktora Tomasza Ozorowskiego i doktora Szczepana Cofty to dane skumulowane z lat 2013-2016, opublikowane na stronie KORLD.
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie prowadzi rejestrację danych dotyczącą KP NDM między innymi z indywidualnych zgłoszeń szpitali przesyłanych do powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych od czasu, kiedy w listopadzie 2015 roku Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie nakazał szpitalom obowiązkowe wprowadzenie zaleceń ministra zdrowia i konsultanta krajowego do spraw mikrobiologii lekarskiej.
Wytyczne PWIS w Warszawie zostały wdrożone niezwłocznie po otrzymaniu niepokojących sygnałów z KORLD i krajowego konsultanta ds. mikrobiologii lekarskiej pod koniec 2015 r. kiedy to skala zjawiska na Mazowszu miała rozmiary ponad dwukrotnie większe (ponad 400 przypadków) niż w Wielkopolsce w 2014 roku (liczba przypadków około 150).
Zasady postępowania zostały przesłane do wszystkich szpitali mazowieckich w celu ich niezwłocznego wdrożenia. Są to działania tożsame z tymi, które podjęto w szpitalach wielkopolskich.
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie opiera swą wiedzę na danych z różnych źródeł, do których ma dostęp i które bez przerwy są monitorowane i analizowane w kontekście sytuacji epidemiologicznej na Mazowszu w kwestii obecności KP NDM.
Podajemy więc poniżej dane za rok 2016. Z uwagi na sprawozdania kwartalne, informacje o sytuacji w pierwszych miesiącach tego roku będą nam znane na początku kwietnia.
Według raportu KORLD w 2015 na terenie Mazowsza stwierdzono 410 przypadków natomiast w okresie czterech kwartałów 2016 r. (do końca grudnia) odnotowano 1398 pacjentów z obecnością bakterii NDM na Mazowszu. Liczba zgłaszanych od 2016 roku do organów mazowieckiej inspekcji sanitarnej przypadków KP NDM wyniosła 1328.
Dane zebrane przez WSSE w Warszawie na podstawie zgłoszeń ze szpitali do poszczególnych PSSE województwa mazowieckiego są porównywane i zbliżone do danych KORLD. W pierwszych trzech kwartałach 2016 roku liczba pacjentów z NDM zwiększała się, natomiast w czwartym kwartale zaczęła się zmniejszać.
Dane w rozbiciu na poszczególne kwartały:
Należy odnieść te liczby do liczby wszystkich hospitalizacji na Mazowszu - największego województwa w Polsce z największą liczbą szpitali na swoim terenie (171 placówek łącznie z tzw. ,,szpitalami jednodniowymi”).
Miesięcznie mamy więc średnio około 120 zgłoszonych przypadków, przy ogólnej liczbie zgłoszeń w 2016 roku - 1328 na ponad 1 mln 350 tys. hospitalizacji rocznie w woj. mazowieckim (według raportów rocznych o zakażeniach z 2015 r.) co daje wskaźnik około 1 na 1000 hospitalizacji.
Wzrost zarejestrowanych przypadków nastąpił po wzmożeniu nadzoru epidemiologicznego w 2016 r. na Mazowszu m.in. świadczy to o skuteczności rejestracji chorób i zakażeń a w przypadku KP New Delhi także bezobjawowego nosicielstwa oraz podjętych i realizowanych działaniach zapobiegawczych zarówno przez organy inspekcji sanitarnej, jak i szpitale.
Dzięki staraniom specjalistów i aktywności szpitali, podjęto działania celem uszczelnienia nadzoru epidemiologicznego oraz zwiększenia efektywności działań w szpitalach w związku z występowaniem bakterii CPE/NDM.
Szpitale zostały zobligowane do przeprowadzania badań przesiewowych u pacjentów przy przyjęciu do szpitala, przestrzegania zasad izolacji pacjentów, zwiększenia natężenia kontroli wewnętrznych w tym zakresie oraz comiesięcznego raportowania danych epidemiologicznych do PSSE oraz bieżącego zgłaszania wszystkich pojedynczych przypadków i ognisk epidemicznych.
