W Senacie o innowacyjności w ochronie zdrowia i polskiej prezydencji w UE ►

11 lipca odbyło się w Senacie RP posiedzenie parlamentarnych zespołów – ds. Badań Naukowych i Innowacji w Ochronie Zdrowia oraz Partnerstwa Publiczno-Prawnego pt. „Innowacje w ochronie zdrowia w nadchodzącej prezydencji Polski w Radzie UE”. Była okazja do omówienia zdrowotnych spraw, jakimi Polska powinna się zająć podczas swojej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.           

Zdrowie ważną częścią polskiej prezydencji
– 1 stycznia 2025 r. Polska po raz drugi na sześć miesięcy obejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Jako lekarz i jako senator cieszę się, że zdrowie, w tym innowacje, będzie ważną jej częścią – zaczęła senator Agnieszka Gorgoń-Komor, otwierając obrady.

– Postęp w medycynie jest teraz ogromny, w szybkim tempie powstają nowe technologie. Nie wyobrażam już sobie skutecznego leczenia pacjentów bez innowacji. I nie wyobrażam sobie, żebyśmy w Polsce nie zapewniali dostępu do nich naszym pacjentom – dodała.

Prof. Marek Krawczyk z Polskiej Akademii Nauk poinformował, że z inicjatywy Komitetu Zdrowia Publicznego PAN powstał projekt „Ocena wybranych elementów systemu zdrowia w Polsce w oparciu o dowody naukowe i dobre praktyki innych krajów – Polskie Zdrowie 2.0”. Celem projektu jest edukacja i upowszechnianie nauki. Ekspertom zależy na dotarciu do polityków i osób zajmujących się zdrowiem, a także do szerokiej opinii publicznej i dziennikarzy.

Niewesoły obraz
Założenia projektu zaprezentował prof. Tomasz Zdrojewski z Polskiej Akademii Nauk i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, a szczegółowo omówił go dr Krzysztof Chlebus z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Nakreślił obraz stanu zdrowotnego polskiego społeczeństwa, z którego wynika, że nasz kraj należy do najszybciej starzejących się populacji Europy. W 2060 r. na 100 osób w wieku od 20 do 64 lat będzie przypadać ponad 70 osób w wieku powyżej 65. roku życia.

Głównymi przyczynami śmierci w Polsce są choroby układu krążenia i nowotworowe, które powodują niemal 70 proc. wszystkich zgonów. Ciągłe, pogłębiające się niezaspokajanie potrzeb zdrowotnych społeczeństwa z powodu utrudnionego dostępu do skutecznej opieki zdrowotnej przyczynia się do niedrożności publicznego systemu zdrowia.

Dostęp do innowacyjnych technologii
Jak podkreślił dr n. med. Krzysztof Chlebus, zdaniem ekspertów projektu „Polskie Zdrowie 2.0” jednym z istotnych elementów odbudowy systemu zdrowia publicznego i ograniczania długu zdrowotnego jest zapewnienie społeczeństwu możliwie szerokiego i szybkiego dostępu do innowacyjnych technologii zdrowotnych lekowych i nielekowych. To właśnie ograniczenie dostępu do innowacyjnych terapii jest jedną z przyczyn gorszej kondycji zdrowotnej społeczeństwa Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej.

Pacjenci z tych krajów UE mają dwukrotnie mniejsze szanse na otrzymanie innowacyjnej farmakoterapii. Tylko 34 proc. leków autoryzowanych przez Europejską Agencję Leków jest dostępnych w tych krajach, a okres oczekiwania na innowacyjną terapię jest aż o 304 dni dłuższy niż w innych państwach UE. Podobnie ograniczony jest dostęp do nowoczesnych terapii sprzętowych (technologie nielekowe). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) celem innowacji w zakresie zdrowia jest opracowanie i dostarczanie nowych lub ulepszonych polityk zdrowotnych, systemów, produktów, technologii oraz usług i metod ich świadczenia, które wpłyną na poprawę zdrowia ludzi. Z uwagi na szybki rozwój medycyny, zwłaszcza onkologii i kardiologii, a tym samym pojawianie się w szybkim tempie nowych technologii, konieczne jest pilne opracowanie mechanizmów poprawiających ich dostępność dla pacjentów w Polsce.

Jak ocenił dr Krzysztof Chlebus, innowacje medyczne w Polsce mają bardzo obiecujący potencjał, ale małą dostępność. Dlatego konieczne są rozwój nowoczesnych dziedzin medycyny: genomicznej, personalizowanej i translacyjnej, skrócenie procesu kwalifikacji do refundacji, ujednolicenie dla technologii lekowych i nielekowych.

Nieodzowne pieniądze
Za niezbędne, eksperci projektu „Polskie Zdrowie 2.0” uznali zwiększenie wydatków publicznych na ochronę zdrowia z przeznaczeniem na leki i produkty medyczne terapii zaawansowanych, stworzenie przejrzystych zasad eksperckiej, merytorycznej klinicznej i ekonomicznej oceny nowych technologii medycznych dzięki wzmocnieniu roli takich instytucji, jak na przykład Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji czy Agencja Badań Medycznych, i zaangażowaniu wiodących ośrodków medycznych w kraju; wdrażaniu nowych technologii medycznych, a także zintegrowaniu wprowadzania innowacji ze stabilnie zarządzanym systemem zdrowia publicznego w Polsce.

