Łukasz Kamiński/Kancelaria Senatu
Spotkanie „Ratujmy dzieci w kryzysie psychicznym” ►
| Tagi: | Marta Golbik, Małgorzata Janas-Kozik, Janusz Heitzman, Barbara Remberk, Katarzyna Sarnicka, Marek Michalak, Grzegorz Saj, Alicja Chybicka, Beata Małecka-Libera, Jarosław Duda, Alicja Defratyka |
– Kwestie psychiatrii dziecięcej są dla nas nie tylko ważne z punktu widzenia emocjonalnego, ale także jako jeden z najważniejszych nierozwiązanych problemów ochrony zdrowia – powiedział marszałek Senatu Tomasz Grodzki, otwierając spotkanie zorganizowane w Senacie pod hasłem „Ratujmy dzieci w kryzysie psychicznym”. Udostępniamy nagrania z wydarzenia.
Spotkanie było połączonym posiedzeniem Senackiego Zespołu – Zdrowie Polaków, Parlamentarnego Zespołu do spraw Dzieci, Parlamentarnego Zespołu do spraw Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży oraz Zespołu „Brain, mind and pain”. Było podzielone na dwie części.
O czym mówiono podczas spotkania?
Alicja Defratyka przedstawiła dane statystyczne dotyczące stanu psychicznego dzieci i młodzieży.
– W 2019 r. w Polsce w wyniku samobójstwa zmarło prawie dwa razy więcej osób niż na skutek wypadków samochodowych, zajmujemy trzynaste miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby prób samobójczych, a w ciągu ostatnich lat ich liczba w grupie osób 13–18 lat zwiększyła się o 134 proc. – wyliczała ekspertka. Dodała też, że w 2020 r. w policyjnych statystykach odnotowano 905 prób wśród tych nastolatków, a 96 zakończyło się zgonem.
– Około 40 proc. osób w grupie wiekowej 18–24 lata przyznało, że w ostatnim okresie pogorszyło się ich samopoczucie psychiczne. To odsetek najwyższy od dwóch dekad – przyznała. Poinformowała ponadto, że Polska zajmuje ostatnie miejsce w UE pod względem liczby psychiatrów na 100 tys. mieszkańców. – Z danych z 2021 r. wynika, że w Polsce pracuje 4347 psychiatrów, w tym 482 – dziecięcych, co oznacza, że lekarz tej specjalizacji przypada na 15 tys. dzieci. Poza tym w 44 proc. polskich szkół nie ma psychologa ani pedagoga – dodała.
Z kolei prof. Małgorzata Janas-Kozik przedstawiła wyniki badań dotyczących kondycji psychicznej uczniów w czasie pandemii. Wynika z nich, że zwiększyła się liczba wypadków przemocy psychicznej i fizycznej w rodzinie, przemocy i hejtu w sieci.
– Według danych z kwietnia 2020 r. połowa uczniów była zadowolona z nauki zdalnej, ale czuła się gorzej z powodu braku kontaktów z rówieśnikami. Badania z sierpnia i września 2020 r. wykazały pogłębienie wcześniejszych problemów, zaostrzenie objawów depresyjnych, lękowych, wzrost liczby zachowań agresywnych i zaburzeń nastroju. Według nauczycieli uczniowie czują się osamotnieni, tęsknią za przewidywalnością, źródła stresu to także podstawa programowa i biurokracja szkolna. Część uczniów zniknęła praktycznie z systemu edukacji z powodu braku dostępu do sprzętu umożliwiającego zdalną naukę – przyznała prof. Janas-Kozik.
Prof. Janusz Heitzman podkreślił, że trzeba opracować strategię zmian cywilizacyjnych po pandemii. – Musimy przygotować program wyrównania deficytów „pocovidowych”, konieczna jest przebudowa podstawy programowej co najmniej na dwa lata. Potrzebne są także warsztaty dla psychologów i pedagogów szkolnych, przygotowujące ich do pomocy nauczycielom – mówił ekspert. Prof. Heitzman wymienił też zadania dla państwa w tym zakresie. – To między innymi opracowanie narodowego programu wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży, wyodrębnienie na to środków finansowych, w tym z Unii Europejskiej, reforma systemu opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży ze znacznie większym finansowaniem – przyznał Janusz Heitzman.
Na co jeszcze zwrócono uwagę?
Między innymi na etiologię zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży oraz czynniki ryzyka – mówiła o tym dr hab. Barbara Remberk. Katarzyna Sarnicka podkreśliła to, że nie ma ustawy o zawodzie psychologa i psychoterapeuty. Działania Komisji Europejskiej w kwestii zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży omówił z kolei poseł do parlamentu europejskiego Jarosław Duda. Prof. Alicja Chybicka podkreśliła natomiast, że ogromnego wsparcia wymaga psychologicznego wymagają też młodzi pacjenci przewlekle chorzy.