I to właśnie realizacja na wielką skalę obowiązkowych badań przesiewowych u pacjentów przyjmowanych do szpitali mazowieckich pozwala wychwycić zarówno objawowe zakażenia wywołane tą bakterią, jak i przypadki kolonizacji, które stanowią większość (ponad 70%).
Z danych o badaniach laboratoryjnych przeprowadzonych przez szpitale w roku 2016 na Mazowszu wynika, że wykonano ok. 68 tys. badań przesiewowych u pacjentów, w wyniku których wykryto ponad 900 osób z obecnością bakterii NDM, co stanowiło 1.4 % przebadanych.
Należy podkreślić, że na Mazowszu działania podjęto na szeroką skalę, jednak najtrudniejsza sytuacja ciągle dotyczy szpitali o przestarzałej infrastrukturze, wieloosobowych salach bez łazienek oraz wszędzie tam, gdzie występują poważne niedobory personelu medycznego. Z danych PWIS w Warszawie wynika, że nie wszyscy pacjenci z NDM są prawidłowo izolowani. Tylko w około 40% przypadków izolatki spełniały wymagania.
Natomiast wbrew temu, co sugeruje w mediach doktor Ozorowski i doktor Szczepan Cofta, spośród funkcjonujących na terenie Warszawy szpitali problem z transmisją KP New Dehli raportowało w 2016 około 16% placówek, a nie ,,zdecydowana większość”.
W ramach działań zmierzających do ograniczenia skali zjawiska na Mazowszu od ponad roku działa Zespół ds. Ograniczenia Rozprzestrzeniania się Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy w województwie mazowieckim, pod patronatem naukowym konsultanta krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, składający się z przedstawicieli Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków, Zespołów Kontroli Zakażeń Szpitalnych we współpracy z przedstawicielami organów administracji publicznej, konsultantami wojewódzkimi epidemiologii, chorób zakaźnych, mikrobiologii, pielęgniarstwa epidemiologicznego oraz ekspertami epidemiologii i mikrobiologii szpitalnej.
W 2016 r. odbywały się spotkania wyżej wymienionego zespołu. Wszystkie dane i ustalenia na bieżąco były przekazywane do Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Ponadto PWIS w Warszawie zorganizował w czerwcu i grudniu 2016 r. spotkania z przedstawicielami szpitali oraz Państwowymi Inspektorami Sanitarnymi woj. mazowieckiego, podkreślając wagę problemu. W 2016 r. przeprowadzono także wiele szkoleń specjalistycznych dla personelu medycznego w szpitalach, odbyło się kilkanaście konferencji i warsztatów poświęconych tej tematyce.
Zadaniem PWIS w Warszawie, zgodnie z posiadanymi kompetencjami, jest przede wszystkim monitorowanie aktualnej sytuacji epidemiologicznej w zakresie występowania szczepów Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy na terenie województwa mazowieckiego, w szczególności na terenie miasta stołecznego Warszawy oraz wzmożenie nadzoru epidemiologicznego poprzez przeprowadzane kontrole.
Wzmożone w 2016 r. kontrole organów inspekcji sanitarnej w szpitalach mazowieckich weryfikują wdrażanie i stosowanie przez zespoły ds. zakażeń szpitalnych aktualnych zaleceń i wytycznych. Jednym z najczęściej wydawanych zaleceń jest wprowadzenie ścisłego nadzoru nad procedurami higieny rąk i prowadzenie analiz zużycia preparatów dezynfekcyjnych do rąk.
Dodam z najnowszych informacji, że w 2016 r. Mazowiecka Inspekcja Sanitarna przeprowadziła 107 kontroli w szpitalach na Mazowszu tylko pod kątem sprawdzenia realizacji wdrażania wytycznych dot. KP NDM.
