Premier przyznał nagrody za osiągnięcia naukowe i rozprawy doktorskie

W uznaniu wkładu w rozwój polskiej nauki co roku wręczana jest Nagroda Prezesa Rady Ministrów – wyróżnionych nią zostało wielu naukowców związanych z medycyną i farmacją.

Zespół do spraw Nagród Biura Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów przedstawił laureatów nagród naukowych Prezesa Rady Ministrów za 2023 r.

W kategorii za wyróżniającą się rozprawę doktorską:

• dr Tomasz Jakub Danel – „Metody uczenia głębokiego w naukach farmaceutycznych” (informatyka techniczna i telekomunikacja), zgłoszony przez Uniwersytet Jagielloński, rekomendowany przez prof. dr. hab. Krzysztofa Jassema. Za  opracowanie nowatorskiej architektury przestrzennych sieci splotowych i jej zastosowanie w opracowywaniu nowych leków z wykorzystaniem aktualnych osiągnięć sztucznej inteligencji.
• dr Sandra Johanna Lange – „Wiedza, bariery i praktyka pielęgniarska w opiece nad pacjentem z delirium w oddziale intensywnej terapii” (nauki o zdrowiu), zgłoszona przez Gdański Uniwersytet Medyczny, rekomendowana przez prof. dr. hab. Marka Krawczyka. Za rozszerzenie dotychczasowej wiedzy na temat niefarmakologicznych metod, które mogą w skuteczny sposób zmniejszyć częstość występowania i czas trwania delirium. Za zwrócenie uwagi na istotną rolę rodziny w opiece nad pacjentem z delirium oraz ukazanie poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego na temat majaczenia, co daje wgląd w aktualne praktyki pielęgniarskie oceny i monitorowania delirium u pacjentów oddziałów intensywnej terapii w Polsce oraz wskazuje bariery utrudniające wdrożenie prawidłowych praktyk zgodnych z międzynarodowymi zaleceniami.
• dr Adrianna Skwira-Rucińska – „Biokompatybilne nośniki substancji leczniczej do tkanki kostnej na bazie mezoporowatych materiałów krzemionkowych” (nauki farmaceutyczne), zgłoszona przez Gdański Uniwersytet Medyczny, rekomendowana przez prof. dr. hab. Roberta Michnika. Za oryginalne rozwiązanie polegające na opracowaniu innowacyjnych rusztowań kolagenowo-krzemionkowych do miejscowego leczenia zakażeń bakteryjnych kości. Dotychczasowy sposób leczenia zwiększa ryzyko niepożądanych oddziaływań ogólnoustrojowych. Opracowanie rusztowań kolagenowo-krzemionkowych do miejscowego leczenia zakażeń bakteryjnych kości, należy uznać osiągnięcie o nowatorskim charakterze i z dużą szansą na wdrożenie.
• dr Maja Szymańska-Lejman – „Wpływ polimorfizmu DNA pomiędzy homologami na formowanie mejotycznych crossing-over w skali całogenomowej i na poziomie gorących miejsc rekombinacji u Arabidopsis thaliana” (nauki biologiczne), zgłoszona przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,  rekomendowana przez prof. dr. hab. Marka Figlerowicza. Za badania jednego z najważniejszych procesów generujących zmienność genetyczną komórek płciowych. Proces ten polega na tasowaniu (rekombinacji) homologicznych chromosomów, podczas tworzenia żeńskich oraz męskich komórek rozrodczych. W rezultacie każdy organizm potomny posiada swój własny unikatowy genom.
• dr Piotr Stępnicki – „Development of new bioactive compounds targeting the dopamine and serotonin systems as potential drugs for the treatment of schizophrenia/Opracowanie nowych związków bioaktywnych ukierunkowanych na układy dopaminy i serotoniny jako potencjalnych leków do leczenia schizofrenii” (nauki farmaceutyczne), zgłoszony przez Uniwersytet Medyczny w Lublinie, rekomendowany przez prof. dr hab. Ewę Wender-Ożegowską. Za interdyscyplinarne badania łączące techniki syntezy chemicznej, biologii molekularnej, badań in vivo oraz modelowania komputerowego, które zaowocowały uzyskaniem nowych, nieopisanych wcześniej związków chemicznych. Ich charakterystyka farmakologiczna i strukturalna poszerza obecny stan wiedzy dotyczący sygnalizacji poprzez receptory GPCR, mogą też przyczynić się do odkrycia skuteczniejszych leków do leczenia schizofrenii.

