Rzeczywiste koszty chorób Polsce – wnioski z najnowszego raportu
Redaktor: test test2
Data: 28.06.2010
Działy:
Poinformowano nas
Aktualności
Analizy przeprowadzane na świecie potwierdzają, że choroba nie powinna być uważana za zdarzenie wyłącznie zdrowotne. Wyniki kompleksowych zestawień pokazują, że choroba powinna być traktowana także jako poważne zagadnienie gospodarcze.
Skuteczność systemu ochrony zdrowia, w kontekście leczenia i finansowania, od wielu lat jest przedmiotem coraz bardziej zaawansowanych badań analitycznych. Praktycznie każdy kraj staje przed problemem konieczności precyzyjnego wyliczenia wszystkich kosztów, jakie powoduje choroba, zwłaszcza przewlekła. Analizy przeprowadzane na świecie potwierdzają, że choroba nie powinna być uważana za zdarzenie wyłącznie zdrowotne. Wyniki kompleksowych zestawień pokazują, że choroba powinna być traktowana także jako poważne zagadnienie gospodarcze.
W światowej ekonomice ochrony zdrowia, zależnie od kraju i zdefiniowanych celów, stosowane są różne metody analizy kosztów choroby. Jednym z ciekawszych badań jest analiza kosztów bezpośrednich i pośrednich choroby niedokrwiennej serca zrealizowane w Szwajcarii w 1993 r. Wynika z niej, że 53% wszystkich kosztów stanowią koszty pośrednie, a 47% koszty bezpośrednie. Badanie kosztów innej choroby, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) wykonane w latach 2000-2001 w 7 krajach Europy i Ameryki Północnej pokazało np. skalę problemu we Francji, gdzie utrata produktywności z powodu POChp stanowi 67% ogólnych kosztów choroby. Kompleksową analizę kosztów reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) wykonano w Niemczech w 2002 r. i na tej podstawie oszacowano, że średni roczny koszt pośredni RZS na pacjenta wynosił 15,5 tys. €, zaś koszt bezpośredni – kilkakrotnie mniej: 4,7 tys. €.
Przeprowadzane w Polsce analizy kosztów chorób nie są zazwyczaj tak zaawansowane
jak te wykonywane w krajach rozwiniętych. Nadal brakuje rzetelnych szacunków kosztów całkowitych, bezpośrednich i pośrednich, chorób oraz niepełnosprawności jakie ponosi gospodarka i społeczeństwo. Większość analiz kosztów chorób jest realizowana w Polsce na podstawie danych epidemiologicznych i kosztowych otrzymanych w badaniach ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej grupie Polaków. Przykładami złożonych analiz kosztów choroby zrealizowanych w Polsce mogą być badania kosztów depresji, POChP, cukrzycy oraz RZS. W wyniku badania oceniającego skutki depresji w Polsce oszacowano, że koszty pośrednie stanowią 71% wszystkich kosztów. Inne interesujące badanie zostało przeprowadzone w 2002 r. i dotyczyło kosztów leczenia cukrzycy typu 2 w Polsce, w wyniku którego oszacowano średnie roczne koszty: koszt pośredni wyniósł 6,7 tys. PLN, a koszt bezpośredni – 2,4 tys. PLN . Pierwszym badaniem kosztów choroby, które wykorzystuje dostępne wiarygodne dane źródłowe GUS, ZUS i NFZ oraz dane z innych źródeł jest analiza kosztów reumatoidalnego zapalenia stawów.
RZS jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, która nadal nie została umieszczona w wykazie chorób przewlekłych. Najczęściej atakuje ludzi w wieku 30 – 50 lat, a więc w okresie największej aktywności życiowej i zawodowej. Ocenia się, że w Polsce co trzeci chory na RZS nie jest zdolny do pracy już po 2 latach od rozpoznania choroby. Chorzy stopniowo tracą sprawność fizyczną i życiową samodzielność, ich absencja w pracy zwiększa się, wielu przechodzi na rentę. W związku z chorobą koszty ponoszą sami chorzy, ich rodziny, system opieki zdrowotnej, pracodawcy chorych. Na końcu tej drabiny kosztowej znajduje się gospodarka państwa i całe społeczeństwo.
„Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą przewlekłą, a to oznacza, że chorzy zmagają się z problemami i ograniczeniami wynikającymi z RZS do końca życia. Należy podkreślić, że choroba dotyka też rodzinę chorego i wpływa na jakość życia, w tym w aspekcie finansowym, całej rodziny. Ważnym dla utrzymania przez chorego sprawności i samodzielności w codziennym życiu w jak najdłuższym okresie jest szybka diagnoza i jak najwcześniej rozpoczęte podstawowe leczenie klasycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby. Ponieważ RZS przebiega u każdego chorego indywidualnie ważne jest także systematyczne monitorowanie jego stanu i dostosowywanie terapii do tolerancji chorego na dane leczenie. Są to istotne czynniki decydujące m.in. o tym czy chorzy na RZS pozostaną aktywni zawodowo.” – mówi prof. dr hab. Witold Tłustochowicz, prezes Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego i Krajowy Konsultant ds. Reumatologii.