Należy podkreślić, że dużą rolę odgrywają w zakresie ograniczania skali zjawiska organy założycielskie i kierownictwo placówek, a także płatnik, które muszą uwzględnić nowe wymagania związane z walką z lekoopornymi patogenami, w tym, w szczególności zapewnienie możliwości izolacji, odpowiedniej ilości preparatów dezynfekcyjnych, środków ochrony indywidualnej oraz badań mikrobiologicznych.
Sprawa rozprzestrzeniania się Klebsiella pneumoniae New Delhi stanowi obecnie jeden z najpoważniejszych problemów epidemiologicznych - nie tylko na Mazowszu, w Polsce, ale także w Europie i na świecie - boryka się z wdrożeniem skutecznych metod ograniczających to zjawisko. Na obecnym etapie całkowita eradykacja lekoopornych drobnoustrojów nie wydaje się możliwa, ale dzięki podejmowanym działaniom, możliwe jest spowolnienie transmisji tych zagrożeń w szpitalach.
Sytuacja w wielu placówkach warszawskich w zakresie przestarzałej infrastruktury, braku izolatek i niedoboru personelu uznajemy za niepokojącą i zarówno służby epidemiologiczne, jak i szpitale nie bagatelizują problemu, co wyrażone jest skalą badań przesiewowych, jak i wzmożonymi kontrolami i szkoleniami z zakresu procedur higienicznych. Dlatego najważniejsze wydaje się zwrócenie szczególnej uwagi, także poprzez szeroko zakrojone działania informacyjno-edukacyjne mediów, na problem higieny i dezynfekcji rąk personelu szpitalnego, jak i samych pacjentów i ich bliskich.
Przeczytaj także: "Posobkiewicz zapowiada rozporządzenie, które ograniczy rozprzestrzenianie się Klebsiella pneumoniae New Delhi" i "Klebsiella pneumoniae New Delhi w polskich szpitalach to sytuacja bez precedensu!".
- Mimo obserwowanego wzrostu zarejestrowanych przypadków kolonizacji i zakażeń wywołanych wspomnianą bakterią obecny stan nie uzasadnia kreowania przez media paniki o istniejącej epidemii.
Liczba 1588 przypadków, które podane są już na początku artykułu przez pana doktora Tomasza Ozorowskiego i doktora Szczepana Cofty to dane skumulowane z lat 2013-2016, opublikowane na stronie KORLD.
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie prowadzi rejestrację danych dotyczącą KP NDM między innymi z indywidualnych zgłoszeń szpitali przesyłanych do powiatowych stacji sanitarno-epidemiologicznych od czasu, kiedy w listopadzie 2015 roku Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie nakazał szpitalom obowiązkowe wprowadzenie zaleceń ministra zdrowia i konsultanta krajowego do spraw mikrobiologii lekarskiej.
Wytyczne PWIS w Warszawie zostały wdrożone niezwłocznie po otrzymaniu niepokojących sygnałów z KORLD i krajowego konsultanta ds. mikrobiologii lekarskiej pod koniec 2015 r. kiedy to skala zjawiska na Mazowszu miała rozmiary ponad dwukrotnie większe (ponad 400 przypadków) niż w Wielkopolsce w 2014 roku (liczba przypadków około 150).
Zasady postępowania zostały przesłane do wszystkich szpitali mazowieckich w celu ich niezwłocznego wdrożenia. Są to działania tożsame z tymi, które podjęto w szpitalach wielkopolskich.
Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie opiera swą wiedzę na danych z różnych źródeł, do których ma dostęp i które bez przerwy są monitorowane i analizowane w kontekście sytuacji epidemiologicznej na Mazowszu w kwestii obecności KP NDM.
Podajemy więc poniżej dane za rok 2016. Z uwagi na sprawozdania kwartalne, informacje o sytuacji w pierwszych miesiącach tego roku będą nam znane na początku kwietnia.
Według raportu KORLD w 2015 na terenie Mazowsza stwierdzono 410 przypadków natomiast w okresie czterech kwartałów 2016 r. (do końca grudnia) odnotowano 1398 pacjentów z obecnością bakterii NDM na Mazowszu. Liczba zgłaszanych od 2016 roku do organów mazowieckiej inspekcji sanitarnej przypadków KP NDM wyniosła 1328.
