Polacy leki zażywają bez umiaru

- Aż jedna trzecia osób po 65 roku życia bierze co najmniej pięć leków dziennie, a rekordziści ponad 20 substancji czynnych. Zażywanie wielu medykamentów jednocześnie zwiększa ryzyko powikłań i wzajemnych interakcji - wynika z raportu „NFZ o zdrowiu. Polipragmazja” zaprezentowanego w czwartek (27 lutego). Rozpoczyna się kampania edukacyjna na temat bezpiecznego przyjmowania farmaceutyków.

Polipragmazja, nazywana też wielolekowością, to przyjmowanie co najmniej pięć leków jednocześnie. Taka sytuacja może zagrażać każdemu pacjentowi, ale szczególnie dla osób starszych, które są obciążone chorobami przewlekłymi, na przykład, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym i niewydolnością krążenia. Eksperci podkreślają, że starzenie się społeczeństwa i równoczesne wydłużanie życia sprawiają, że polipragmazja pozostająca poza nadzorem jest zjawiskiem aktualnym i niebezpiecznym.

– Nawet najlepszy lek może wywołać objawy uboczne, a nieprawidłowo stosowany może doprowadzić do potencjalnie ciężkich powikłań. Osoby w starszym wieku, z racji częstego nakładania się licznych schorzeń, zażywają zwykle duże ilości leków. Wielolekowość, czasem konieczna, jednak zawsze potencjalnie obciążona możliwością rozwoju objawów niepożądanych, powinna być ograniczana – nie ma wątpliwości Andrzej Matyja, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

Narodowy Fundusz Zdrowia opublikował specjalny raport o polipragmazji, który szczegółowo opisuje to zjawisko z polskiej perspektywy. Fundusz przywołuje dane z 2018 roku. - Ponad 2 mln Polaków wykupiło w ciągu miesiąca więcej niż pięć substancji czynnych. Rekordziści ponad 20 substancji czynnych. Takich pacjentów było aż 321. Im większa liczba substancji wykupionych w krótkim czasie, tym wyższe ryzyko istnienia nieprawidłowej polipragmazji - wynika z dokumentu.

– Wielolekowość często jest konieczna w skutecznych terapiach leczniczych. Jednak, aby była bezpieczna dla naszego zdrowia, powinna przebiegać zawsze pod kontrolą lekarską i w konsultacji z farmaceutą – podkreśla Adam Niedzielski, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia.

Polipragmazja to nie tylko problem przyjmowania kilku leków jednocześnie, ale także interakcji między lekami, a także między lekami a pożywieniem i ziołami, których prawdopodobieństwo wystąpienia rośnie wraz z liczbą przyjmowanych, często samodzielnie, medykamentów.

Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że w 2018 roku najliczniejszą grupą wśród badanych, narażonych na interakcje, były osoby, które wykupiły w tym samym czasie leki hipotensyjne (ponad 7,3 mln osób) oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (prawie 5,9 mln osób).

– Niestety, wielu pacjentów nie jest świadomych zagrożenia jakie niesie ze sobą tzw. wielolekowość. Jest ono tym większe, że często o zakupie danego medykamentu decyduje reklama czy porada osoby nam bliskiej, która nie ma specjalistycznej wiedzy. Pamiętajmy, że każdy z nas ma indywidualne potrzeby zdrowotne. Preparat, który pomógł znajomemu, nie zawsze będzie odpowiedni również dla nas. Pacjent powinien być szczególnie czujny, jeśli oprócz leków przepisanych przez lekarza, zażywa te bez recepty – zauważa Elżbieta Piotrowska-Rutkowska, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.

Nieracjonalne przyjmowanie kilku leków równocześnie może prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych, groźnych dla zdrowia a nawet życia. Mowa, między innymi, o krwawieniach z przewodu pokarmowego lub depresji oddechowej.

– Polipragmazja jest wyzwaniem zarówno dla pracowników ochrony zdrowia, jak i samych pacjentów. Działania w tym obszarze są konieczne. Nie jest bowiem prawdą, że im więcej leków stosowanych jest przez jednego pacjenta, tym lepiej – przekonuje prof. Przemysław Kardas, kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi, jeden z recenzentów nowego raportu NFZ.

Aby ograniczyć zjawisko polipragmazji fundusz wspólnie z Naczelną Izbą Aptekarską i Naczelną Izbą Lekarską rozpoczynają akcję edukacyjną „Świadomy pacjent – skuteczna terapia”. W ramach akcji, w każdy czwartek marca 2020 r., w oddziałach wojewódzkich NFZ będą dyżurować farmaceuci, którzy bezpłatnie doradzą pacjentom, jak właściwie przyjmować medykamenty. Pacjenci otrzymają też ośmiostronicowy, kompleksowy materiał informacyjny o bezpiecznym zażywaniu leków oraz praktyczne bloczki, pomocne w notowaniu medykamentów przed wizytą u lekarza lub konsultacją z farmaceutą.

– Każda decyzja związana z terapią i suplementacją powinna być skonsultowana z fachowym personelem medycznym. Nasz rola jest tu kluczowa, ponieważ farmaceuta ma wiedzę o lekach i ich wpływie na organizm. Dlatego korzystajmy z jego porad w razie wątpliwości – zachęca Elżbieta Piotrowska-Rutkowska.

Jeśli chcesz ściągnąć dokument, kliknij w: „NFZ o zdrowiu. Polipragmazja”

Przeczytaj także: „NFZ o zdrowiu. Depresja”.

Zachęcamy do polubienia profilu „Menedżera Zdrowia” na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.