Testy na HIV będą dostępne u lekarza rodzinnego ►

– Trwają prace nad wprowadzeniem testów na HIV do podstawowej opieki zdrowotnej – potwierdził wiceminister zdrowia Wojciech Konieczny w trakcie posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia.

• System leczenia i profilaktyki zakażeń wirusem HIV działa według standardów europejskich, zapewnia zarówno dostępność do badań, jak i do leczenia oraz zapobiegania zakażeniom – podkreślił wiceminister Wojciech Konieczny
• Na 30 kwietnia 2024 r. rządowym programem leczenia antyretrowirusowego objętych było 19 785 pacjentów, w tym 157 dzieci
• W ramach rządowego programu leczenia antyretrowirusowego zapewnione są wszystkie leki zarejestrowane w Unii Europejskiej
• Wiceminister Konieczny, odpowiadając na propozycję stworzenia możliwości wprowadzenia testów na HIV do POZ, przyznał, że w resorcie prowadzone są prace nad projektem, który to umożliwi
• Przedstawiciel resortu zdrowia poinformował także, że resort planuje ogłoszenie przetargu na 450 tys. dawek szczepionki Gradasil 9, chroniącej przed zakażeniem wirusem HPV

System działa sprawnie
Jak mówił 9 maja wiceminister Konieczny, działania Krajowego Centrum do spraw AIDS oraz innych realizatorów Krajowego Programu Zapobiegania HIV i Zwalczania AIDS opierają się na najnowszej edycji dokumentu pod nazwą „Harmonogram Realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i zwalczaniu AIDS”, opracowanego na lata 2022–2026, którego realizacją kieruje minister zdrowia, a koordynatorem jest Krajowe Centrum ds. AIDS.

– Program zakłada podjęcie działań w obszarach: zapobiegania zakażeniom HIV wśród ogółu społeczeństwa, zapobiegania zakażeniom HIV wśród osób o zwiększonym poziomie zachowań ryzykownych, wsparcia opieki zdrowotnej dla osób zagrożonych HIV i chorych na AIDS oraz współpracy międzynarodowej i monitoringu – mówił wiceminister Konieczny.

– Zgodnie z zapisami krajowego programu prowadzenie działań profilaktycznych ma na celu zapobieganie zakażeniom HIV oraz innym zakażeniom przenoszonym drogą płciową i leży w kompetencjach wielu podmiotów, między innymi ministerstw, terenowych organizacji i administracji rządowej i samorządowej oraz podległych im jednostek Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zarówno w ramach własnych środków finansowych, jak i poprzez zadania zlecane w zakresie HIV i AIDS – dodał.

Jak wyjaśniał, realizatorzy programu powołują na czas obowiązywania harmonogramu  wojewódzkie zespoły w celu zintegrowania działań w zakresie HIV i AIDS, w skład których wchodzą między innymi: przedstawiciele urzędów wojewódzkich, marszałkowskich, miast, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, NFZ, a także konsultanci krajowi i wojewódzcy, przedstawiciele okręgowych izb lekarskich, izb pielęgniarek i położnych, podmioty lecznicze, towarzystwa naukowe oraz organizacje pozarządowe.

– W skład zespołu wchodzą również przedstawiciele uniwersytetów medycznych, kuratoriów oświaty, policji, Straży Granicznej, innych służb mundurowych. Jest to model zakładający współpracę między różnymi podmiotami na poziomie centralnym, lokalnym i samorządowym – podkreślił wiceminister.

– To system, który działa według standardów europejskich, przyjętych dla leczenia HIV, AIDS oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową. System oczywiście się rozwija. Mamy koncepcje jego usprawnienia, aczkolwiek zarówno dostępność badań, jak i dostępność leczenia i zapobiegania jest duża, a w razie potrzeb mamy instrumenty, które mogą reagować. Jesteśmy w tym zakresie reaktywni i monitorujemy na bieżąco sytuację – zaznaczył Wojciech Konieczny.

Co na to inni eksperci – europejskie i światowe standardy
Jak poinformowała Anna Marzec-Bogusławska, dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS, w ramach rządowego programu leczenia antyretrowirusowego zapewnione są wszystkie leki zarejestrowane w Unii Europejskiej, a leczenie odbywa się zarówno według standardów europejskich, jak i standardów światowych.

– Opieramy się na rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Naukowego dotyczących AIDS. Jeśli chodzi o liczbę osób leczonych antyretrowirusowo, to na 30 kwietnia 2024 r. rządowym programem leczenia antyretrowirusowego objętych było 19 785 pacjentów, w tym 157 dzieci, czyli osób do 18. roku życia. 3104 osoby ujęte w tej liczbie to uchodźcy z Ukrainy. Ważnym aspektem naszej działalności jest także współpraca międzynarodowa. Polska, co należy podkreślić, ma bardzo duże osiągnięcia na forum międzynarodowym, zarówno na forum ONZ, jak i Komisji Europejskiej – mówiła ekspertka.