W kategorii za wysoko ocenione osiągnięcia naukowe będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego:

• dr hab. inż. Sabina Lachowicz-Wiśniewska – „Identyfikacja, określenie stabilności oraz biodostępności związków bioaktywnych w produktach funkcjonalnych o ukierunkowanych właściwościach prozdrowotnych” (nauki o zdrowiu), zgłoszona przez Uniwersytet Kaliski im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, rekomendowana przez prof. dr hab. Ewę Flaczyk. Za oryginalne i nowatorskie rozwiązanie problemu istotnego z punktu widzenia nauki i zdrowia dotyczącego identyfikacji kluczowych czynników determinujących wysoką stabilność termolabilnych związków prozdrowotnym z owoców świdośliwy (łączy właściwości aronii i borówki wysokiej) i ich biodostępność w produktach funkcjonalnych, uwzględniając trudne warunki przewodu pokarmowego i procesu produkcji w strategii i prewencji stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych. Za umiejętnie łączenie badań podstawowych z praktyką produkcyjną.
  
• dr hab. Monika Emilia Marcinkowska – „Nowe kierunki poszukiwania efektywnej terapii schorzeń OUN opartej na modulacji funkcji receptorów GABA-A” (nauki farmaceutyczne), zgłoszona przez Uniwersytet Jagielloński, rekomendowana przez prof. dr. hab. Marka Krawczyka.
  Za identyfikację ligandów receptorów α1-GABA-A, które wykazały istotną efektywność w modulowaniu psychoz w badaniach przedklinicznych, co pozwoliło zdefiniowanie subpopulacji receptorów α1-GABA-A jako innowacyjny cel molekularny dla rozwoju nowej generacji atypowych leków przeciwpsychotycznych. Prezentowane wyniki stanowiły pierwsze na świecie doniesienia o takim charakterze.
• dr hab. Paweł Jan Sikorski – „Chemicznie modyfikowany RNA jako narzędzie do badania metabolizmu kwasów nukleinowych o potencjale terapeutycznym” (nauki biologiczne), zgłoszony przez Uniwersytet Warszawski, rekomendowany przez prof. dr. hab. Marka Figlerowicza. Za rozprawę koncentrującą się wokół zagadnień dotyczących tworzenia wiarygodnych metod umożliwiających analizę efektywności działania terapeutycznych i szczepionkowych RNA oraz śledzenia ich losów w organizmie człowieka. Badania tworzą fundamenty dla bezpiecznego i skutecznego stosowania leków bazujących na RNA.

W kategorii za osiągnięcie w zakresie działalności naukowej, w tym twórczości artystycznej lub działalności wdrożeniowej:

• prof. dr hab. Piotr Ponikowski i prof. dr hab. Ewa A. Jankowska – „Nowatorska forma leczenia chorych na niewydolność serca usankcjonowana w zaleceniach Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego: dożylna suplementacja żelaza jako leczenie zmniejszające hospitalizacje z powodu niewydolności serca oraz poprawiające jakość życia u chorych na niewydolność serca z niedoborem żelaza” (nauki medyczne), zgłoszeni przez Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, rekomendowani przez prof. dr. hab. Piotra Suwalskiego. Za opracowanie nowej formy leczenia chorych na niewydolność serca z niedoborem żelaza, która na podstawie zrealizowanych badań została usankcjonowana w zaleceniach Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (2021 i 2023) uzyskując silny wpływ na medycynę światową oraz istotny efekt społeczny, a także duże znaczenie ekonomiczne dla systemów opieki zdrowotnej.

Wszystkim nagrodzonym gratulujemy.