Przeczytaj także: „Plan naprawy polskiej psychiatrii”.
O czym mówiono podczas spotkania?
Alicja Defratyka przedstawiła dane statystyczne dotyczące stanu psychicznego dzieci i młodzieży.
– W 2019 r. w Polsce w wyniku samobójstwa zmarło prawie dwa razy więcej osób niż na skutek wypadków samochodowych, zajmujemy trzynaste miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby prób samobójczych, a w ciągu ostatnich lat ich liczba w grupie osób 13–18 lat zwiększyła się o 134 proc. – wyliczała ekspertka. Dodała też, że w 2020 r. w policyjnych statystykach odnotowano 905 prób wśród tych nastolatków, a 96 zakończyło się zgonem.
– Około 40 proc. osób w grupie wiekowej 18–24 lata przyznało, że w ostatnim okresie pogorszyło się ich samopoczucie psychiczne. To odsetek najwyższy od dwóch dekad – przyznała. Poinformowała ponadto, że Polska zajmuje ostatnie miejsce w UE pod względem liczby psychiatrów na 100 tys. mieszkańców. – Z danych z 2021 r. wynika, że w Polsce pracuje 4347 psychiatrów, w tym 482 – dziecięcych, co oznacza, że lekarz tej specjalizacji przypada na 15 tys. dzieci. Poza tym w 44 proc. polskich szkół nie ma psychologa ani pedagoga – dodała.
Z kolei prof. Małgorzata Janas-Kozik przedstawiła wyniki badań dotyczących kondycji psychicznej uczniów w czasie pandemii. Wynika z nich, że zwiększyła się liczba wypadków przemocy psychicznej i fizycznej w rodzinie, przemocy i hejtu w sieci.
– Według danych z kwietnia 2020 r. połowa uczniów była zadowolona z nauki zdalnej, ale czuła się gorzej z powodu braku kontaktów z rówieśnikami. Badania z sierpnia i września 2020 r. wykazały pogłębienie wcześniejszych problemów, zaostrzenie objawów depresyjnych, lękowych, wzrost liczby zachowań agresywnych i zaburzeń nastroju. Według nauczycieli uczniowie czują się osamotnieni, tęsknią za przewidywalnością, źródła stresu to także podstawa programowa i biurokracja szkolna. Część uczniów zniknęła praktycznie z systemu edukacji z powodu braku dostępu do sprzętu umożliwiającego zdalną naukę – przyznała prof. Janas-Kozik.
Prof. Janusz Heitzman podkreślił, że trzeba opracować strategię zmian cywilizacyjnych po pandemii. – Musimy przygotować program wyrównania deficytów „pocovidowych”, konieczna jest przebudowa podstawy programowej co najmniej na dwa lata. Potrzebne są także warsztaty dla psychologów i pedagogów szkolnych, przygotowujące ich do pomocy nauczycielom – mówił ekspert. Prof. Heitzman wymienił też zadania dla państwa w tym zakresie. – To między innymi opracowanie narodowego programu wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży, wyodrębnienie na to środków finansowych, w tym z Unii Europejskiej, reforma systemu opieki psychiatrycznej dzieci i młodzieży ze znacznie większym finansowaniem – przyznał Janusz Heitzman.
Na co jeszcze zwrócono uwagę?
Między innymi na etiologię zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży oraz czynniki ryzyka – mówiła o tym dr hab. Barbara Remberk. Katarzyna Sarnicka podkreśliła to, że nie ma ustawy o zawodzie psychologa i psychoterapeuty. Działania Komisji Europejskiej w kwestii zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży omówił z kolei poseł do parlamentu europejskiego Jarosław Duda. Prof. Alicja Chybicka podkreśliła natomiast, że ogromnego wsparcia wymaga psychologicznego wymagają też młodzi pacjenci przewlekle chorzy.
W spotkaniu – poza marszałkiem Tomaszem Grodzkim – uczestniczyli przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu do spraw Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży Marta Golbik, pełnomocnik rządu do spraw reformy w psychiatrii dzieci i młodzieży prof. Małgorzata Janas-Kozik, prof. Janusz Heitzman z Instytutu Psychiatrii w Warszawie, kierownik Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie oraz konsultant krajowy ds. psychiatrii dzieci i młodzieży dr hab. Barbara Remberk, przewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Psychologów Katarzyna Sarnicka, były rzecznik praw dziecka Marek Michalak, dyrektor Departamentu do spraw zdrowia psychicznego w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta Grzegorz Saj, przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu do spraw Dzieci prof. Alicja Chybicka, przewodnicząca Senackiego Zespołu – Zdrowie Polaków Beata Małecka-Libera, przewodniczący zespołu „Brain, mind and pain” Jarosław Duda i Alicja Defratyka z portalu „Ciekaweliczby.pl”.
Przeczytaj także: „Plan naprawy polskiej psychiatrii”.