W czasie dyskusji posłowie pod adresem Ministerstwa Zdrowia skierowali propozycje, aby zwiększyć możliwość anonimowego i bezpłatnego badania w kierunku zakażenia HIV, poprzez umożliwienie wykonywania odpowiednich testów w gabinetach podstawowej opieki zdrowotnej, w ramach budżetu powierzonego.

Zaproponowano również, aby była możliwość wykonywania testów na HIV także w powiatowych punktach sanitarno-epidemiologicznych.

 – Dzisiaj mamy około 20 takich punktów, gdzie można bezpłatnie, anonimowo wykonać test przeciwko HIV. Chodzi o to, aby takie punkty uruchomić w każdym mieście powiatowym, tam, gdzie się znajdują stacje sanitarno-epidemiologiczne – przekonywali posłowie. Padły również pytania dotyczące dostępności szczepionek.

Zmiana finansowania bez negatywnych skutków
Wojciech Wiśniewski, przedstawiciel Federacji Przedsiębiorców Polskich, podkreślił, że w listopadzie 2022 r. wprowadzono zmianę sposobu finansowania ochrony zdrowia, między innymi przeniesiono ciężar finansowania programu dotyczącego leczenia i profilaktyki zakażeń wirusem HIV do Narodowego Funduszu Zdrowia bez kompensacji ze środków z budżetu państwa.

– Spotkało się to wówczas z jednoznaczną krytyką wielu partnerów społecznych, związków zawodowych, samorządów zawodowych czy organizacji pracodawców. Czy resort planuje przywrócenie starych zasad finansowania tej dziedziny oraz innych programów regulowanych przez programy polityki zdrowotnej? – pytał.

Odpowiadając na to pytanie, wiceminister Wojciech Konieczny podkreślił, że nie zaobserwowano, aby zmiana finansowania z budżetu państwa na NFZ przyniosła jakieś szkody, jeżeli chodzi o efekt realizacji programu.

– W mojej ocenie było to działaniem nieprawidłowym, ponieważ finansowanie programu z budżetu było pewną pomocą dla NFZ, która została wycofana. Jeżeli jednak chodzi o to, czy się to odbiło na efektach leczenia – mieliśmy pewne obawy dotyczące nowego systemu, ale muszę z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że nie ma absolutnie żadnych oznak tego, że coś nie funkcjonuje, że nie działa – zaznaczył wiceminister.

Testy na HIV w POZ?
– To jest dobre rozwiązanie, aby takie badania można było wykonywać także w podstawowej opiece zdrowotnej. Prowadzimy prace nad wprowadzeniem takiej możliwości. Myślę, że jest to tylko kwestia czasu – stwierdził Konieczny, odpowiadając na propozycję stworzenia możliwości wprowadzenia testów na HIV do POZ.

Dyrektor Anna Marzec-Bogusławska mówiąc o zwiększeniu liczby punktów, w których byłaby możliwość przeprowadzania testów na HIV o powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, stwierdziła, że nie są planowane takie działania organizacyjne.

– Organizując sieć punktów, których obecnie jest 20, chcieliśmy, aby można było w nich zapewnić pełną anonimowość. Dlatego w większości znajdują się one na terenie dużych miast lub na poziomie miast wojewódzkich. W mniejszych miastach ludzie się po prostu znają i często zdarza się, że nawet osoby z Gdańska przyjeżdżają do Warszawy czy do Poznania po to, żeby mieć jeszcze większą pewność, że nie zostaną zidentyfikowane, że nie spotkają kogoś znajomego. Dlatego o ile planujemy rozwój sieci punktów, to nie planujemy ich organizacji w mniejszych miejscowościach – podkreśliła.

Wiceminister odniósł się także do kwestii związanych z dostępnością szczepionek przeciwko HPV. Poinformował, że ministerstwo jest przed ogłoszeniem przetargu na 450 tys. dawek szczepionki Gardasil. Jest ona dostępna w magazynach, ale w ilości, która została zarezerwowana na potrzeby drugich dawek szczepienia. Natomiast szczepionka Cervarix jest zmagazynowana w dużym zapasie – 46 tys. dawek – w CBR, a stacje epidemiologiczne mają do dyspozycji kolejnych 50 tys. dawek.

Posiedzenie do obejrzenia poniżej.

Przeczytaj także: „Zmiana myślenia o HIV powinna zaczynać się w szkole”.