Nowa metoda leczenia stwardnienia rozsianego – polski sukces

Polski zespół pod kierownictwem prof. Krzysztofa Selmaja opublikował na łamach JAMA Neurology wyniki randomizowanego badania, które wykazało dobrą skuteczność i doskonały profil bezpieczeństwa przezskórnej terapii immunomodulującej w stwardnieniu rozsianym.

Leczenie stwardnienia rozsianego jest aktualnie oparte na stosowaniu preparatów immunosupresyjnych, które mają działania niepożądane, takie jak poważne infekcje i podwyższone ryzyko nowotworzenia. Stąd atrakcyjnym celem badań jest opracowanie terapii wybiórczo modulującej nieprawidłową reaktywność układu immunologicznego względem peptydów ośrodkowego układu nerwowego. Zespół badawczy pod kierownictwem prof. Krzysztofa Selmaja z Uniwersytetu Medycznego z Łodzi skoncentrował swoją uwagę na peptydach otoczki mielinowej i możliwościach indukcji tolerancji poprzez aplikację niewielkich ilości tych peptydów drogą przezskórną. Skóra stanowi organ aktywny pod względem zarówno uczulania układu immunologicznego, jak i promowania tolerancji antygenów. W 2010 r. zespół z Łodzi przedstawił wyniki badań wskazujące, że transdermalne podawanie peptydów może zmniejszać patologiczne reakcje komórek odpornościowych [1]. Podjęte wtedy badanie kliniczne dobiegło końca, a jego wyniki zostały przedstawione w lipcu bieżącego roku na łamach JAMA Neurology. W eksperymencie wzięło udział 30 pacjentów z nawracająco-remitującą postacią stwardnienia rozsianego w wieku od 18 do 55 lat. Byli oni randomizowani do trzech grup: otrzymującej trzy peptydy w systemie transdermalnym w dawkach 1 mg, 10 mg i do grupy kontrolnej. Peptydami stosowanymi w eksperymencie były fragmenty białek mieliny: MBP 85-99, PLP 139-155 i MOG 35-55. Badanie trwało jeden rok, a obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego (MR, magnetic resonance) wykonywano co 3 miesiące. Liczba zmian wzmacnianych kontrastem gadolinowym w obrazach MR w grupie chorych przyjmujących peptydy w dawkach 1 mg była po tym okresie czasu o 66.5% mniejsza niż w grupie kontrolnej (p = 0.02). W tej grupie wykazano także mniejszą częstość nawrotów w przeliczeniu na rok na pacjenta (0.4 względem 1.4, p = 0.007). Do grupy leczonej wysoką dawką peptydów włączono tylko 4 osoby, ponieważ celem jej istnienia nie było wykazanie nie skuteczności, a bezpieczeństwa. W trakcie badania nie odnotowano ani jednego poważnego działania niepożądanego. Jest również wiadome, że mniejsze dawki peptydów mogą lepiej indukować tolerancję niż większe dawki, stąd główną grupą badaną byli pacjenci otrzymujący peptydy w dawkach 1 mg. Niepełnosprawność mierzona skalą EDSS (Expanded Disability Status Scale) uległa pogorszeniu u 19% osób z głównej grupy badanej i 70% pacjentów grupy kontrolnej. Średnie pogorszenie w skali EDSS wyniosło odpowiednio 0.08 i 0.75 punkta (p = 0.09). Autorzy stwierdzili, że stosowanie badanej metody leczenia stwardnienia rozsianego było związane z mniejszym pogorszeniem w zakresie parametrów klinicznych i obrazowania, a jednocześnie nie było obarczone działaniami niepożądanymi.


1. Juryńczyk M, Walczak A, Jurewicz A, i wsp. Immune regulation of multiple sclerosis by transdermally applied myelin peptides. Ann Neurol 2010; 68(5):593-601.