Ważne jest też stworzenie lub powołanie spośród instytucji już istniejących, jak Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji czy Ministerstwo Zdrowia, instytucjonalnego centrum koordynującego o dużym poziomie niezależności i stabilnym budżecie. Przyspieszenie i ułatwienie dostępu do innowacyjnych terapii lekowych i nielekowych pozwoli na zmniejszenie śmiertelności, wydłużenie życia, kontrolę chorób przewlekłych, poprawę jakości życia, personalizację terapii, czyli dostosowanie leczenia do potrzeb określonego chorego, dokładniejszą i szybszą diagnostykę wielu chorób.

Zmiana w podejściu do prewencji
O tym, co można zmienić w podejściu do prewencji chorób cywilizacyjnych, czyli o innowacyjnej profilaktyce, mówił dr Paweł Koczkodaj z Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Poinformował między innymi, że na zapadalność na nowotwory, drugą w kolejności przyczynę zgonów w Polsce, wpływ mają palenie, nadwaga, spożywanie alkoholu i zanieczyszczenie powietrza.

Dzięki prewencji i badaniom przesiewowym można by zapobiec 700 na 10 000 śmierci. Za konieczne dr Paweł Koczkodaj uznał zmianę finansowania i organizacji zdrowia (na profilaktykę przeznacza się zaledwie ok. 2 proc. budżetu dla ochrony zdrowia), edukację i budowanie odpowiedzialności za własne zdrowie.

Dyrektor generalny Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych Infarma Michał Byliniak mówił o innowacyjnych technologiach lekowych.

W kontekście zbliżającej się prezydencji wyraził nadzieję, że przyniesie ona zmiany legislacyjne, które pozwolą przynajmniej zmniejszyć bardzo duże bariery w dopuszczaniu do stosowania innowacyjnych leków i rozwiązań medycznych.

Polityk i radny regionu Piemonte Federico Riboldi oraz przedstawiciele firmy IKINOVA, świadczącej innowacyjne rozwiązania w medycynie, zaprezentowali dobre praktyki, głownie w zakresie cyfryzacji i telemedycyny, stosowane w tym regionie Włoch.

Przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia, dyrektor Departamentu Innowacji Wojciech Demediuk, omówił priorytety resortu na okres prezydencji polskiej w Radzie Unii Europejskiej. Są to cyfrowa transformacja opieki zdrowotnej, promowanie profilaktyki zdrowotnej i zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Przedstawił również przygotowane i stosowane pilotażowo innowacyjne narzędzia opieki medycznej.

Owocne spotkanie
Po zakończeniu posiedzenia zespołów parlamentarnych senator Agnieszka Gorgoń-Komor, która je prowadziła, podkreśliła, że zwłaszcza w obliczu zbliżającej się polskiej prezydencji w Unii Europejskiej było to bardzo owocne spotkanie, na którym wybrzmiały bardzo ważne kwestie.

– Ministerstwo Zdrowia określiło priorytety naszej prezydencji, to jest cyfryzację i telemedycynę, profilaktykę i zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży – mówiła.

Jak podkreślił dr Paweł Koczkodaj, cieszy to, że jednym z priorytetów polskiej prezydencji w UE będzie w zakresie ochrony zdrowia profilaktyka.

– Jako reprezentant środowiska onkologicznego i profilaktycznego ze strony onkologii miałem okazję zaprezentować pewne wskazówki, co można zrobić, aby innowacyjność, która być może nie jest zawsze rozumiana jako supernowoczesny sprzęt czy nowa nowa myśl technologiczna, tylko jako proste rozwiązania, które funkcjonują w innych krajach, została wprowadzona także u nas. Przede wszystkim po to, aby odsetek uczestnictwa w onkologicznych badaniach przesiewowych się zwiększył. Również po to, aby ta prewencja pierwotna, czyli ograniczenie czynników ryzyka w naszym codziennym życiu, a tym samym, dzięki temu ograniczanie ryzyka chorób nowotworowych i innych chorób cywilizacyjnych przebiegało tak, jakbyśmy sobie tego życzyli – stwierdził dr Koczkodaj.

Jak to robią Włosi?
Wspólne posiedzenie zespołów parlamentarnych było też okazją do zaprezentowania doświadczeń, wymiany dobrych praktyk w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii i rozwiązań cyfrowych w ochronie zdrowia w skali regionalnej, które uczestnikom posiedzenia zaprezentowali samorządowcy, operatorzy i osoby odpowiedzialne za tego rodzaju systemy cyfrowe funkcjonujące w obszarze zdrowia w regionie Piemontu, w którym jest ponad 4 mln mieszkańców, funkcjonuje 12 centrów operacyjnych, działa 6 sieci medycznych, ponad 90 szpitali i 54 operatorów.

Jak przekonywali goście z Włoch, wykorzystanie rozwiązań cyfrowych w regionie pozwala zaoszczędzić 700 euro na każdym pacjencie, jednocześnie zapewniając mu lepszą, bardziej kompleksową opiekę medyczną, rozwiązując jednocześnie problem niedoboru kadr medycznych.

– Dziękuję za zaproszenie i możliwość zaprezentowania tego, co nam udało się zrobić. Nasze dzisiejsze spotkanie jest przykładem tego, czym jest Unia Europejska. Wymiana doświadczeń i dobrych praktyk, miejmy nadzieję, pozwoli na owocną współpracę i stworzenie tego, czym jest przyszłość naszych krajów – mówił Lorenco Manoni, przedstawiciel regionu Piemont.

Nagranie z posiedzenia do obejrzenia poniżej.

Wideo pochodzi ze strony internetowej: www.senat.pl/240712.

Przeczytaj także: „Priorytet – Europa”.