Przewaga farmakoterapii + CBT nad monoterapią w leczeniu przetrwałego ADHD

W Journal of BMC Psychiatry opublikowano wyniki badania porównującego efekt monoterapii farmakologicznej oraz farmakoterapii łączonej z terapią poznawczo-behawioralną u dorosłych pacjentów z tzw. przetrwałą formą ADHD.

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), inaczej zaburzenia hiperkinetyczne (ang. Hyperkinetic Disorder) to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się występowaniem trzech głównych grup objawów: nadruchliwości, impulsywności i zaburzeń koncentracji uwagi. Choroba występuje najczęściej przed 7 rokiem życia. Jednak uważa się, że u około 30 do 50 % dzieci chorujących na ADHD, po osiągnięciu przez nich wieku dorosłego, utrzymują się niektóre cechy choroby, zwłaszcza dotyczące deficytów uwagi. Osoby z tzw. przetrwałym ADHD częściej mają też problemy w pracy, małżeństwie, łatwiej popadają w konflikty z prawem, częściej ulegają lub są przyczyną wypadków.
Leczenie farmakologiczne polega na kompensowaniu nieprawidłowej dystrybucji noradrenaliny i dopaminy. Stosuje się przede wszystkim leki stymulujące - pochodne metylfenidatu lub amfetaminy oraz selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny.
W przeprowadzonym badaniu klinicznym grupa badaczy z King’s College w Londynie (Emilsson i wsp.) przeprowadzili analizę pod kątem skuteczności połączonej terapii farmakologicznej z terapią poznawczo-behawioralną stosowaną u osób z przetrwałym ADHD. Grupę badaną stanowiło 54 osób dorosłych z rozpoznaniem ADHD, którzy randomizowani zostali odpowiednio do dwóch następujących podgrup badawczych: osoby otrzymujące farmakoterapię + CBT (MED/CBT n=27) oraz osoby leczone jedynie farmakoterapią (MED n=27). Ocenę nasilenia objawów oceniano w tygodniu 0 i po 3 miesiącach leczenia. Wszystkie osoby włączone do badania otrzymywały przez minimum 1 miesiąc przed badaniem farmakoterapię. W badaniu stosowanym lekiem w leczeniu objawów ADHD był metylofenidat w dawce 18-180 mg (średnia dawka wynosiła 60,5mg), po 3 miesiącach od zakończenia badania pacjenci otrzymywali dawki leku w zakresie 36-108 (średnia dawka 59,4 mg). W zakresie psychoterapii poznawczo-behawioralnej pacjenci wzięli udział w 15 sesjach terapii stworzonych na podstawie specjalnego programu terapeutycznego do badania. Do weryfikacji klinicznej objawów użyto następujące skale: sekcje ADHD skali K-SADS-PL, CGI, BAI, BDI oraz skalę oceny efektów psychoterapii CBT – psychoterapii - R&R2 ADHD (ang. ADHD Training Evaluation Self-report Scale). Uzyskane wyniki były istotne statystycznie na korzyść grupy osób otrzymujących leczenie kombinowane: farmakoterapia + CBT. Wyniki te pozwalały stwierdzić, iż terapia CBT u pacjentów z przetrwałymi objawami ADHD zwiększa efekt stosowanej farmakoterapii mając wpływ na zmniejszenie nie tylko samych objawów ADHD ale i współwystępujących zaburzeń. Wykazano również istotną statystycznie poprawę funkcjonowania pacjentów (ocenianą na podstawie CGI). Badania potwierdzają zalecenia międzynarodowych wytycznych dotyczących celowości terapii skojarzonej ADHD +CBT u pacjentów z ADHD.

Bibliografia dla zainteresowanych:
1. The Adolescent Outcome of Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder Treated with Methylphenidate or Methylphenidate Combined with Multimodal Behaviour Therapy: Results of a Naturalistic Follow-up Study. Clin Psychol Psychother. 2011
2. Cognitive behavioral therapy vs relaxation with educational support for medication-treated adults with ADHD and persistent symptoms: a randomized controlled trial. JAMA. 2010
3. Cognitive-behavioral approaches to ADHD treatment in adulthood. J Clin Psychiatry. 2006
4. Cognitive-behavioral therapy for ADHD in medication-treated adults with continued symptoms. Behav Res Ther. 2005
5. Family therapy for attention-deficit disorder or attention-deficit/hyperactivity disorder in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2005