W analizie kosztów bezpośrednich RZS ujęte zostały koszty hospitalizacji, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, programów terapeutycznych oraz koszty innych leków stosowanych w terapii RZS. Wykorzystano do tego celu dane NFZ oraz szacunki konsumpcji leków dokonane przez firmę IMS za lata 2004-2007. Jako koszty pośrednie choroby przyjęto sumę kosztów powstałych w sferze zabezpieczenia społecznego, koszów niezdolności do pracy ponoszonych przez pracodawców oraz szacunków płynącej stąd utraty produktywności. W celu oszacowania kosztów generowanych w sferze zabezpieczenia społecznego, obejmujących koszty rent z tytułu niezdolności do pracy, świadczeń rehabilitacyjnych oraz rent socjalnych, wykorzystano dane ZUS za lata 2003-2007. Dla oceny kosztów utraconej produktywności wykorzystano dodatkowo dane GUS dotyczące wysokości PKB per capita w latach 2006-2007 oraz dane dotyczące liczby dni niezdolności do pracy, będących skutkiem chorowania na reumatoidalne zapalenia stawów, czyli charakterystycznych dla RZS okresów dużej aktywności choroby. W badaniu nie uwzględniono kosztów obniżonej wydajności w pracy ani nie przeprowadzono zabiegu dyskontowania kosztów.
Wyniki analizy kosztów generowanych przez RZS pokazują stały ich wzrost w ciągu ostatnich lat. Szacuje się, że w 2007 r. reumatoidalne zapalenie stawów kosztowało polską gospodarkę ponad 503 mln zł, Należy podkreślić, że wartość kosztów pośrednich, po uwzględnieniu kosztów utraty produktywności, przewyższa wartość kosztów bezpośrednich. Wartość kosztów utraconej produktywności wynosiła w 2006 r. ponad 216 mln PLN, a w 2007 r. wzrosła o 1 mln PLN. Ich udział w całkowitych kosztach pośrednich wynosił w latach 2006-2007 odpowiednio 76% i 78%.
Przykład analizy kosztów reumatoidalnego zapalenia stawów pokazuje jak poważne obciążenie ekonomiczne stanowią skutki zachorowania na tę przewlekłą chorobę. Szacuje się, że koszty związane z inwalidztwem i utratą pracy są trzykrotnie większe od bezpośrednich kosztów związanych z chorobą. Głównie z powodu braku niektórych danych na temat zaopatrzenia rentowego wyniki te są znacznie niedoszacowane.
Przytoczone rezultaty analizy uświadamiają wagę badania rzeczywistych kosztów gospodarczych choroby w celu prowadzenia skutecznej, opartej na dowodach, polityki zdrowotnej
W światowej ekonomice ochrony zdrowia, zależnie od kraju i zdefiniowanych celów, stosowane są różne metody analizy kosztów choroby. Jednym z ciekawszych badań jest analiza kosztów bezpośrednich i pośrednich choroby niedokrwiennej serca zrealizowane w Szwajcarii w 1993 r. Wynika z niej, że 53% wszystkich kosztów stanowią koszty pośrednie, a 47% koszty bezpośrednie. Badanie kosztów innej choroby, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) wykonane w latach 2000-2001 w 7 krajach Europy i Ameryki Północnej pokazało np. skalę problemu we Francji, gdzie utrata produktywności z powodu POChp stanowi 67% ogólnych kosztów choroby. Kompleksową analizę kosztów reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) wykonano w Niemczech w 2002 r. i na tej podstawie oszacowano, że średni roczny koszt pośredni RZS na pacjenta wynosił 15,5 tys. €, zaś koszt bezpośredni – kilkakrotnie mniej: 4,7 tys. €.
Przeprowadzane w Polsce analizy kosztów chorób nie są zazwyczaj tak zaawansowane
jak te wykonywane w krajach rozwiniętych. Nadal brakuje rzetelnych szacunków kosztów całkowitych, bezpośrednich i pośrednich, chorób oraz niepełnosprawności jakie ponosi gospodarka i społeczeństwo. Większość analiz kosztów chorób jest realizowana w Polsce na podstawie danych epidemiologicznych i kosztowych otrzymanych w badaniach ankietowych przeprowadzanych na reprezentatywnej grupie Polaków. Przykładami złożonych analiz kosztów choroby zrealizowanych w Polsce mogą być badania kosztów depresji, POChP, cukrzycy oraz RZS. W wyniku badania oceniającego skutki depresji w Polsce oszacowano, że koszty pośrednie stanowią 71% wszystkich kosztów. Inne interesujące badanie zostało przeprowadzone w 2002 r. i dotyczyło kosztów leczenia cukrzycy typu 2 w Polsce, w wyniku którego oszacowano średnie roczne koszty: koszt pośredni wyniósł 6,7 tys. PLN, a koszt bezpośredni – 2,4 tys. PLN . Pierwszym badaniem kosztów choroby, które wykorzystuje dostępne wiarygodne dane źródłowe GUS, ZUS i NFZ oraz dane z innych źródeł jest analiza kosztów reumatoidalnego zapalenia stawów.