Dane zebrane przez WSSE w Warszawie na podstawie zgłoszeń ze szpitali do poszczególnych PSSE województwa mazowieckiego są porównywane i zbliżone do danych KORLD. W pierwszych trzech kwartałach 2016 roku liczba pacjentów z NDM zwiększała się, natomiast w czwartym kwartale zaczęła się zmniejszać.
Dane w rozbiciu na poszczególne kwartały:
Należy odnieść te liczby do liczby wszystkich hospitalizacji na Mazowszu - największego województwa w Polsce z największą liczbą szpitali na swoim terenie (171 placówek łącznie z tzw. ,,szpitalami jednodniowymi”).
Miesięcznie mamy więc średnio około 120 zgłoszonych przypadków, przy ogólnej liczbie zgłoszeń w 2016 roku - 1328 na ponad 1 mln 350 tys. hospitalizacji rocznie w woj. mazowieckim (według raportów rocznych o zakażeniach z 2015 r.) co daje wskaźnik około 1 na 1000 hospitalizacji.
Wzrost zarejestrowanych przypadków nastąpił po wzmożeniu nadzoru epidemiologicznego w 2016 r. na Mazowszu m.in. świadczy to o skuteczności rejestracji chorób i zakażeń a w przypadku KP New Delhi także bezobjawowego nosicielstwa oraz podjętych i realizowanych działaniach zapobiegawczych zarówno przez organy inspekcji sanitarnej, jak i szpitale.
Dzięki staraniom specjalistów i aktywności szpitali, podjęto działania celem uszczelnienia nadzoru epidemiologicznego oraz zwiększenia efektywności działań w szpitalach w związku z występowaniem bakterii CPE/NDM.
Szpitale zostały zobligowane do przeprowadzania badań przesiewowych u pacjentów przy przyjęciu do szpitala, przestrzegania zasad izolacji pacjentów, zwiększenia natężenia kontroli wewnętrznych w tym zakresie oraz comiesięcznego raportowania danych epidemiologicznych do PSSE oraz bieżącego zgłaszania wszystkich pojedynczych przypadków i ognisk epidemicznych.
I to właśnie realizacja na wielką skalę obowiązkowych badań przesiewowych u pacjentów przyjmowanych do szpitali mazowieckich pozwala wychwycić zarówno objawowe zakażenia wywołane tą bakterią, jak i przypadki kolonizacji, które stanowią większość (ponad 70%).
Z danych o badaniach laboratoryjnych przeprowadzonych przez szpitale w roku 2016 na Mazowszu wynika, że wykonano ok. 68 tys. badań przesiewowych u pacjentów, w wyniku których wykryto ponad 900 osób z obecnością bakterii NDM, co stanowiło 1.4 % przebadanych.
Należy podkreślić, że na Mazowszu działania podjęto na szeroką skalę, jednak najtrudniejsza sytuacja ciągle dotyczy szpitali o przestarzałej infrastrukturze, wieloosobowych salach bez łazienek oraz wszędzie tam, gdzie występują poważne niedobory personelu medycznego. Z danych PWIS w Warszawie wynika, że nie wszyscy pacjenci z NDM są prawidłowo izolowani. Tylko w około 40% przypadków izolatki spełniały wymagania.
Natomiast wbrew temu, co sugeruje w mediach doktor Ozorowski i doktor Szczepan Cofta, spośród funkcjonujących na terenie Warszawy szpitali problem z transmisją KP New Dehli raportowało w 2016 około 16% placówek, a nie ,,zdecydowana większość”.
W ramach działań zmierzających do ograniczenia skali zjawiska na Mazowszu od ponad roku działa Zespół ds. Ograniczenia Rozprzestrzeniania się Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy w województwie mazowieckim, pod patronatem naukowym konsultanta krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej, składający się z przedstawicieli Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków, Zespołów Kontroli Zakażeń Szpitalnych we współpracy z przedstawicielami organów administracji publicznej, konsultantami wojewódzkimi epidemiologii, chorób zakaźnych, mikrobiologii, pielęgniarstwa epidemiologicznego oraz ekspertami epidemiologii i mikrobiologii szpitalnej.
