Tysiące pracowników w niebezpieczeństwie
| Tagi: | Koalicja na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, lek, leki, cytostatyki, CSTD, Piotr Merks, Anna Gawrońska, Dalinda Szpruch, szpital, szpitale, niebezpieczeństwo |
Każdego dnia personel medyczny narażony jest na kontakt z niebezpiecznymi lekami, takimi jak cytostatyki, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia pracowników i pacjentów. Stosowanie odpowiednich procedur, nowoczesnych zamkniętych systemów do przygotowania lekarstw, transportu i podaży, a także skuteczne środki ochrony indywidualnej to szansa na minimalizowanie ryzyka kontaminacji i ekspozycji na substancje szkodliwe.
Jakie błędy najczęściej prowadzą do skażenia środowiska pracy?
Według danych Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego, na świecie około 5,5 miliona pracowników służby zdrowia, przemysłu farmaceutycznego i placówek weterynaryjnych jest zawodowo narażonych na działanie cytostatyków.
Cytostatyki – co to
Cytostatyki to grupa leków stosowanych głównie w terapii nowotworów, które hamują podziały komórkowe i prowadzą do niszczenia szybko dzielących się komórek, takich jak komórki rakowe. Działają poprzez różne mechanizmy, na przykład zakłócając syntezę DNA, RNA lub białek, co uniemożliwia dalszy rozwój nowotworu. Kontakt z cytostatykami może mieć działanie rakotwórcze, mutagenne oraz toksyczne dla rozrodu. Niezachowanie środków ostrożności może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Należy ściśle przestrzegać procedur bezpieczeństwa, aby zminimalizować ryzyko ekspozycji.
W Polsce liczba ta wynosi około 15 tys. osób.
Z badań wynika, że 67 proc. personelu medycznego odczuwa skutki uboczne związane z ekspozycją na cytostatyki. Do najczęstszych objawów należą zaburzenia funkcji rozrodczych, alergie skórne oraz problemy z układem oddechowym.
Wpływ systemów zamkniętych na bezpieczeństwo personelu i pacjentów
Systemy zamknięte do przenoszenia leków (CSTD) zostały zaprojektowane w celu minimalizacji narażenia pracowników służby zdrowia na działanie niebezpiecznych substancji podczas przygotowywania, podawania i utylizacji leków. Stosowanie CSTD skutecznie ogranicza ryzyko ekspozycji na leki cytostatyczne, co przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa personelu medycznego.
Wprowadzenie systemów zamkniętych do przenoszenia leków (CSTD) jest niezwykle ważne.
– To nie tylko zwiększa bezpieczeństwo pracy, ale również buduje świadomość wśród pracowników służby zdrowia, jak istotne jest minimalizowanie ryzyka podczas codziennych obowiązków – komentuje dr n. farm. Piotr Merks, ekspert w dziedzinie opieki farmaceutycznej, przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Farmacji i ekspert Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali.
Najczęstsze błędy prowadzące do kontaminacji, czyli przypadkowego rozprzestrzenienia się niebezpiecznych substancji, co może prowadzić do narażenia personelu medycznego i pacjentów
Kontaminacja podczas pracy z lekami niebezpiecznymi może wynikać z kilku czynników. Jednym z nich jest niewłaściwe stosowanie środków ochrony indywidualnej. Brak odpowiedniego użycia rękawic, masek czy fartuchów ochronnych znacząco zwiększa ryzyko kontaktu z niebezpiecznymi substancjami. Kolejnym istotnym zagrożeniem są nieprawidłowe procedury przygotowywania leków. Jeśli leki są przygotowywane poza wyznaczonymi strefami lub bez użycia odpowiednich urządzeń, takich jak komory laminarne czy izolatory, może dojść do rozprzestrzeniania się aerozoli zawierających substancje niebezpieczne. Również brak regularnego monitorowania powierzchni do pracy przyczynia się do kontaminacji. Nieprzeprowadzanie systematycznych kontroli obecności substancji niebezpiecznych na powierzchniach może prowadzić do nagromadzenia się resztek leków, co zwiększa ryzyko zanieczyszczenia środowiska pracy i ekspozycji personelu na substancje szkodliwe.
– Nawet drobne zaniedbania, takie jak nieprawidłowe użycie rękawic czy brak regularnych kontroli czystości, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji dla personelu medycznego i pacjentów. Dlatego tak istotne jest budowanie świadomości i konsekwentne stosowanie się do wyznaczonych standardów bezpieczeństwa – podkreśla Anna Gawrońska, przewodnicząca Grupy Roboczej do spraw Przepływu Produktów Medycznych w Szpitalach, adiunkt z Zakładu Innowacji w Ochronie Zdrowia Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Praktyczne rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo pracy z lekami niebezpiecznymi
Aby minimalizować ryzyko związane z lekami niebezpiecznymi, niezwykle istotne jest stosowanie systemów zamkniętych (CSTD), które ograniczają uwalnianie substancji toksycznych do środowiska pracy. Równie ważne są regularne szkolenia personelu, zwiększające świadomość zagrożeń i poprawiające standardy bezpieczeństwa. Monitorowanie czystości i dezynfekcja powierzchni roboczych pozwalają eliminować potencjalne źródła kontaminacji, zmniejszając ryzyko ekspozycji. Nieodzownym elementem ochrony są środki ochrony indywidualnej, takie jak rękawice, maski i odzież ochronna, które minimalizują kontakt z substancjami toksycznymi. Wdrożenie tych praktyk to klucz do bezpiecznej pracy z lekami cytotoksycznymi i poprawy warunków w placówkach medycznych.
Wdrażanie powyższych praktyk oraz korzystanie z nowoczesnych rozwiązań technologicznych przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa zarówno personelu medycznego, jak i pacjentów podczas pracy z lekami niebezpiecznymi.
– Właściwe zarządzanie lekami niebezpiecznymi to nie tylko kwestia przestrzegania procedur, ale również ciągłego doskonalenia standardów bezpieczeństwa. Systemy zamknięte (CSTD) oraz odpowiednie szkolenia personelu stanowią nieodzowne elementy ochrony, które pozwalają minimalizować ryzyko kontaminacji i chronić zarówno personel medyczny, jak i pacjentów. Troska o higienę i regularne monitorowanie środowiska pracy to kluczowe działania, które znacząco podnoszą poziom bezpieczeństwa w placówkach medycznych – komentuje Dalinda Szpruch, specjalista w zakresie farmacji szpitalnej i aptecznej, konsultant wojewódzka w Łódzkiem w dziedzinie farmacji szpitalnej i członek Okręgowej Rady Aptekarskiej w Łodzi.
Przeczytaj także: „Leki grozy. Nie kupuj w sieci!”.