RZS jest przewlekłą, nieuleczalną chorobą, która nadal nie została umieszczona w wykazie chorób przewlekłych. Najczęściej atakuje ludzi w wieku 30 – 50 lat, a więc w okresie największej aktywności życiowej i zawodowej. Ocenia się, że w Polsce co trzeci chory na RZS nie jest zdolny do pracy już po 2 latach od rozpoznania choroby. Chorzy stopniowo tracą sprawność fizyczną i życiową samodzielność, ich absencja w pracy zwiększa się, wielu przechodzi na rentę. W związku z chorobą koszty ponoszą sami chorzy, ich rodziny, system opieki zdrowotnej, pracodawcy chorych. Na końcu tej drabiny kosztowej znajduje się gospodarka państwa i całe społeczeństwo.
„Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą przewlekłą, a to oznacza, że chorzy zmagają się z problemami i ograniczeniami wynikającymi z RZS do końca życia. Należy podkreślić, że choroba dotyka też rodzinę chorego i wpływa na jakość życia, w tym w aspekcie finansowym, całej rodziny. Ważnym dla utrzymania przez chorego sprawności i samodzielności w codziennym życiu w jak najdłuższym okresie jest szybka diagnoza i jak najwcześniej rozpoczęte podstawowe leczenie klasycznymi lekami modyfikującymi przebieg choroby. Ponieważ RZS przebiega u każdego chorego indywidualnie ważne jest także systematyczne monitorowanie jego stanu i dostosowywanie terapii do tolerancji chorego na dane leczenie. Są to istotne czynniki decydujące m.in. o tym czy chorzy na RZS pozostaną aktywni zawodowo.” – mówi prof. dr hab. Witold Tłustochowicz, prezes Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego i Krajowy Konsultant ds. Reumatologii.
W analizie kosztów bezpośrednich RZS ujęte zostały koszty hospitalizacji, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, programów terapeutycznych oraz koszty innych leków stosowanych w terapii RZS. Wykorzystano do tego celu dane NFZ oraz szacunki konsumpcji leków dokonane przez firmę IMS za lata 2004-2007. Jako koszty pośrednie choroby przyjęto sumę kosztów powstałych w sferze zabezpieczenia społecznego, koszów niezdolności do pracy ponoszonych przez pracodawców oraz szacunków płynącej stąd utraty produktywności. W celu oszacowania kosztów generowanych w sferze zabezpieczenia społecznego, obejmujących koszty rent z tytułu niezdolności do pracy, świadczeń rehabilitacyjnych oraz rent socjalnych, wykorzystano dane ZUS za lata 2003-2007. Dla oceny kosztów utraconej produktywności wykorzystano dodatkowo dane GUS dotyczące wysokości PKB per capita w latach 2006-2007 oraz dane dotyczące liczby dni niezdolności do pracy, będących skutkiem chorowania na reumatoidalne zapalenia stawów, czyli charakterystycznych dla RZS okresów dużej aktywności choroby. W badaniu nie uwzględniono kosztów obniżonej wydajności w pracy ani nie przeprowadzono zabiegu dyskontowania kosztów.
Wyniki analizy kosztów generowanych przez RZS pokazują stały ich wzrost w ciągu ostatnich lat. Szacuje się, że w 2007 r. reumatoidalne zapalenie stawów kosztowało polską gospodarkę ponad 503 mln zł, Należy podkreślić, że wartość kosztów pośrednich, po uwzględnieniu kosztów utraty produktywności, przewyższa wartość kosztów bezpośrednich. Wartość kosztów utraconej produktywności wynosiła w 2006 r. ponad 216 mln PLN, a w 2007 r. wzrosła o 1 mln PLN. Ich udział w całkowitych kosztach pośrednich wynosił w latach 2006-2007 odpowiednio 76% i 78%.
Przykład analizy kosztów reumatoidalnego zapalenia stawów pokazuje jak poważne obciążenie ekonomiczne stanowią skutki zachorowania na tę przewlekłą chorobę. Szacuje się, że koszty związane z inwalidztwem i utratą pracy są trzykrotnie większe od bezpośrednich kosztów związanych z chorobą. Głównie z powodu braku niektórych danych na temat zaopatrzenia rentowego wyniki te są znacznie niedoszacowane.
Przytoczone rezultaty analizy uświadamiają wagę badania rzeczywistych kosztów gospodarczych choroby w celu prowadzenia skutecznej, opartej na dowodach, polityki zdrowotnej