W 2016 r. odbywały się spotkania wyżej wymienionego zespołu. Wszystkie dane i ustalenia na bieżąco były przekazywane do Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Ponadto PWIS w Warszawie zorganizował w czerwcu i grudniu 2016 r. spotkania z przedstawicielami szpitali oraz Państwowymi Inspektorami Sanitarnymi woj. mazowieckiego, podkreślając wagę problemu. W 2016 r. przeprowadzono także wiele szkoleń specjalistycznych dla personelu medycznego w szpitalach, odbyło się kilkanaście konferencji i warsztatów poświęconych tej tematyce.
Zadaniem PWIS w Warszawie, zgodnie z posiadanymi kompetencjami, jest przede wszystkim monitorowanie aktualnej sytuacji epidemiologicznej w zakresie występowania szczepów Klebsiella pneumoniae wytwarzających karbapenemazy na terenie województwa mazowieckiego, w szczególności na terenie miasta stołecznego Warszawy oraz wzmożenie nadzoru epidemiologicznego poprzez przeprowadzane kontrole.
Wzmożone w 2016 r. kontrole organów inspekcji sanitarnej w szpitalach mazowieckich weryfikują wdrażanie i stosowanie przez zespoły ds. zakażeń szpitalnych aktualnych zaleceń i wytycznych. Jednym z najczęściej wydawanych zaleceń jest wprowadzenie ścisłego nadzoru nad procedurami higieny rąk i prowadzenie analiz zużycia preparatów dezynfekcyjnych do rąk.
Dodam z najnowszych informacji, że w 2016 r. Mazowiecka Inspekcja Sanitarna przeprowadziła 107 kontroli w szpitalach na Mazowszu tylko pod kątem sprawdzenia realizacji wdrażania wytycznych dot. KP NDM.
Należy podkreślić, że dużą rolę odgrywają w zakresie ograniczania skali zjawiska organy założycielskie i kierownictwo placówek, a także płatnik, które muszą uwzględnić nowe wymagania związane z walką z lekoopornymi patogenami, w tym, w szczególności zapewnienie możliwości izolacji, odpowiedniej ilości preparatów dezynfekcyjnych, środków ochrony indywidualnej oraz badań mikrobiologicznych.
Sprawa rozprzestrzeniania się Klebsiella pneumoniae New Delhi stanowi obecnie jeden z najpoważniejszych problemów epidemiologicznych - nie tylko na Mazowszu, w Polsce, ale także w Europie i na świecie - boryka się z wdrożeniem skutecznych metod ograniczających to zjawisko. Na obecnym etapie całkowita eradykacja lekoopornych drobnoustrojów nie wydaje się możliwa, ale dzięki podejmowanym działaniom, możliwe jest spowolnienie transmisji tych zagrożeń w szpitalach.
Sytuacja w wielu placówkach warszawskich w zakresie przestarzałej infrastruktury, braku izolatek i niedoboru personelu uznajemy za niepokojącą i zarówno służby epidemiologiczne, jak i szpitale nie bagatelizują problemu, co wyrażone jest skalą badań przesiewowych, jak i wzmożonymi kontrolami i szkoleniami z zakresu procedur higienicznych. Dlatego najważniejsze wydaje się zwrócenie szczególnej uwagi, także poprzez szeroko zakrojone działania informacyjno-edukacyjne mediów, na problem higieny i dezynfekcji rąk personelu szpitalnego, jak i samych pacjentów i ich bliskich.
Przeczytaj także: "Posobkiewicz zapowiada rozporządzenie, które ograniczy rozprzestrzenianie się Klebsiella pneumoniae New Delhi" i "Klebsiella pneumoniae New Delhi w polskich szpitalach to sytuacja bez precedensu!".
