Metoda wykrywania zmian przednowotworowych nawet na 10 lat przed pojawieniem się raka

Europejscy badacze opracowali badanie krwi, które pozwala wykrywać raka jelita grubego na wiele lat przed rozwinięciem się choroby. Test mierzy poziomy specyficznych biomarkerów w osoczu.

Rak jelita grubego cechuje się śmiertelnością na poziomie 48 proc. Jest to trzeci najczęściej występujący nowotwór na świecie, a każdego roku odnotowuje się miliony nowych przypadków. Te statystyki można zmienić, wdrażając zalecane programy badań przesiewowych, które mogą wykryć zmiany przednowotworowe w jelicie grubym i odbytnicy, zwane zaawansowanymi gruczolakami. Czasami pojawiają się one nawet na 10 lat przed wystąpieniem guza.

Części zachorowań i zgonów można by uniknąć – w przypadku wczesnego zdiagnozowania choroby i zapewnienia skutecznego leczenia. W przypadku zdiagnozowania raka jelita grubego w stadium I wskaźnik pięcioletniej przeżywalności wynosi 90 proc., jednak w przypadku rozpoznania choroby w stadium IV jest to zaledwie 14 proc. Pomimo to bardzo mało osób, zaledwie 10 proc. tych, które kwalifikują się do badania, decyduje się na wykonanie koniecznych badań przesiewowych w postaci kolonoskopii i badania kału.

Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest niechęć pacjentów do poddania się kolonoskopii, oczywiste jest więc, że potrzebna jest metoda wczesnego, dokładnego i łatwego wykrywania nowotworu.

Specyficzne biomarkery raka jelita grubego we krwi
Twórcy finansowanej ze środków Unii Europejskiej inicjatywy ColoFast chcą rozwiązać ten problem medyczny, opracowując nieinwazyjny test do szybkiego diagnozowania raka jelita grubego. – Nasze innowacyjne badanie krwi wykorzystuje nowoczesne biomarkery molekularne do wczesnego wykrywania raka jelita grubego oraz zaawansowanych gruczolaków w typowej populacji ryzyka: u pacjentów w wieku od 50 do 75 lat – wyjaśnia Carmen Monsalve, dyrektor ds. klinicznych firmy Amadix.

Aby zweryfikować biomarkery powiązane z tym nowotworem, zespół naukowców przeprowadził w Europie badanie prospektywne z udziałem 3300 zdrowych bezobjawowych osób z grupy średniego ryzyka, w wieku od 50 do 75 lat. Badanie zrealizowano w Niemczech i Polsce. Sygnatura molekularna wykorzystana w badaniu stanowiła zbiór mikroRNA, które mogą odróżniać osoby zdrowe od tych z gruczolakami lub nowotworem. Opracowany test dodatkowo zweryfikowano w ramach innych badań kliniczno-kontrolnych obejmujących ponad 1000 próbek od pacjentów.

Test mierzy poziomy specyficznych biomarkerów w osoczu pochodzącym z próbek krwi. Następnie Amadix uruchamia algorytm diagnostyczny. Wynik dodatni wskazuje na obecność zaawansowanych gruczolaków lub raka jelita grubego. W przypadku uzyskania takiego wyniku konieczna jest dalsza diagnostyka w postaci kolonoskopii.

Uzyskane wyniki wskazują, że ColoFast cechuje się wysoką czułością w przypadku wykrywania zmian przednowotworowych. Badanie to można łatwo wdrożyć w szpitalnych laboratoriach, bez dodatkowych inwestycji czy kosztownych szkoleń dla personelu.

– Nieinwazyjny charakter testu w połączeniu z jego wysoką swoistością diagnostyczną, czułością i szybkością, zmienią charakter badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego – podkreśla Monsalve. Zapewni to większy procent uczestnictwa w badaniach przesiewowych oraz zwiększy szanse pacjentów na przeżycie. Partnerzy projektu przewidują, że w 2024 r. w Europie z testu będą mogły skorzystać nawet dwa miliony pacjentów.

Początkowo rozwiązanie ColoFast oferowane będzie przez centralne laboratoria referencyjne. Przewiduje się jednak, że prowadzone rozmowy ze szpitalami, dystrybutorami i firmami ubezpieczeniowymi dodatkowo zwiększą dostępność badania po uzyskaniu przez jego twórców oznakowania CE w lipcu 2021 r.

Test może zmienić wytyczne dotyczące badań przesiewowych pod kątem raka jelita grubego.